Hiztegia

A | B | C | D | E | F | G | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | V | X | Z
ántxe. (a). adberbioa. Han bertan.
antxíntxika. ANTXÍTXIKA, AINTXINTXIKA, AINTXITXIKA. 1. antxíntxika. (a). adberbioa. ANTXÍTXIKA, AINTXINTXIKA, AINTXITXIKA. Korrika.   Corriendo. Antxintxika etorri naiz ikastolatik. Sin. añiketan (Aram.), takarraran (Arras.). Sin. añiketan, antxintxiketan, takarraran. Ik. trótian. 2. antxíntxika, antxíntxikia. (b). izena. El correr. Manifestaziño erdixan, agertu zien poliziak, eta aura zan aintxintxikia./ Antxintxikia geixao gustatzen jat igarixa baiño. Sin. antxíntxiketa. Ik. tróte.
antxintxikalarixak
© Aitor Usobiaga
antxintxikalári, antxintxikalaríxa. (b). izena. AINTXÍNTXIKALARI ETA ABAR. Korrikalaria. Antxintxikalariz betetzen die bide baztarrak udazkenian.
antxíntxiketa, aintxíntxiketia. (b). izena. ANTXÍTXIKETA, AINTXÍNTXIKETA, AINTXÍTXIKETA. El correr. Antxintxiketia ona da osasunerako. Sin. antxíntxika. Ik. tróte. antxintxiketan. (a). adberbioa. Korrika. Antxintxiketan nabil egun guztia./ Ixa egunero ikusten dot aintxintxiketan. Gaurko umeak «korriketan» eta halako asmazioak esaten hasi dira. Sin. antxíntxika.
antxintxiketan. (a). adberbioa. Korrika. Antxintxiketan nabil egun guztia./ Ixa egunero ikusten dot aintxintxiketan. Gaurko umeak «korriketan» eta halako asmazioak esaten hasi dira. Sin. antxíntxika.
antxitik. Ik. erañun-antxitik.
antxittu. (d). (Oñati) "Antxíketan dau: alcanzar a una persona siguiendo detrás." (Izag Oñ).
ántxoa, ántxoia. (a). izena. Ántxua ere entzun daiteke. Anchoa. Antxoak dauzkau afaltzeko.
antxu, antxúa. (Antzuola) "La oveja joven desde las Navidades hasta comenzar en el segundo año." (Izag Antz).
ahuntzak eta antxumak
© Jaione Isazelaia
antxúme, antxumía. (b). izena. Ahuntzaren umea.   Cabrito. Auntz pinttuak iru antxume eittu./ Antxumia daukau bazkaltzeko. Sin. aume (Lein.)
ántz. 1. antz, ántza. (a). izena. Traza.   Parecido, semejanza. Neskatilla orrek aittan antz demasa dauka. Ik. traza, taju, ikutu. Ik. tráza, taju, ikutu. antzéra. (c). adberbioa. Antzagatik.   Por el parecido. Antzera igarri dotsat Hilarion alabia dana. Ik. antzéra. 2. antz, antza. (c). ANTX. Pixka bat, kixi bat. Izenaren ondoren.   Un poco. Atzo gabian edur antza zuan./ Bergan egualdi garbixa egon arren kosta aldian laiño antza zeuan./ Neri gose antza asi jat. Eguraldi edo behar fisiko kontuetan (logura, gosea...) ia bakarrik. NOR mug. sing. ia soilik. Ik. eulántz. Personia logura antxian, gose antxian eta diru-falta antxian ibiltze ei da onduen. (d). esaera. Urritasunak mesede egiten duela adierazten duen esaera jakintsua. Ikusten den bezala, inoiz antxian esaten da, adierazkortasunagatik edo. antzían. (c). graduatzailea. Samar.   Bastante. Izenaren ondoren. Aspaldixan gaixo antzian najabik./ Berandu antzian gabizek eta bagoiazek.
antzarrak
© Aitor Usobiaga
ántzar, antzárra. (c). izena. Anser anser. Ganso. Sasoi baten modan egon zan antzarrak aztia. «Antzar» etxekoei zein pasekoei esaten zaie. Pasekoei itxÁsantzar ere bai. Ik. itxasántzar.
antzargári, antzargaríxa. (d). izena. . BROMUS STERILIS. Lasto bat da. Burua ateratzen du eta handik besotxoak, hariak, botatzen ditu. Txikia denean ganaduak jaten du, baina handi egindakoan ez. Pestea da sororako, baina laster ihartzen omen da. Lur onak gustatzen zaizkio.
antzeko. Ik. antzeráko.
ántz émon. (a). dio aditza. Igarri.   Adivinar, acertar. Arpegixan antz emoten jakon gizurretan zebillena./ Sasi-mediku batek antz emon zotsan azkenian. Ik. igárri.
antzéra. (a). adberbioa. Berdintsu.   De forma parecida. Portugalen be emengo antzera dabitz./ Zure antzera nabill ni be. NONGO edo NOREN antzera.
antzeráko, antzerakúa. (a). izenlaguna. ANTZÉKO. Antzekoa.   Parecido, semejante. Ezer eztaukanan borondatia ta bapez, antzerakuak. Erdaraz ere joera handia dago hitz hau sartzeko: «Esos se arreglarán bien porque los dos son antzerakos».
antzeratu. (d). aditza. "Gauza bat gorpuztu, forma eman. Nekez baten antzeratu dau gauzia eta oiñ zegozer dirudi.
Antzigarra
© Jaione Izarzelaia
antziarra
© Aitor Usobiaga
antzígar, antzigárra. (c). izena. Izotz handia: antzigarra dagoenean arbolak, landareak, etab. zuri-zuri agertzen dira, orratz izoztuak erantsiak dituztelarik.   Helada muy fuerte en la que los árboles y plantas aparecen cubiertos de escarcha en forma de agujas. Antzigarra, normalian, unatan eitten dau. Barra baten egundoko antzigarra dago, ta andik eun metrora bapez. Sin. lanzúrda, zúrda.
antzittu. Ik. antsittu.