Hiztegia

A | B | C | D | E | F | G | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | V | X | Z
karé-mórtero, karé-mórterua. (d). izena. Karez, arez eta urez eginiko masa.   Mortero de cal. Karemorterua, kariakin einddako masia. Karia ta aree puxkat. Don. Sin. mórtero.
káren, karéna. (d). izena. KÁEN. Ume-lohia.   Placenta, membrana que contiene el feto del animal. Beixak txala ein ddau, baiña oinddio karena ez. komentario 1 Sin. uméloi.
karetei, kareteixa. (d). izena. Karetegia, karea gordetzeko lekua. Tejabania eo kareteixa. Kareteixa esate gontsan. Andres.
karetol, karetola. Sukaldari lanerako egurra (?).
karétu. (c). du aditza. Lurrari karea bota ongarri gisa.   Abonar la tierra con cal. Gure souak karetu biar ederra dauke./ Oiñ lurrak karetzia txarra dala diñue. LURRAI KARIA BOTA ere bai. Sin. káradu.
kárga. komentario 1 1. karga, kargía. (a). izena. Zama.   Carga Karga aundixa daroia burdixak. Karga ta karga, ta azkenian artutako lekuan deskarga. (d). esaera. Hau esaten da astoa-edo, norbera-edo, gehiegi kargatzen ari denean, eta pausoa eman aurretik karga erortzeko arriskua dagoenean. Ik. atzéra-kárga, aurréra-kárga. 2. karga, kargía. (a). izena. Carga de hierba, leña, etc. que se acarrea al hombro. Lau sekula-bedar karga etxeratu nittuan atzo. Ubera aldean, batik bat. Ik. séndor. kárgaka. (c). Bizkarrean karga (sendorra, batik bat) eramanez. Kargaka, baiña zenbat eitten zan orduan! JJp. Sin. bízkarka. Ik. séndorka. 3. karga, kargia. (c). Eguraldi txarra, laino-karga. Bizkaittik dator kargia eta eurixa izango dogu. (SB Eibetno).
kargádero. 1. kargádero, kargáderua. (d). izena. Kanpoko ate gaineko habea. Harrizkoa nahiz zurezkoa. Ateburuko zerai kargaderua. Don. 2. kargádero, kargáderua. (c). izena. Materialetarako enborrak edo apeak kamioi handietara kargatzen diren tokia. Errepide ondoan egon ohi dira. Atxoteiko bidebarrenian zan lenao kargaderua.
karga-jasotzáille, karga-jasotzaillía. (c). izena. Harri-jasotzailea.   Levantador de piedras. Sin. arrijasotzáille.
kargá-jásotze, kargá-jásotzia. (c). izena. Pisu-jasotzea (harria, batik bat), harri-jasotzea.   Levantamiento de carga, de piedra. San Martzialetan karga-jasotzia dago aurten. Arri-jasotze entzuten da orain gehiago, baina adinekoek karga-jasotze diote. Lehen harriez gain ingudeak eta beste gauza batzuk ere jasotzen ziren apostuetan.
kargáu. 1. kargáu. (a). du aditza. Cargar. Ondo kargau burdixa. Ik. kárga. 2. kargáu. (c). du aditza. (arrunkeria.) Preñar a una mujer. Andria kargauta jaukak./ Uezaban alabia kargau juan. 3. kargáu. (c). da aditza. (eufemismoa.) Gehiegi edan, mozkortu.   Beber en demasía, emborracharse. Atzo afalostian kokoteraiño kargau giñuztan. kargáuta. (b). adberbioa. (lagunartekoa.) KARGA-KARGA EINDDA. Edanda, mozkortuta.   Cargado, bebido. Itxuria ertzañoi kargauta jeuan eta zeoze esan jotsan tabernarixai./ Aura astegunian be kargauta ikusikok sarri.
kárgu. 1. kargu, kargua. (b). izena. Cargo. Kargu onen bat dauka Gobierno Baskuan. 2. kargu, kargua. (c). posposizioa. (Norbaiten) kontu.   A cargo de alguien. Zure kargu geratzen da etxia./ Eneuke ezer lagako orren kargu. Sin. esku, kontu. 3. kárgu ártu. (c). dio aditza. Bere egiteen erantzukizuna eskatu.   Pedir cuentas. Ik eztaukak zetan neri kargu artuik, neuk ikusiko juat ze eitten doten-da. Sin. kóntu ártu. 4. kárgu eiñ. (c). dio aditza. Prestar atención a algo o a alguien, cuidar. Suai kargu eixok.
kargútu. (c). da aditza. Ardura hartu.   Responsabilizarse. Zein kargutu zuan urrengo afaixa organizatzeko?
Karidáde, Karidadía. (a). izena. (Osintxu) Osintxuko ohitura zaharra. Urtian zehar txahal bat hazten da (lehen urtero baserri desberdin batean, orain ez), eta Kofradietan goizean goiz hil. Gero salda egiten da, eta meza ostean haragi puxka batekin banatzen zaie joaten diren guztiei. Dirudienez, antzina behartsuen artean banatzen zen haragia.   La Caridad, antigua costumbre de Osintxu. Aurten be juan biakou Karidadera./ Urtero eiñ izan da Karidadia. Karidadeko txal, Karidadeko txala. izena. Kofradixetan Osintxun hiltzen den txala. Aurten Karidadeko txalak berrogei erralde pixau jittuk. Ik. Kofradixak.
kárkaba, kárkabia. (d). izena. Kalean, bi etxeren arteko kalexka edo kortafuegosa. komentario 1
karkax, karkaxa. izena. (Eibar) Flema. komentario 1
karlísta, karlistía. (b). izena. Carlista. Zuen aittajuna karlistia zuan. Azken gerratea ezkero "frankista" esan nahi du, batik bat. Ik. republikáno, -a.
karlistáda, karlistadía. (c). izena. Karlista gerratea. Ipintzakua ta Zaldumendikua orbel batzen, auzo-lanian. Bixak karlistadan ibilittakuak. Gaztiekin asi die goizian; gerrateko kontuak esaten asten zienian aaztu eitte i jakuen orbela batzia. Gaztiak-eta beera joanda eta arek an goixan. Klem.
karlistói, karlistóia. (c). izena. Carlistón. Sankristaua? Bai, mutilzar karlistoi bat, eztakitt zer baiño raruaua. Klem.
karnábal, karnábalak. (a). Inauteriak.   Carnavales. Karnabaletan andraz jantzitta ibilli zan. Ik. Arátuste.
karnazérixa, karnazérixia. (b). izena. KARNIZÉRIXA . Harategia.   Carnicería. Orain KARNIZERIXA gehiago.