Hiztegia

A | B | C | D | E | F | G | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | V | X | Z
kárrete, kárretia. (d). izena. Goruetako makinaren pieza bat.   Carrete, pieza del torno de hilar. Amen arixa batzeko karretia, bai au egurrezkua da. Pedro.
© BFA, argazki historikoa
karreteríxa, karreterixía. (d). izena. KARRETERITZA. Garraio lana, idi eta gurdizkoa batik bat. Trena eta kamioia sortu aurretik nagusi izana.   El transporte antiguo, realizado por carretas de bueyes, principalmente. Orduan karreterixan zebizenak diruak eitte jittuen./ Kamioiak sartu zienian asi zuan karreterixia atzeraka. Mandoaz eginikoa ere bai: Manduakin karreterixan ibiltze zienak izango zittuan. "Salvatierra" manduakin karreterixan ibiltze zuan, da akaau in jakuan. Klem. komentario 1 Ik. burdí-bólante.
karretéro, karreterúa. (c). izena. Itzaina; idi pareaz eta gurdiaz garraiora dedikatzen zena.   Carretero. Neu be gaztetan karretero ibilittakua nok./ Aintziñan karreteruak oin trasportistak baiño inportantiauak zittuan./ Burdixakin dabillenian karreterua esaten giñuan; da itzaiña ba proban. Don. Idi-probetakoei itzaiñ, baina baita karretero ere. komentario 1 Ik. karreteríxa.
karrétilla, karrétillia. (a). izena. Carretilla.
karriatzáille, karriatzaillía. (c). izena. Garraiatzen duena. Ijittuak karriatzaille goorrak izeten die. Don.
karríau. (b). du aditza. Garraiatu.   Acarrear, transportar. Atzo bi burkara garo karriau giñuzen./ Mozkorra karriau ezindda ikusi neban.
kárrill, karrílla. (d). izena. Trenbidea. Beste batzuk karrillian, karrillían enpliatzen zien. Pezeta bi jornala. Aniz. Hitz ia galdua. Sin. trenbíde.
karrío, karriúa. (b). izena. Acarreo. Ansolak eitteittu lasto-karrio geixenak. Inesiboan, batik bat: KARRIUAN. karriúan. (b). adberbioa. Garraiatzen. Piñu karriuan dabitz jota sua./ Burdixakin karriuan zebillela errekatxora jausi zan burdi ta guzti./ Zeiñek ein bia dau karriuan?
kárro, kárrua. (b). izena. Zaldi-gurdia.   Carreta de caballos. Lau ijitto-karro pasau die./ Oiñ eztabill karroik bidetan. Asto edo mandoena ere bai. Idi edo behiek tiratua, BURDI. Ik. tríbuli, kótxe.
kárta. 1. karta, kartía. (a). izena. Gutuna. Kartia dago zuretako. 2. karta, kartía, -ak. (a). izena. Naipe. Bota daukazun kartaik altuena./ Etara kartak, brixkan ein biou ta kártak. (a). Naipes. Etara kartak, brixkan ein biou ta. kártetan ein. (a). aditza. KÁRTETAN JOKATU. Jugar a cartas. Ik. karta-jóku.
karta-jóku, karta-jokúa. (c). izena. El juego de los naipes. Ari be gustatzen jako karta-jokua.
kartá-sóbre, kartá-sóbria. (b). izena. Sobre. Seillua ta papela badaukat, baiña karta-sobria falta. Sin. sóbre.
kartél, kartéla. (a). izena. Cartel.
kártera, kárteria. (a). izena. Cartera.
karterixa. izena. "Correos; garai batean hala deitzen zitzaion. Kaja de ahorrosa karterixia zeuan tokixan zeuan." (Lar Antz).
kartóe, -i, kartóia. (a). izena. Cartón.
kártola, kártolia, -ak. (b). izena. Gurdiaren edo kamioiaren kaxa osatzen duen ohol edo txapa bakoitza.   Cada una de las tablas o chapas que configuran la caja de un carro o camión. Erromalatxa karriorako kartolak ipiñi bia jako burdixai./ Kamioiai atzeko kartolia galdu jako. komentario 1
kartonérixa, kartonérixia. (b). izena. Kartoi fabrika.   Fábrica de cartón. San Juango kartonerixan dabill lanian.
kártufo, kártufua. (c). toponimoa. Tartufo, San Juan auzoko kafetegi eta dantzalekua. Adineko askok hala deitu izan diote, inongo intentziorik gabe, fonetika arazoren bategatik edo. Gainera, izen propioa izan arren, izen arrunt bezala deklinatu ohi dute.   Tartufo. Así le llama mucha gente mayor a la sala de fiestas. Oinddio goizeko seiretan Kartufua zabalik jeuan./ Kartufotik Paotxara joan giñuztan./ Bai, ori Kartufuan kamarero egondakua dok. Eta hau, iragarki handia duela "Tartufo" diona.
kártutxo. 1. kártutxo, kártutxua. (a). izena. Cartucho. 2. kártutxo, kártutxua. (a). izena. (lagunartekoa.) Tanpaxa. Tio Ameriketatik etorri jatan, eta kartutxo eta guzti urten jonat kalera. (TSE Berb).