Hiztegia
-aga
aáztu
abarka-galtza
abémaria
abíxau
adári
adárzabal
afari
agiñéko miñ
agún
aidézko buélta
Aingeruzar
aitta-mosu
Aitzian jaiotakuak aitzian nai
áixkora-bégi
aize-zúlo
akábatzaille
akostunbrau
álanbre
albista
aldats
aldrebeskeríxa
Algódonera
alkóndara
alpérra izan
amabíko-áundi
ama puntáko
ámen
amoríxo
anaiérdi
andérotza
anezka-etxe
ánjelus
ankámiñ
ansuategi bedar
ántz
aokára
apáldu
ápelo
apreetero
ar
aramaittako
arátuste lóra
arbola-perretxiko
ardiérren
area
árgi
argízai-tánta
arka
arlóte
árnika bédar
árra
arrakalada
arrantxéro
arrasto
arráza
arrézkero
arrímu
arroskara
artakutxa
artatxóri
árto
artz
asétu
áspa
astápotro
astoéme
astúa átzeraka baiño térkuaua izan
áte
atetxákur
atxbítarte égoe
atzbizar
átzeruzka
aundiguráko
aurrebero
áusi
autségun
áxaxa
azátz
ázkar
azpíjan
Ázula
bagill
bajáda
bakóitza
balío izan
banátu
barbantzu
barkátu
barregúra
bárriz
basakatu
basoerdi bat jo
basúrda
bázkai
bedar errailla
beéko su
begirátu
Béizu
belárriko miñán bédar
belozidáde
béndian
berákatz
bérba eiñ
berdéxka
berendixa
berótu
besarte
betekára
bezéro
biarréko
biderátu
bigunkerixa
billotx-adári
birbikiñ
birraldátu
bíur
bizibíde
bizixa
blásta!
bolátoki
bordau
bostéun
bragáu
bríst eiñ
buérda
burdi-burpill
burdiña-salda
burpil-zorrotz
búrtol
buruirítzi
bústi
buztingórri
danbatéko
dardáizu, -o
déittu
denunzíau
desezaun
despístau
diábru
diplomátiko
dispárau
Donostía
drau
dúnba
ebali
ederráldi
edúr-bóla
egaletako zulo
egitteko txokolate
egostura
egur-zan
eju-ejuka
eldúleku
elórrarantza
emezortzi
endemas
enpaiñuz
entiérru -o
épel
érako
erbásanta
erdibíttu
erei
erlátegi
ernári
érpill
errazoi
errédittu
errégu
errekondo
errementáritza
erréparto, -u
erretírau
errezil sagar
errobéro
errópaje
érruki
esámiñ
éskaillu, -o
eskax
éskiña
eskribídu
eskúlan
eskusóka
esné-arro(n)ka
espálda
esplíkau
este-áundi
estrapelísta
eta
etxáflero
etxe-kakatsu
etzan
éun
euri-arrara
éuskerazko dántza
ezaugárri
ézer
ezízen
ezkonsári
ezpáta
ézten
fáltso, -u
fátu
fijo
flámenka
fraille-berbeta
Frantzía Euskál
fúbol
fusturi
gabon-éske
gáiñera
gaizkittu
galda-burdiña
galípot
ganau-soka
ganórabako
garbántzu
garí-ébaitze
garlopa
garróte
gáubela
gaztaimámiñ
gaztekeríxa
géldi
gertáu
gibélurdiñ
gíro
gizen-fáltsu
gobérnante
goibel
goldátu
gonazále
gordáillu
gorriñ-egualdi
gosétu
gramilla
gubi
gustáu
ibilláldi
idolika
igárri
iguinddu
ikastáille
ikúrriñ
il-draun
illentxa
il-píxu
indarrétxe
inguletadora
íntxaur
-iñéro
io
ipurdíko
ipurtokértu
iráun
íriñ
irúdi
irutxikíko bótilla
ítto
itxe
itxúrabarik
itzulikaldera
ixípula
ixúrtu
izéntau
izpíttu
jabóndu
jakíntsu
janóntzi
játor
jazman
Jesusén Bíotz
joán dan
jórra
juanikóte
justútu
kaiñabéra-sáill
kakaíñan
kakáume
kalbóso
kale-txákur
kamioe, -i
kángrena
kanpókalde
kántzer
kaporal
karákter
kareauts
karlistói
karraztarro
kartonérixa
kaskára-bátze
kastataráko
katanárru
katon
kaxk
kejóso, -a
kilikilitsu
kintáda
kirikíxo
kizkúrtu
kobardétu
koipétu
koláda
komante
konbéstante
koniflóra
konprómiso
kontrabísta
kontulári
kórba
korríente
koskábillo bédar
kóta
kriaútza
kuartonérixa
kukuka ibili
kunplídu
kurutzai
lábaiña
labore-úrte
laiñeza
láko
lánga
lanzúrda
laratz
larre motxian azittakua izan
lástazao
láuko
léen
leká-pátata
lepámotz
lera-zapata
Lezárrisoro
limari
lior-lában
litxatu
llána
lokámux
lorabotatzaille
lotsábako
lubera
lur-auts
lurtári
maáts-bátze
maikára
maittásun
máketo
malapartáu
mamarro
mangáu
mántxa
marikoi
markí-mádari
martinetero
mastíkau
mátxet
maxkar
mekáuben!
méndi
menpeko
merketári
mezia (edo errosaixua) esan
Miláitos
minéral
míra eiñ
mittei
modútu
moldiatzaille
móro
mostu
motxárda
múgarri
murríztu
mutilgázte
mútxo
nagíttu
napar-jénte
narrúta
Nebereta
negu-mútil
nerbióso, -a
néure
nóiznai
norbéra
nun ero nundik
obéto
ode-tóntor
odól-juan
ógi
ogí-zati
óilloki
oinguan
óittu
okéla
ola
óluts
ondóez
oneratu
oostu
ordáinddu
orduraiño
orko izena
orren baten
órtik
oskarbittu
ostéra
óta
otsáill
ótzan
paatxa
Pagobedeinkatu
palángana
panpana jo
papuztu
parézer
párte
pasára
Paskúa Udaberríko
patérnoster
páxa
pélota
perdígoi
perretxíku, -o
petenáda
pika -jungura
pikúluze
pinplau
piñu-koko
pipi
pitxí lora
plania pasau
plé éindda
póltsa
pórru
pótaje
potróso
praille
prepáratibo
príntzesa
promésa
pulmoníxa
púntero
púsillo
putzustel
raréza
rékto
sáale
sai
sakáu
salbákonduto
sáltsa
San Juan
San Markos
Santikúrutz
sarden
sartúera
sasóe, -i
satísfetxo
segámaillu
sei
semínaixo
sentímentu
seto
sínfalta
situazíño
soiñu txiki
solómo
sorbéltz
sortu
suarka
suberte
sugan
súr-motz
sutái
tablóe, -i
taka-taka
tanganillo
tária
tati!
teillátu
tenple onekoa edo txarrekoa izan
térzeran
tínta
tirízi
tití-púnta
tolósa bába
topalan
tortéro
tragáu
trankílddu
tremendo
tringo
triskazíño
tróntzo
trunboe
tutulu mendi
txakurkeríxa
txáltxiki
txánpon
txapláta
txarri bédar
txarrítta
txatxuáldi
txibixa
txilbor
tximoso, -a
txingorráda
txipili-txapala
txirlora
txirritola
txístu
txitxi-potxuetan jardun
txolet
txori-káka
txortalári
txukúndu
Txutxúrra
ugar
ukátu
umémiñ
untau
uráundi
ur-érreten
urkúldu
úrren
urritzézko
urtéko ájuste
usakúma, -e
uts
úztau
ximúrtu
zaborreríxa
zakártu
záltai
zankúrutz
zapatz
zapózta
zarpiau
zártzaro
ze
zélula
zepátu
zerráill, -a
zestokára
ziarbide
ziéntoka
zikiríxo
zink
zirikada
zirrinddára
zopaundi
zorna bédar
zórtzi
zubi-ánka
zuma ságar
zurikeríxa
zurtu
aáztu
abarka-galtza
abémaria
abíxau
adári
adárzabal
afari
agiñéko miñ
agún
aidézko buélta
Aingeruzar
aitta-mosu
Aitzian jaiotakuak aitzian nai
áixkora-bégi
aize-zúlo
akábatzaille
akostunbrau
álanbre
albista
aldats
aldrebeskeríxa
Algódonera
alkóndara
alpérra izan
amabíko-áundi
ama puntáko
ámen
amoríxo
anaiérdi
andérotza
anezka-etxe
ánjelus
ankámiñ
ansuategi bedar
ántz
aokára
apáldu
ápelo
apreetero
ar
aramaittako
arátuste lóra
arbola-perretxiko
ardiérren
area
árgi
argízai-tánta
arka
arlóte
árnika bédar
árra
arrakalada
arrantxéro
arrasto
arráza
arrézkero
arrímu
arroskara
artakutxa
artatxóri
árto
artz
asétu
áspa
astápotro
astoéme
astúa átzeraka baiño térkuaua izan
áte
atetxákur
atxbítarte égoe
atzbizar
átzeruzka
aundiguráko
aurrebero
áusi
autségun
áxaxa
azátz
ázkar
azpíjan
Ázula
bagill
bajáda
bakóitza
balío izan
banátu
barbantzu
barkátu
barregúra
bárriz
basakatu
basoerdi bat jo
basúrda
bázkai
bedar errailla
beéko su
begirátu
Béizu
belárriko miñán bédar
belozidáde
béndian
berákatz
bérba eiñ
berdéxka
berendixa
berótu
besarte
betekára
bezéro
biarréko
biderátu
bigunkerixa
billotx-adári
birbikiñ
birraldátu
bíur
bizibíde
bizixa
blásta!
bolátoki
bordau
bostéun
bragáu
bríst eiñ
buérda
burdi-burpill
burdiña-salda
burpil-zorrotz
búrtol
buruirítzi
bústi
buztingórri
danbatéko
dardáizu, -o
déittu
denunzíau
desezaun
despístau
diábru
diplomátiko
dispárau
Donostía
drau
dúnba
ebali
ederráldi
edúr-bóla
egaletako zulo
egitteko txokolate
egostura
egur-zan
eju-ejuka
eldúleku
elórrarantza
emezortzi
endemas
enpaiñuz
entiérru -o
épel
érako
erbásanta
erdibíttu
erei
erlátegi
ernári
érpill
errazoi
errédittu
errégu
errekondo
errementáritza
erréparto, -u
erretírau
errezil sagar
errobéro
errópaje
érruki
esámiñ
éskaillu, -o
eskax
éskiña
eskribídu
eskúlan
eskusóka
esné-arro(n)ka
espálda
esplíkau
este-áundi
estrapelísta
eta
etxáflero
etxe-kakatsu
etzan
éun
euri-arrara
éuskerazko dántza
ezaugárri
ézer
ezízen
ezkonsári
ezpáta
ézten
fáltso, -u
fátu
fijo
flámenka
fraille-berbeta
Frantzía Euskál
fúbol
fusturi
gabon-éske
gáiñera
gaizkittu
galda-burdiña
galípot
ganau-soka
ganórabako
garbántzu
garí-ébaitze
garlopa
garróte
gáubela
gaztaimámiñ
gaztekeríxa
géldi
gertáu
gibélurdiñ
gíro
gizen-fáltsu
gobérnante
goibel
goldátu
gonazále
gordáillu
gorriñ-egualdi
gosétu
gramilla
gubi
gustáu
ibilláldi
idolika
igárri
iguinddu
ikastáille
ikúrriñ
il-draun
illentxa
il-píxu
indarrétxe
inguletadora
íntxaur
-iñéro
io
ipurdíko
ipurtokértu
iráun
íriñ
irúdi
irutxikíko bótilla
ítto
itxe
itxúrabarik
itzulikaldera
ixípula
ixúrtu
izéntau
izpíttu
jabóndu
jakíntsu
janóntzi
játor
jazman
Jesusén Bíotz
joán dan
jórra
juanikóte
justútu
kaiñabéra-sáill
kakaíñan
kakáume
kalbóso
kale-txákur
kamioe, -i
kángrena
kanpókalde
kántzer
kaporal
karákter
kareauts
karlistói
karraztarro
kartonérixa
kaskára-bátze
kastataráko
katanárru
katon
kaxk
kejóso, -a
kilikilitsu
kintáda
kirikíxo
kizkúrtu
kobardétu
koipétu
koláda
komante
konbéstante
koniflóra
konprómiso
kontrabísta
kontulári
kórba
korríente
koskábillo bédar
kóta
kriaútza
kuartonérixa
kukuka ibili
kunplídu
kurutzai
lábaiña
labore-úrte
laiñeza
láko
lánga
lanzúrda
laratz
larre motxian azittakua izan
lástazao
láuko
léen
leká-pátata
lepámotz
lera-zapata
Lezárrisoro
limari
lior-lában
litxatu
llána
lokámux
lorabotatzaille
lotsábako
lubera
lur-auts
lurtári
maáts-bátze
maikára
maittásun
máketo
malapartáu
mamarro
mangáu
mántxa
marikoi
markí-mádari
martinetero
mastíkau
mátxet
maxkar
mekáuben!
méndi
menpeko
merketári
mezia (edo errosaixua) esan
Miláitos
minéral
míra eiñ
mittei
modútu
moldiatzaille
móro
mostu
motxárda
múgarri
murríztu
mutilgázte
mútxo
nagíttu
napar-jénte
narrúta
Nebereta
negu-mútil
nerbióso, -a
néure
nóiznai
norbéra
nun ero nundik
obéto
ode-tóntor
odól-juan
ógi
ogí-zati
óilloki
oinguan
óittu
okéla
ola
óluts
ondóez
oneratu
oostu
ordáinddu
orduraiño
orko izena
orren baten
órtik
oskarbittu
ostéra
óta
otsáill
ótzan
paatxa
Pagobedeinkatu
palángana
panpana jo
papuztu
parézer
párte
pasára
Paskúa Udaberríko
patérnoster
páxa
pélota
perdígoi
perretxíku, -o
petenáda
pika -jungura
pikúluze
pinplau
piñu-koko
pipi
pitxí lora
plania pasau
plé éindda
póltsa
pórru
pótaje
potróso
praille
prepáratibo
príntzesa
promésa
pulmoníxa
púntero
púsillo
putzustel
raréza
rékto
sáale
sai
sakáu
salbákonduto
sáltsa
San Juan
San Markos
Santikúrutz
sarden
sartúera
sasóe, -i
satísfetxo
segámaillu
sei
semínaixo
sentímentu
seto
sínfalta
situazíño
soiñu txiki
solómo
sorbéltz
sortu
suarka
suberte
sugan
súr-motz
sutái
tablóe, -i
taka-taka
tanganillo
tária
tati!
teillátu
tenple onekoa edo txarrekoa izan
térzeran
tínta
tirízi
tití-púnta
tolósa bába
topalan
tortéro
tragáu
trankílddu
tremendo
tringo
triskazíño
tróntzo
trunboe
tutulu mendi
txakurkeríxa
txáltxiki
txánpon
txapláta
txarri bédar
txarrítta
txatxuáldi
txibixa
txilbor
tximoso, -a
txingorráda
txipili-txapala
txirlora
txirritola
txístu
txitxi-potxuetan jardun
txolet
txori-káka
txortalári
txukúndu
Txutxúrra
ugar
ukátu
umémiñ
untau
uráundi
ur-érreten
urkúldu
úrren
urritzézko
urtéko ájuste
usakúma, -e
uts
úztau
ximúrtu
zaborreríxa
zakártu
záltai
zankúrutz
zapatz
zapózta
zarpiau
zártzaro
ze
zélula
zepátu
zerráill, -a
zestokára
ziarbide
ziéntoka
zikiríxo
zink
zirikada
zirrinddára
zopaundi
zorna bédar
zórtzi
zubi-ánka
zuma ságar
zurikeríxa
zurtu
egostura, egosturia. izena. (Leintz) EGOSTU, -UA (EIB.). "Escocedura. Ainbeste ibiltzekin egostuak egin jakoz.
egots, egotsa. Hegoen hotsa. "Heguen zaratia hegaztixak hegan ekitten dabenian, pra-pra-pra sentidu najuan hego-hotsori neure buru gaiñetik zihar, ta danba!" (SB Eibetno) .
eguákitz, eguákitza. (b). izena. EGUAKOITZ, EUAKITZ, EBAIKOITZ (OÑ.), EGUAKOTX (LEIN.). Ostirala. Viernes Eguakitzian mendira noia. Bergara mendebaldean bariku gehiago. Eguakitza komentario 1 Sin. báriku. Ik. eguásten, káskajuen egun. Euakitzeko trunboia berrogei eguneko eurixa. esaera. (Lar Antz). eguákitz sántu egún, eguákitz sántu egúna. (b). Viernes Santo. Sin. baríku sántu egun.
eguáldi, eguáldixa. (b). izena. Eguraldia. Tiempo atmosférico. Egualdixa ezpada obetzen eztago zati baten soorako giroik. Ik. dénpora, gíro. Egualdi ona, bera praka eta gora gona. esaera. (Antzuola) "Giro onarekin jantzi gutxi behar denez, lan gutxiago egin behar da; ia ez da ezer zikintzen, ez da garbitu behar... Horrez gain, giro ona gauza guztietarako eta denen onerako da: irteteko gogo handiagoa izaten da, pertsona alaiago egoten da..." (Lar Antz). eguáldi txakúrra eiñ, egon.. (c). esapidea. Eguraldi oso txarra egin, egon. Joan dan aste ontan aizia, txingorra... egualdi txakurra ein ddau. Ik. txakur.
eguáldi txakúrra eiñ, egon.. (c). esapidea. Eguraldi oso txarra egin, egon. Joan dan aste ontan aizia, txingorra... egualdi txakurra ein ddau. Ik. txakur.
éguardi, éguardixa. (a). izena. Eguerdia. Mediodía Eguardixan zuenera najatok bazkaltzera. Azen.: eguárdi ere bai.
eguardión. (c). interjekzioa. EGUARTEÓN. Eguardiko hamabiak aldetik bazkal ordurarteko agurrak. Ez dira asko entzuten. Egunon da esanagoa garai horretan ere.
eguásten, eguástena. (b). izena. Asteazkena. Miércoles Eguastenian Bilbora najoiak. Gaur ume eta kaletar askok euskara batuko egun-izenak erabiltzen dituzte eta ez dakite eguasten, eguen edo eguakitzek zer esan nahi duten ere.
éguen, éguena. (b). izena. EUEN. Osteguna. Jueves
eguén sántu egun, eguén sántu egúna. (b). Jueves Santo. Eguén Zúri egun, Eguén Zúri eguna. (c). izena. EGUÉN GIZEN EGUNA. Jueves de Carnaval, Jueves Gordo.
égun. 1. egun, egúna. (a). izena. Día. egun argiz. (b). izena. A la luz del dia. Oiñ egun argiz eitten da lapurretan. Hilarik ARGIZ dio. Gero argiz etxera, e, aremaittakorako etxera.
egun birik beiñ. Ik. bi. eguna argittu. aditza. Amanecer.
Sin. eguna zabaldu. eguna joan, eguna etorri. (b). esapidea. Denbora iragan arren...
Eguna joan, eguna etorri, eta beti berdiñ. eguna sartu. 1. eguna sartu. (c). esapidea. Eguna ilundu. Udan eguna berandu sartzen dau.
2. eguna sartu. (c). esapidea. Eguna lanean igaro. Etxera nentorren fabrikan eguna sartuta. eguna zabaldu. (b). Eguna argitu.
Eguna zabaldu orduko asi giñan lanian. Sin. eguna argittu. egunez. (a). adberbioa. EGUNAZ. De día. EGUNAZ dakar Toribiok: Egunaz zaldun eta gabaz txarri, aundiki askon izatia.
egunian baiño egunian. (c). esapidea. Gero eta. Egunian baiño egunian polittaua zare.
2. egun, egúna. (b). izena. Urtebetetze eguna. Día de cumpleaños. Zure egunian Lasara joan biou bazkaltzera.
Nere, zure... eguna. Sin. urtébetetze égun, urte. Ik. nére.
egunalbáko, egunalbakúa. (d). izena. ALBÁKO, ARGIALBOKO. Goizeko angelusaren kanpaiak. Oinddio eztau egunalbakua jo./ Bosteterdietan sankristaua jun, da kanpaiak iru iruko jote zittuan: daun, daun, daun. Argialbokua esate akon orri. Egunan etorreria esango bagiñu bezela. (Lar Antz). Ik. aramaittako.
egundo. (c). adberbioa. (Eibar) Sekula. Irurogeta amaika urte jaukadaz da nere bizitzan egundo ez juat bota olako putzik. (SM Ezten)
Sin. sékula, iñoiz.
egúndoko, egúndokua. (a). izenlaguna. EÚNDOKO. Berebizikoa, sekulakoa. Enorme, excepcional. Egundoko zartaria artu zeban bizikletatik jausitta.
Esan E Ik. démas, demaséko, sekuláko.
egunéko, egunekúa. (b). izena. Lo del día. Lasanian egunekua merke ta ondo.
Eguneko ogixa, periodikua, etab. Baita "menú del dia". Lasanian egunekua merke ta ondo
egunón. (a). interjekzioa. Goiz parteko agurra, eguerdirarte edo bazkalordurarte. Buenos días. Ik. eguardión.
égur.
1. egur, egúrra. (a). izena. Madera, leña. Egurrezko mai ederrak jarrittue./ Egur xeetzera noia.
Ik. suégur, zurézko. egur berde, egur berdia. izena. Ebaki berri den egurra. Iketza obia egur berdiakin. Cand.
egur se, egur seia. izena. EGUR XEE. Egur mehea. Egur seia ba, ekonomikan da sartzen die ba... Jose.
egur-txikitze, egur-txikitzia. izena. Egurra zatitze lana. Aura einddakuen egur txikitzia eote zan, arek metroti metrora ingurura ebai danak. Jose.
egurra eba(g)i. Cortar leña. Ilberan obe ixate zan; ilbarrixan ebaten danak, sutaa botateko be, ura etaatzen dau. Da ilberakuai ez, ilberakua da obe egurra-ta zertzeko. Cand. egurra eiñ. aditza. Proveerse de leña. Badauzku guk paa-txarak, mordua, baiña erabiltzen dou ori sutaako egurra eitteko. Mateo.
egurra xeetu. aditza. Egurra txikitu. Zakuak bete eitteko, gu anai bi ixete giñan jenealian, guk aura eitte giñuan bittartian bestiak egurra xeetu igual eitteben. Mart.
mendeko egur, mendeko egurra. izena. Erraz manejatzen den egurra, mehe samarra. Mendeko egurra, esan nai neuke, e, egur mee samarra erabiltzen giñuala guk. Mateo./ Mendeko egur bat. Subillak ibiltzen dia burtarasak eitteko, burterraillak eitteko. Sendua eztanian, meetxua danian. Don.
2. egur, egúrra. (c). izena. Castigo, represión. Mutiko demonio orrek egurra merezi dau./ Fragak irabazten badau egurra etorri bia dau.
egúrra émon. (b). esapidea. EGURRA ÁRTU. Dar o recibir una paliza, represión, castigo. Realak egurra emon dotsa Madrilli./ Deskuidatzen bazate egurra artuta etorriko zate.
Baita kirolean edo lanean gogor saiatu, dena eman: azkenengo kilometruan egur baten hasi zuan eta ixa minutua etara jotsan bigarrenari. 3. egur. Ik. batan.
