Hiztegia

A | B | C | D | E | F | G | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | V | X | Z
-aga
aáztu
abarka-galtza
abémaria
abíxau
adári
adárzabal
afari
agiñéko miñ
agún
aidézko buélta
Aingeruzar
aitta-mosu
Aitzian jaiotakuak aitzian nai
áixkora-bégi
aize-zúlo
akábatzaille
akostunbrau
álanbre
albista
aldats
aldrebeskeríxa
Algódonera
alkóndara
alpérra izan
amabíko-áundi
ama puntáko
ámen
amoríxo
anaiérdi
andérotza
anezka-etxe
ánjelus
ankámiñ
ansuategi bedar
ántz
aokára
apáldu
ápelo
apreetero
ar
aramaittako
arátuste lóra
arbola-perretxiko
ardiérren
area
árgi
argízai-tánta
arka
arlóte
árnika bédar
árra
arrakalada
arrantxéro
arrasto
arráza
arrézkero
arrímu
arroskara
artakutxa
artatxóri
árto
artz
asétu
áspa
astápotro
astoéme
astúa átzeraka baiño térkuaua izan
áte
atetxákur
atxbítarte égoe
atzbizar
átzeruzka
aundiguráko
aurrebero
áusi
autségun
áxaxa
azátz
ázkar
azpíjan
Ázula
bagill
bajáda
bakóitza
balío izan
banátu
barbantzu
barkátu
barregúra
bárriz
basakatu
basoerdi bat jo
basúrda
bázkai
bedar errailla
beéko su
begirátu
Béizu
belárriko miñán bédar
belozidáde
béndian
berákatz
bérba eiñ
berdéxka
berendixa
berótu
besarte
betekára
bezéro
biarréko
biderátu
bigunkerixa
billotx-adári
birbikiñ
birraldátu
bíur
bizibíde
bizixa
blásta!
bolátoki
bordau
bostéun
bragáu
bríst eiñ
buérda
burdi-burpill
burdiña-salda
burpil-zorrotz
búrtol
buruirítzi
bústi
buztingórri
danbatéko
dardáizu, -o
déittu
denunzíau
desezaun
despístau
diábru
diplomátiko
dispárau
Donostía
drau
dúnba
ebali
ederráldi
edúr-bóla
egaletako zulo
egitteko txokolate
egostura
egur-zan
eju-ejuka
eldúleku
elórrarantza
emezortzi
endemas
enpaiñuz
entiérru -o
épel
érako
erbásanta
erdibíttu
erei
erlátegi
ernári
érpill
errazoi
errédittu
errégu
errekondo
errementáritza
erréparto, -u
erretírau
errezil sagar
errobéro
errópaje
érruki
esámiñ
éskaillu, -o
eskax
éskiña
eskribídu
eskúlan
eskusóka
esné-arro(n)ka
espálda
esplíkau
este-áundi
estrapelísta
eta
etxáflero
etxe-kakatsu
etzan
éun
euri-arrara
éuskerazko dántza
ezaugárri
ézer
ezízen
ezkonsári
ezpáta
ézten
fáltso, -u
fátu
fijo
flámenka
fraille-berbeta
Frantzía Euskál
fúbol
fusturi
gabon-éske
gáiñera
gaizkittu
galda-burdiña
galípot
ganau-soka
ganórabako
garbántzu
garí-ébaitze
garlopa
garróte
gáubela
gaztaimámiñ
gaztekeríxa
géldi
gertáu
gibélurdiñ
gíro
gizen-fáltsu
gobérnante
goibel
goldátu
gonazále
gordáillu
gorriñ-egualdi
gosétu
gramilla
gubi
gustáu
ibilláldi
idolika
igárri
iguinddu
ikastáille
ikúrriñ
il-draun
illentxa
il-píxu
indarrétxe
inguletadora
íntxaur
-iñéro
io
ipurdíko
ipurtokértu
iráun
íriñ
irúdi
irutxikíko bótilla
ítto
itxe
itxúrabarik
itzulikaldera
ixípula
ixúrtu
izéntau
izpíttu
jabóndu
jakíntsu
janóntzi
játor
jazman
Jesusén Bíotz
joán dan
jórra
juanikóte
justútu
kaiñabéra-sáill
kakaíñan
kakáume
kalbóso
kale-txákur
kamioe, -i
kángrena
kanpókalde
kántzer
kaporal
karákter
kareauts
karlistói
karraztarro
kartonérixa
kaskára-bátze
kastataráko
katanárru
katon
kaxk
kejóso, -a
kilikilitsu
kintáda
kirikíxo
kizkúrtu
kobardétu
koipétu
koláda
komante
konbéstante
koniflóra
konprómiso
kontrabísta
kontulári
kórba
korríente
koskábillo bédar
kóta
kriaútza
kuartonérixa
kukuka ibili
kunplídu
kurutzai
lábaiña
labore-úrte
laiñeza
láko
lánga
lanzúrda
laratz
larre motxian azittakua izan
lástazao
láuko
léen
leká-pátata
lepámotz
lera-zapata
Lezárrisoro
limari
lior-lában
litxatu
llána
lokámux
lorabotatzaille
lotsábako
lubera
lur-auts
lurtári
maáts-bátze
maikára
maittásun
máketo
malapartáu
mamarro
mangáu
mántxa
marikoi
markí-mádari
martinetero
mastíkau
mátxet
maxkar
mekáuben!
méndi
menpeko
merketári
mezia (edo errosaixua) esan
Miláitos
minéral
míra eiñ
mittei
modútu
moldiatzaille
móro
mostu
motxárda
múgarri
murríztu
mutilgázte
mútxo
nagíttu
napar-jénte
narrúta
Nebereta
negu-mútil
nerbióso, -a
néure
nóiznai
norbéra
nun ero nundik
obéto
ode-tóntor
odól-juan
ógi
ogí-zati
óilloki
oinguan
óittu
okéla
ola
óluts
ondóez
oneratu
oostu
ordáinddu
orduraiño
orko izena
orren baten
órtik
oskarbittu
ostéra
óta
otsáill
ótzan
paatxa
Pagobedeinkatu
palángana
panpana jo
papuztu
parézer
párte
pasára
Paskúa Udaberríko
patérnoster
páxa
pélota
perdígoi
perretxíku, -o
petenáda
pika -jungura
pikúluze
pinplau
piñu-koko
pipi
pitxí lora
plania pasau
plé éindda
póltsa
pórru
pótaje
potróso
praille
prepáratibo
príntzesa
promésa
pulmoníxa
púntero
púsillo
putzustel
raréza
rékto
sáale
sai
sakáu
salbákonduto
sáltsa
San Juan
San Markos
Santikúrutz
sarden
sartúera
sasóe, -i
satísfetxo
segámaillu
sei
semínaixo
sentímentu
seto
sínfalta
situazíño
soiñu txiki
solómo
sorbéltz
sortu
suarka
suberte
sugan
súr-motz
sutái
tablóe, -i
taka-taka
tanganillo
tária
tati!
teillátu
tenple onekoa edo txarrekoa izan
térzeran
tínta
tirízi
tití-púnta
tolósa bába
topalan
tortéro
tragáu
trankílddu
tremendo
tringo
triskazíño
tróntzo
trunboe
tutulu mendi
txakurkeríxa
txáltxiki
txánpon
txapláta
txarri bédar
txarrítta
txatxuáldi
txibixa
txilbor
tximoso, -a
txingorráda
txipili-txapala
txirlora
txirritola
txístu
txitxi-potxuetan jardun
txolet
txori-káka
txortalári
txukúndu
Txutxúrra
ugar
ukátu
umémiñ
untau
uráundi
ur-érreten
urkúldu
úrren
urritzézko
urtéko ájuste
usakúma, -e
uts
úztau
ximúrtu
zaborreríxa
zakártu
záltai
zankúrutz
zapatz
zapózta
zarpiau
zártzaro
ze
zélula
zepátu
zerráill, -a
zestokára
ziarbide
ziéntoka
zikiríxo
zink
zirikada
zirrinddára
zopaundi
zorna bédar
zórtzi
zubi-ánka
zuma ságar
zurikeríxa
zurtu
kontrabísta. 1. kontrabista, kontrabistía. (d). izena. Bistako failua begi okerrak izateagatik. Abereengatik esan ohi da, baina pertsonengatik ere entzun daiteke, erdi broman.   Fallo de vista por tener los ojos torcidos. Iri ona zuan baiña kontrabistia jeukan eta kendu ein biar izan giñuan./ Ik zer, kontrabistia daukak ala? Eztok ikusten muturren aurrian daukakena. KONTRABISTIA EUKI. 2. kontrabista, kontrabistia. esapidea. "Locura animal: cruzarse los cables a los animales (ganados), volverse locos." (SB Eibetno)
kontradántza, kontradantzía. (d). izena. Trikitixa bakarrik permititzen zen garaian "agarraua"ri esaten zitzaion.   El baile agarrado, cuando sólo estaba permitido el suelto. Kontradantzia lenao badakik zeri esate zotsen? Trikitixia bakarrik permitiduta zeuan lekuan, agarraua eitten zebenei, kontradantzia. Enee..., kontradantzia eittera e, ama-zanai najaok ni entzunda, zera, permititzen ez Uberan, San Paulon agarrauan itten, da Lezan-era etorri, tta kontradantzia eitten. Klem. KONTRADANTZIA EI Ik. agarrau.
kontraesku, kontraeskua. (c). izena. Okerreko aldea. Kontraeskutik zetorren, itxuria, eta autuak arrapau zeban. komentario 1 kontraesku ibili. esapidea. Andar contra corriente. Gu beti ibiliko gaittuk kontraesku. Jaiokeratik jaukau gaitz ori.
kontrafabóre jokatu. (c). esapidea. Boletan beste bolari batekin jokatu ea nork gehiago jo.   Apostar dinero a los bolos con otro bolari, a ver quién acierta más, mientras discurre una partida normal con muchos participantes. Potori milla pezeta jan najotsan kontrafabore./ Kontrafabore jokatukostat iri. Ik. ezarríxan, trabesían.
kontragoiága, kontragoiagía. (d). izena. Etxegintzan, teilatua altzatzeko goiagaren paralelo jartzen den egurra. Goiaga eta kontragoiagaren artean morroiak jartzen dira.
kontrakarréra, kontrakarrería. (d). izena. Etxegintzan, karrerari, kuartoia bota ondoren, paraleloan jartzen zaion karrera. Ik. karrera.
kóntrako. 1. kóntrako, kóntrakua. (b). izena. Ondo-ondoan dagoena.   Contiguo. Bankuan kontrako edifiziuan bizi dok./ Etxe orixa ez, aren kontrakua. 2. kóntrako, kóntrakua. (b). izena. Lo contrario. Gauza bat nai tta aren kontrakua konsegidu zeban./ Nik esandakuan kontrakua eitten dau.
kóntrako éztarri, kóntrako éztarrixa. (b). izena. Tráquea. Kontrako eztarrira joan jako zeozer, da eztulka baten dago. Janari edo edari bat okerreko bidetik doanean erabilia. Azen.: kontráko éztarri ere bai.
kontrámaixu, kontrámaixua. (c). izena. KONTRÁMAISTRU. Contramaestre, capataz. Ori Algodoneran kontramaixu egon zuan. Gehienetan kontramaixu eta katapaz sinonimo gisa erabiltzen dira.
kontrápase, kontrápasia. (c). izena. Hegaztiak iparralderantz itzultzen direneko pasea.   Contrapase. Ik. páse.
kontrapíxu, kontrapixúa. (c). izena. Contrapeso. Tratoriai kontrapixuak jartzen gontsan aurrian aldapetan ez patinatzeko.
kontrárixo, kontrárixua. (a). izena. Contrario, adversario. Zein da Realan biarko kontrarixua?
kontrásol, kontrasóla. (d). Eguzkiak jotzen ez duen lekua. Contrasol. Don.
kontráterreno, kontráterrenua. (c). izena. Aldapari janda eginiko orubea. Etxea edo beste edozein eraikuntza aldapan, mendiari zatia kenduta, egina dagoenean, kontraterrenuan dagoela esan ohi da.   Dícese de los solares en los que ha habido que excavar debido a la pendiente del terreno. Umedadiekin problema aundixa dauke, badakizu, aura kontraterrenua da ta./ Kontraterrenuan einddako basarrixak iputeixa izaten dabe bee partian. Ik. íputei.
kontratxapéau, kontratxapeáua. (c). izena. Egurrezko txapak kolaz erantsiz egiten den egur aglomeratua.   Contrachapeado. Mazizua biar izete zaban mueblia, egur mazizuakin dana, da kosta asko, da muebleako txarraua da. Onek, kontratxapeaua esate jako, tableruak, da orrek tableruokin iñ ezkeo ariñaua da, resultau asko obia dauka. Martin. Honen iritziz, aglomeratua hobea da egurrezkoa baino, baldin eta altzaria egon behar den tokia lehorra bada.
kontrazíri, kontraziríxa. (d). izena. Ardatz, errail, kirten edo halako edozer ezarrita dagoen zulotik irten ez dadin zuloan sartzen den ziria.   Cuña, generalmente pequeña, que se introduce en el hueco que queda entre un eje, mango, etc., y el agujero que lo alberga. Aixkora kertena loka samar dago ta kontrazirin batzuk sartu biako jako.
kontribuzíño, kontribuziñua(k). izena. KONTREBUZIÑO. Las contribuciones al fisco; más concretamente, el impuesto sobre la propiedad. Kontribuziñuak pagatzera joate zan urtero gure aittajuna./ Kontrebuziñua urtian beiñ, pagamentua. Hil. Sing. nahiz pl.
kóntu. 1. kóntu, kóntua. (c). izena. Cuidado, atención. Kontu puxkatekin ibili poltsiakin. kóntu ártu. (c). esapidea. KÓNTUAK ARTU. Kargu hartu.   Llamar la atención, pedir cuentas. Zu etza iñor neri kontu artzeko. Sin. kárgu ártu. kóntu eiñ. (c). Kaso egin. Prestar atención. Kontu eiñ suai ni kalian naizen bittartian. kóntua emun, kóntu emun. (d). aditza. Rendir cuentas. Berak zela jangoikuai kontua emun bi otxan, abariak esan i otxan, da ezetz, ezetz. Aura baiño len bera joiala bai, ta berak emungo otxala jangoikuai kontua. Hil. kóntuan ártu. (b). esapidea. Tomar en cuenta. Eneban kontuan artu mekanikuan esana. kóntuz. (a). adberbioa. Con cuidado. Kontuz ibili tta baztarretik joan. nere kontu. (b). ZURE, BERE... KONTU. NERE, ZURE. KONTU. (b). A mi, tu... cargo. Gaur zure kontu afaixa jartzia. 2. kóntu, kóntua. (b). izena. Berriketa, jarduna. Kontua ta barriketia ugari eta formalidade gutxi./ Ze zaukan Tomasitak ainbeste kontukin? kontu potolo, kontu potoluak. (c). Bikotekideen arteko maitasun berriketak. Makina bat kontu potolo esan (edo egin) zotsen elkarri. kóntuak euki. (c). esapidea. Berriketa saioak izan. Aspaldixan Petra ta Mariak kontu asko dauke alkarrekin. kóntuak kóntu. (b). esapidea. Esanak esan. Kontuak kontu, aura beintzat majo bizi izan zan bere denporan. kóntutan. (c). adberbioa. Elkarrekin berriketan. Bixak orduak pasatzeittue kontutan. Ik. ípoiñetan. 3. kóntu, kóntua. (b). izena. Ipuina, leienda, istorioa, gertakizuna; esanahi zabala du. Amandria, kontaiguzu kontu bat./ Aspaldiko kontuak esaten asten dienian eztauke akabuik./ Kontuekin bakarrik eztago ezer. Ik. ipúiñ. 4. kóntu, kóntua. (b). izena. Asuntoa, arazoa.   Asunto, tema, problema. Kontua da eguna badatorrela ta ezetan asteke garela./ Aitta etortzen danian izango die emen kontuak./ Ori beste kontu bat da./ Egixa da esan dozuna, baiña ori ezta kontua. KONTUA DA... edo KUSTI kontua da. Kontua da... edo kustiñua da... sarri. Baita gauzia da... 5. kóntu, kóntua. (b). izena. Cuenta, factura. Kontua, mesedez. kóntuak eiñ. (b). Hacer las cuentas; los pagos, mayormente. Piñuixa saldu gontsan, baiña oinddio kontuak ein barik dauzkau. kóntuak etára. (b). esapidea. Sacar cuentas, tanto en el sentido literal como en el figurado. Jaixak, eta amarretarako etxera etorri zan. Kontuak etara zela egongo zan./ Kontuak etaraittut eta bos milloi kostatzen da igeltserixia bakarrik. kóntuak gárbittu. (c). Kontuak egin, diru-kontuak, gehienetan.   Aclarar las cuentas. Junta egunian garbittuko die urteko kontuak./ Domusantuetan izeten da gure auzuan kontuak garbitzeko eguna. 6. kontu. (b). posposizioa. KÓNTURA. A cargo de, a cuenta de. Majo bizi da aura aittan kontura./ Azelakotxe barriak ein giñuzen sakristauan kontura. NOREN kontu edo kontura. Ik. kargu, esku.
kontúgintza, kontúgintzia. (c). izena. Kontuak egite lana.   La tarea de hacer o llevar las cuentas. Urtian beiñ izaten da kontugintzia./ Aurten zeiñek daroia kontugintzia?