Hiztegia

A | B | C | D | E | F | G | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | V | X | Z
buenajera
burdibíde
buenajera, buenajeria. (d). izena. (Eibar) Ongi etorria. Alkarri sekulako buenajeria eiñ ondoren, asi ziran bata bestiari euren barrixak kontatzen. (SM Ezten)
buéno. (a). BÉNO. Bueno, bueno pues. Bueno, ze pentsatzen jatzue lotara joango bagiña? bueno ba. (b). Bueno pues. buéno buéno!. (a). interjekzioa. Solaskideak esandakoaz ezadostasuna adierazteko erabilia.
buérda. 1. buerda, buerdía. (d). izena. Etxe-abereek aztoratuta daudenean egiten dituzten zalapartada eta tirakadak.   Movimientos bruscos del ganado cuando está azorado. Txala mataderixara eruateko lotu giñuanian, arek eitten jittuan buerdak./ Beixa zaltaixan buerdia darixola dago egun guztia. 2. buerda, buerdía. (d). izena. "Airean burua behera eta hankak gora egiten duen itzulia." (Lar Antz) Sin. txitxilipurdi, txatxilipurdi. Sin. txilípurdi. buerdaka. Buerdak emanez. Sin. itxilipurdika, txitxilipurdika, txatxilipurdika. Sin. txilípurdika.
buetre, -a, buetria. Ik. buítre.
bufada, bufadia. (c). izena. "Leku itxi batetik ateratzen den aire bolada modukoa, gehienetan usain ona izaten ez duena eta beroa dena. Taberna orretatik erten dau bufadia!" (Lar Antz).
bufánda, bufandía. (a). izena. BUJANDA (DON.). Bufanda. Sin. tapáboka.
buitria
© Asier Sarasua
buítre, buítria. (b). izena. BUÉTRE -A. Gyps fulvus. Buitre. Sin. arrano.
buka(t)u. aditza. Amaitu. Antzuolan erabilia, eta Bergarako kalean ere pixka bat. Gazteek ere gero eta gehiago. Akabau da Bergara inguruan zaharra eta arrunta. Ik. akabau.
bukóe, -i. (d). izena. BOKOI. Upel handia.   Barrica, cuba. Sardaotei bastante aundixa Egiñon, oinddio be an jak; eta zeuan lelengo artzeko, dana batera artzeko, zeuan upela, aundi bat, milla litrokua, eta gero andik 3etara pasatze zaban. Da bukoiak pa bosteun ero seireun litrokuak ero ola zien. Don. Ik. kúpel, úpel, bárrika, pípa.
búlar. 1. bular, bulárra. (c). izena. Emakumearen titia.   Teta de mujer. Umiak iru urte eta oinddio bularra emoten zotsan./ Bularra gastau. Ben./ Ezkerreko bularra kendu dotse. Gaur egun hitz hau bi testuinguru hauetan erabiltzen da ia bakarrik: BULARRA EMON, ARTU, KENDU (emateari laga); edota ebakuntza edo ezbeharren bat egiten denean bularrean. Bestelakoetan titi. Petxu ere entzuten da bularren zentzuaz. Ik. titi. bular bateko anaiak. (c). izena. (Eibar) Emakume berberak hazitakoak.   Hermanos de leche. 2. bular, bulárra. (d). izena. Behiak lepoan esegita duen larrua. Sin. papar.
búlda, buldía. (d). izena. Garizuman okela jan ahal izateko elizak eman ohi zuen baimena.   Bula. Bijilixa izan arren buldia etara ezkero jan zeikien okelia.
bulkáu. (c). da aditza. BOLKÁU. Irauli.   Volcar. Tranguan burdi-bedarra bulkau jaku. Sin. idúli, itxuli.
búltza eiñ. (a). du aditza. Empujar. Joan atzera ta bultza eiñ.
bultzagarri, bultzagarrixa. izena. (Eibar) Resorte (armagintza).
búltzaka. (a). adberbioa. Empujando, a empujones. Bultzaka ta tiraka etara giñuan.
bultzára, bultzaría. (a). izena. Bultzada.   Empujón. Emun dostan bultzariakin errekara bota nau.
burburixo, burburixua. Gorgojo. (SB Eibetno). Sin. baba-kóko.
burbúztan, burbuztána. (d). izena. Gurdi buztana.   Cola de carro Erruberian kontra estutu, amen atzian sokiakin, atzeko burbuztan puntara. Don.
idixak burdira lotzeko tresnerixia
© Ibon Serrano
burdixan partiak
© Ibon Serrano
búrdi, burdíxa. (a). izena. Carro. búrdika. (c). adberbioa. A carros. Burdika gaztaiñia saltzen zan, burdika Aniz. lera ta burdi. esapidea. Ik. léra. ori da burdixak arrapautako ankia?. esapidea. "Hankan min (hartu) duenari esaten zaio." (Lar Antz)
burdi-bédar, burdi-bedárra. (c). izena. Belarrez zamaturiko gurdiaren edukia.   Contenido de carro cargado de hierba (heno, generalmente). Aurten ogei burdi-bedar erretirau dittue./ Burdi-bedarra larakotik urten da errekara joan jakue./ Burdi bat bedar. Burdi-bedar aundixa ekarri dabela. Don. Berdin, burdi-egur, burdi-garo, burdi-ikatz, etab. Ik. burdikára.