Hiztegia

A | B | C | D | E | F | G | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | V | X | Z
arrátoi-tránpa
arre-arre ibili
arrátoi-tránpa, arrátoi-tránpia. (c). izena. ARRATÓE-TRANPA. Trampa para atrapar ratas.
arrátoi-txákur, arrátoi-txakúrra. (c). izena. ARRATOE-TXAKÚRRA. Atezain ona den txakur txiki samarra.   Perro ratonero, raza de bastante pequeño tamaño, buen guardián. Pitxirrio izeneko arratoi txakurra euki giñuan.
arrátxur, arratxúrra. (d). izena. Lurra ondiatzeko erabiltzen den aitzur luze eta estua. Ik. ondío-atxur.
arratzi. Ik. arresi.
arrauki. Ik. arroka.
arraunka. (Eibar) SB E. "Costra, postilla. Bizikletan jausi zan itxuria; sekulako arraunkia daka, behintzat, beso aldian." (SB Eibetno).
arrautz-ópill, arrautz-opílla. (d). izena. ARRÁUTZA ÓPILL. Ik. paskua-ópill, olata.
arrautzak karetan
© Amaia Olañeta, Argiñe Urkiola
árrautza. 1. árrautza, árrautzia. (a). izena. Huevo. Estalkiari kaskal edo arrautza-kaskal. árrautzia eiñ. (a). Errun.   Poner un huevo. Gaur oilluak eztabe arrautzaik eiñ. 2. árrautza, árrautzia. (b). izena. Barrabila.   Testículo. Baloiakin kriston arrautzetakua emon jostek. Ik. barrábill, koskábillo, pótro. 3. árrautza, árrautzia. (b). izena. Bulto borobila. Kotxian erruberiak egundoko arrautzia dauka./ Kriston arrautziak urten jostak bekokixan.
arráutza-lóka, arráutza-lokía. (c). izena. Txitarik atera ez duen arrautza.   Huevo que a pesar de ser encubado no ha producido polluelo. Alemanak ona etorri zienian ba frentia ikusten, etzin lurrian da katalejuekin. Gu neska-mutiko mordua auzokuak, eta billatzen juau apixia arrautza-lokena. Oillolokan bat egon, da antxe usteldutako arrautza zerak. Klem. (AA BergEus 339. o.). komentario 1
arráutza-egósi, arráutza-egosíxa. (a). izena. Huevo duro.
arráutza-górringo, arráutza-górringua. (a). izena. Yema de huevo. Azen.: árrautza-... ere bai. Sin. górringo.
arráutza-irákiñ, arráutza-irákiña. (c). izena. Ur berotan apurtxo bat bakarrik edukitako arrautza.   Huevo pasado por agua. Dozenerdi arrautza-irakiñ ein zittuan zurrut. Azen.: árrautza-... ere bai.
arrautza-kaskal, arrautza-kaskala. (b). Cáscara de huevo.
arráutzaústel, arráutzaustéla. (b). izena. Huevo podrido. arráutzaustel usáiñ, arráutza-ustel usáiña. (c). Uratsaren usaina.   Dícese del olor de las aguas sulfurosas. Au dok arrautzaustel usaiña; alako itturrin bat egongok emen nunbaitten. Ik. uráts.
arráutza-zúringo, arráutza-zúringua. (b). izena. Clara de huevo. Sin. zúringo.
arráutzetako. 1. arráutzetako, arráutzetakua. (c). izena. Barrabiletako kolpea. Kriston arrautzetakua emon jostan baloiakin. Sin. pótrotako. 2. arráutzetako, arráutzetakua. (c). izena. Porrota negozioetan, politikan, etab. Sin. pótrotako.
arráza, arrazía. (b). izena. Raza. Txakur ori arraza fiñekua dok. Ik. kasta.
arráza-txákur, arráza-txakúrra. (c). izena. Ik. kasta-txákur.
arrazóe, -i, arrazóia. (a). izena. ERREZÓE (OS.). Razón. Eztakitt bixotatik zeiñek daukan arrazoia./ Nik eztot ezautzen... Gauza batzutan ondo plantatze i zan errezoietan-da, baiña faillaua. Hil. errezoietan plantau. (d). esapidea. Arrazoitzeko gauza izan. Ik. errezoi-ko adibidea Ik. arrazóe, -i.
arrazóizko, arrazoizkúa. (b). izena. Razonable. Arrazoizkua pentsatzen jat artu daben erabagixa.