Hiztegia

A | B | C | D | E | F | G | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | V | X | Z
konfírmau
kónpontxo egin
konfírmau. (c). da-du aditza. Confimar, dar o recibir la Confirmación cristiana. Eskolatik etxerakuan bi mutiko: —Maistriak esan joskuk etxian preguntatzeko ia konfirmauta garen. I, Patxi, konfirmauta ago i? —Oixe, makaleko markak jauzkat besuan ba—. (Bakunianak zien). Txomin Amasorrainek jasotako izkirimiria (Bergarako euskarara egokitua).
kónfitta, kónfittak. (d). izena. KONPITTA. Gozokiak.   Dulces, confites. Ferixara joate zanian beti ekartze zittuan loibendako konfittak. Ia galdua. Bai tokau be astuai konfittak. (d). esaera. Ik. bai tokáu be astuái pólaiñak.
konfórmau. 1. konfórmau. (b). da aditza. Conformar(se). Nobixiorrekin konformau ezindda dabill./ Jesus, zu be etza konformatzen erreza./ Ze eingou ba, konformau ein biar./ Ni erozekin konformatzeko klasia naiz. Mertz. 2. konfórmau. (b). du aditza. Conformar, satisfacer. Ori eztau ezek konformatzen./ Gaztai sikuak puxketa txikixakin konformatzen dau.
kónforme bizi, kónforme egon, geldittu. (a). Vivir, estar, quedar... conforme. Ori konforme bizi da./ Konforme dago lan barrixan./ Ez giñan konforme geldittu arotzakin.
konformidáde. 1. konformidade, konformidadía. (b). izena. Conformidad. Munduan ondo bizitzeko eztago konformidadia modukoik./ Ezta erreza danon konformidadia eittia. Hitz hau asko erabiltzen du jende konformazaleak. konformidáde onéko, konformidáde onekúa. (c). Erraz konformatzen dena.   De fácil conformar. Gure mutikua konformidade onekua da eta Erregiak ezer ekarri ezta be ezta asarretuko. konformidáde txarréko, konformidáde txarrekúa. (c). adjektiboa. Nekez konformatzen dena.   De difícil conformar. Aren gustua eittia ezta erreza, beti izan da konformidade txarrekua ta. konformidadía artu. (c). esapidea. Konformatu, konformatzen jakin.   Tomar con conformidad, resignación. Semia paruan daukau, alabia estudixuan oinddio, baiña badakizu, konformidadia artu biar. 2. konformidade, konformidadía. (c). izena. Proporción. Nik konformidade orretan irabazi ezkero, onezkero aberastuta najauan./ Bonbilla barrixak konformidadian gutxiao gastatzen dau lenguak baiño. NON kasuan ia beti.
konfundidu. (a). da-du aditza. Confundir-se.
konfusíño, konfusiñúa. (a). izena. Confusión.
koniflóra, konifloría. (b). izena. . KOLIFLORA. Brassica oleracea botrytis. Coliflor. Laster konifloria sartzeko sasoia. Azen.: koníflora ere bai. komentario 1
kónjuro, kónjurua. (c). izena. KONFURO. Urtero apaizak baserri guztietan bota ohi zuen bedeinkapena.   Conjuro. Zenbaitt baserrittarrek diño aukeran konjurua baiño satsa obia dala lurrandako./ Len konjurua be eitten zan. Maietzan iruan asten zan, Santikurutz egunian. Mertz./ Abadiai Angiuzarrera imillen bat. Denpora txarra zanian arek konjurua ein biar eban, obligaziñua. Urtero-urtero imillen bat. Ben.
konketa, konketia. izena. (Antzuola) "Katilua bezalako ontzia, baina askoz handiagoa, halako bi-edo. Konketa katilluan doble inguruko ontzixa don. Artua ta esnia konketian artze giñunan." (Lar Antz). komentario 1
kónorte, kónortia. (b). izena. Kordea.   Conocimiento, sentido. Bi orduan egon zan konorte barik. Sin. sentidu. kónortia etorri. (b). Recobrar el conocimiento. kónortia joan. (b). KÓNORTIA GALDU. Perder el conocimiento. kónortia kendu. (c). aditza. Anestesiar. Konortia kendu barik ein ddotse operaziñua.
konpañía. 1. konpañía, konpañía. (b). izena. Lagunartea, laguna, lagunak.   Compañía. Atsaldia konpañia ederrian pasau dou beintzet./ Konpañia ederrakin zatoz, Ximona./ Azelakotxe konpañia daukazun. 2. eta konpañia. esapidea. Eta besteak. Y compañía Ze moduz Pedro ta konpañia?/ Uste juat karnazerua ta konpañia ziela atzo zarataka ibilli zienak.
konpárau. (a). du aditza. Comparar.
konparazíño, konparaziñúa. (a). izena. Comparación. konparazíño batéra. (c). esapidea. KONPARAZÍÑO BATEN, KONPARAZÍÑO BATERAKO, KONPARAZÍÑORAKO . Por poner un ejemplo, a modo de comparación. Alikanten gure hoteletik plaiara egongo zan, konparaziño batera, emendik Osintxura lez./ Andaluzian babagorrixak eskatzia da, konparaziño baterako, Polo Nortian gazpatxua eskatzia moduan.
konpasa
© Anaje Narbaiza
konpás, konpása. (a). izena. Compás. Sin. eztenbiribil.
konplétamente. (c). adberbioa. KONPLETAMENTEKO . Completamente. Etorri zan konpletamente mozkortuta. KONPLETAMENTEKO dio Hilarik. Ze esangotsut pa, zan konpletamenteko beste bizimodu klase bat. Ik. kónpleto.
kónpleto, kónpletua. (d). adjektiboa. Completo, completamente. Euskera bat dago lotsagarrixa Bergan, e, lotsagarrixa konpleto. Txotxo-berba konpletua dago Bergan. Mertz./ Arriua burdixan, konpleto, laixak eta be bai, erropia. Irixak, elegantiak, manta ederrekiñ da. Kanpanillak lepuan. Don./ Jaso esaten da ba estruturia gora jasotzen danian. “Etxia ein ddou”, konpleto. Don. Norbait tontoa edo inuzentea dela esateko: Ori inuzente konpletua dok. Ik. kafé kónpleto.
konponbíde, konponbidía. (b). izena. Arazo edo auzi bat konpontzeko bidea.   Componenda, arreglo. Orrek konponbidia badauka./ Nausixakin berba ein ddabe baiña ezta konponbideik ikusten. Ik. arréglu.
konpóndu. 1. konpondu. (a). du aditza. Arreglar. Biar kotxia konpontzera eruan biot. 2. konpondu. (b). da aditza. Arreglarse, amoldarse. Ze moduz konpontzen zate bi umekin?/ Erentzia asuntuan konpondu ezindda dabitz. Ik. jirau, manejau, moldau. itzuli. Ik. itxúli. 3. konpondu. (c). da aditza. Maite harremanak euki, ezkutukoak batik bat. Sankristauan andriakin konpontzen zala zabaldu zuan./ Etzekizun ala? Orrek alkarrekin konpontzen die.
konpónketa, konpónketia. (b). izena. Componenda, arreglo. Oso konponketa txarra dauka aberixa orrek./ Uste dot konponketa batera aillegauko gala. Ik. arréglu.