Hiztegia

A | B | C | D | E | F | G | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | V | X | Z
jentillaje
jíra
jergóe, -i, jergóia. (c). izena. JARGOE. Jergón. Koltxoia lanazkua izaten zuan baiña artamalutazkua jergoia. Klem. Sin. lastai.
jertse, jertsía. (a). JERSE. Jersey.
jesúitta. 1. jesúitta, jesúittia. (c). izena. JESUITA. Jesuita. 2. jesúitta, jesúittia. (c). adjektiboa. Hizketan habila. Zentzu despektibo samarra du: hizketan habila, bainazuria edo faltsu samarra. Aspaldittik ezautzen juau. Jesuitta majua dok aura.
jesúkriston, jesúkristona. (b). izenlaguna. (lagunartekoa.) Kristorena, handia, ederra.   Grande, enorme. Eskilaratatik jausi nok eta jesukriston zartaria artu juat./ Jesukriston kotxiakin ikusi juat Andres./ Atzo jesukristona arrapau giñuan Ondarruan. JESUKRISTONAK ESAN, ENTZUN, EI Sin. kríston.
jesús!. (c). interjekzioa. JESÉUS. Harridura eta aldi berean, sarri, zerbaiti ondo ez iriztea adierazten duen interjekzioa.   Jesus! Ezidazu disgustoik emon./ Jeseus, jeseus! Zenbat astolan einddakuak gan... Jesus, maria ta jose, beti jan da beti gose. esaera. (Lar Antz). jesus baten. (c). adberbioa. Ixtant batean. Jesus baten ein jittuan deberiak./ Triatletak jesus baten jazten da erazten dittue erropak. jesús maría ta josé. (b). Harridura eta aldi berean, sarri, zerbaiti ondo ez iriztea adierazten duen interjekzioa.   -Julienek akzidentxon bat izen dau. Gure lagun batek, txiste moduan, Jesus mariau ta jausi, dino. jesus, jesus, jesus!. (c). interjekzioa. Lamentazio esapidea. Jesus, jesus, jesus!, au be neri pasau biar.
Jesusén Bíotz, Jesusén Biótza. (c). izen propioa. El Sagrado Corazón. Jesusen Biotzan deboziñúa modan egon zan gure mutikotan.
jesús-kátillu, jesús-kátillua. (d). izena. Antziñako katilu handia, lurrezkoa. Kanpoa buztin kolorekoa eta barrua zuria. Sin. fraille-kátillu.
jeurt!. JAURT! . 1. jeurt!, jaurt!. (d). interjekzioa. Buelta! Labrantzan behi edo idiekin ari den ittulariak uztarrikoei egiten dien oihua bazterrerera heltzean, buelta har dezaten. O! irixak, jeurt!! . Ildoan sar daitezen ere esaten zaiela diosku beste lekuko batek. Honen arabera, JAURRERA ETORRI: arrastora, ildora etorri. 2. jeurt, jeurta. (d). izena. JAURT. Buelta. Jeurta edarreko solua dela esaten zen Uberan, buelta egiteko toki egokia duten soroez.
jíba, jíbia. (b). izena. Joroba, jiba. Sin. kórkoba, kórkotx.
jibixa, jibixia. "Jibión. Jibixa txiki-txikixak daukaguz afarittarako." (SB Eibetno).
jibóso, jibosúa. (c). adjektiboa. Jorobado, giboso. Sin. kórkobadun, korkótx.
jígante, jígantiak. (a). izena. Festetako panpin handiak.   Gigantes. Zazpiretan jigantiak eta kabezuduak.
© Migel Mari Elosegi
jílgero, jílgerua. (b). izena. Carduelis carduelis. Jilguero. Sin. firíngalo, kardántxillo.
© Ezezaguna
jíneta, jínetia. (d). izena. KATAJINETA. Basakatuaren tankerako animalia.   Jineta. Sin. frantses-katu (Oñ.), katapardo (Eib.).
jipói. 1. jipói, jipóia. estepan. izena. (Oñati) "El grano de trigo con su envoltorio, que se golpea, que se da al ganado." (Izag Antz). 2. jipóia emon. aditza. (Antzuola) "Azotar." (Izag Antz).