Hiztegia
ázpi. 1. azpi, azpíxa. (a). izena. Beheko partea. La parte inferior. Kotxe orrek azpixa ondatuta dauka.
Lekuzkoetan: azpixan, azpittik, azpira... azpikúaz góra. 1. azpikuaz gora. (b). adberbioa. Buelta emanda.
Platerak azpikuaz gora jarri sagar erriak jateko. 2. azpikuaz gora. (c). esapidea. Patas arriba. Guardazobillak etxe guztia azpikuaz gora laga doskue. Sin. ankázgora. 2. azpi. (a). adberbioa. Lekuzkoetan: azpixan, azpittik, azpira... azpíttik jokátu. (c). esapidea. Pelota partiduetan dirua faboritoaren kontra edo nabarmen galtzen doanaren alde jokatu. Azpittik jokatu giñuan, berreun millai (edo doscientos a milla) eta irabazi.
3. ázpi, ázpixak. (b). izena. La cama del ganado.
ázpixak éiñ. (b). du aditza. Behien ohea egin. Lelengo beixak jatxi ta gero azpixak eingoittut.
ázpixak etára. (b). du aditza. Behien ohea garbitu. Bi egunian azpixak etara barik dare.
2. azpi. (a). adberbioa. Lekuzkoetan: azpixan, azpittik, azpira... azpíttik jokátu. (c). esapidea. Pelota partiduetan dirua faboritoaren kontra edo nabarmen galtzen doanaren alde jokatu. Azpittik jokatu giñuan, berreun millai (edo doscientos a milla) eta irabazi.
azpí-étaratze, azpí-étaratzia. (c). izena. Ganaduen azpiko zimaurra ateratze eta ohea egite lana. El trabajo de hacer la cama al ganado. Julienek beixak jatxi tta nik eitten nittuan azpi-etaratziak. Ik. ázpixak etára.
azpigárri, azpigarríxa. (c). izena. SIKUGARRI (EIB.). Orbela, garoa, kilarra..., azpiak egiteko, behien ohea egiteko balio duen edozer. Hojarasca, helecho... cualquier material apto para hacer la cama del ganado. Biar basora goiaz azpigarrittara. Ik. iñáurki.
azpíjan. 1. azpijan, azpijána. (c). izena. Labor de zapa, conspiración. Agirixan oso gizon ondrau moduan azaltzen da baiña gero ikusi ein biar ze azpijan darabillen.
azpijanían ibíli. (c). Conspirar, andar conspirando. Aspalditxuan alkarrekin ikusteittut eta itxuria azpijanian dabitz. 2. azpijan, azpijána. (c). izena. Bola-jokoan, bolari ematen zaion efekto berezia, aldarraren aldera eror ez dadin. En el juego de bolos, un efecto especial que se le imprime a la bola al lanzarla. Azpijan geixegi emun jotsat.
Eibarren gainjana emon ere esaten zaio efektu berezi bati. (SB Eibetno)
azpijorria, azpijorra. izena. (Eibar) "Fraude, engaño, juego sucio; desfalco. Baiña ha ez zuan berez behera etorri! Han azpijorria egon zuan demasa." (SB Eibetno)
azpikálde, azpikaldía. (b). izena. Beheko aldea. La parte inferior. Zuen baserrixan azpikaldetik pasau biar ei dau gaseoduktuak.
azpílan, azpilána. (c). izena. Aurpegia eman gabe isilean egiten den lana. Trabajo soterrado, labor de zapa Asanbleara juan aurretik jentiak bazekixen zer botau, batzuek kriston azpilana eindda zeuken da.
azpilddura, azpildduria. izena. (Eibar) Dobladillo. Goniak azpildduria daroia barren guztian. (AAG Eibes).
azpízuri. 1. azpízuri, azpízurixa. (b). izena. (Ubera) Hegabera. Avefría. Azpizurixak pasau die ta laster egualdi txarrak. Sin. egabera. 2. azpízuri, azpízurixa. (c). izena. Golondrina. Hala deitzen diote Bergarako etxe batzuetan. Sin. ernára, golóndrina, txío.
áztarka. ÁZTERKA.
1. áztarka. (c). adberbioa. ÁZTERKA. Escarbando la tierra. Libre dabitzen oilluak aztarka jarduten dabe beti.
Oiloek hanken bidez egiten dutenaz esaten da, batez ere. 2. áztarka. (c). adberbioa. ÁZTERKA. Presaka, arrapataka. De prisa. Goiz guztia aztarka baten ibilli naiz. Ik. arrápataka.
aztárren, aztarréna. (c). izena. Arrasto, aztarna. Huella, indicio, vestigio. Gerra ondorian ibilli giñan batian da bestian billa, baiña ezkiñuan aztarrenik etara./ Ez i dao lapurra zein dan aztarrenik.
Ia beti partitiboan. AZTARRENIK EZ EUKI edo ETARA, gehienetan. Ik. árrasto.
aztártu. AZTERTU. 1. aztártu, aztértu. (b). du aditza. Escarbar (las gallinas). Oilluak etxazpi guztia aztartu dabe.
2. aztártu, aztértu. (c). du aditza. Arakatu. Registrar. Sasiarte ta errekazulo guztiak aztertu giñuzen, baiña ez giñuan topau ardixa.
3. aztártu. (c). du aditza. (Eibar) Sacudir, vapulear. Aztartik alper ori! Aztartu pelotia! . 4. aztártu, aztartúa. (d). izena. (Eibar) Astindua. Alanbriari ikutu eta emon zetsan aztartua iltzeko bestekua.
aztorátu. (b). da-du aditza. Azorar(se), excitar(se), soliviantar(se). Edurra ein dabelako ikastolako ume guztiak aztoratuta dabitz./ Oilluak len ziero aztoratu die; mirua ibiliko zan,-ero./ Zuen mutikuak inguruko danak aztoratzen dittu.