Hiztegia

A | B | C | D | E | F | G | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | V | X | Z
albárdau
aldápa
aldápa, aldapía. (a). izena. ALDAPADA, ALDATS, ALDAMARRA (EIB.). Cuesta. Aldapa ederra dago Uberatik Elgetara.
aldápauna, aldápaunia. (c). izena. Aldapa dagoen lekua.   Zona de cuesta, repecho
áldar, áldarra. (c). izena. Alde batera kaida duen zoruaz aldarra duela esan ohi da.   Caída, desnivel. Aldarrian dago soo aura ta eztakitt zela ibiliko gan goldatzeko./ Azpixak aldar puxka bat pe badauka ta orregatik gelditzen da kili-kolo maixa.
aldara. Ik. altáre.
aldasbera, aldasberia. (Eibar) Pendiente descendente.
aldasgora, aldasgoria. (Eibar) Pendiente ascendente.
aldats, aldatsa. (b). izena. (Eibar) Aldapa.   Cuesta. Gatza gaiñerako aldatza, latza. (Etxba Eib).
aldátu. 1. aldatu. (a). da aditza. Cambiar. Urtiak pasau arren etza bape aldatu. Sin. kanbíxau. 2. aldatu. (b). du aditza. Mudar, cambiar. Erropak aldatu ta segittuan nator./ Plazia ziero aldatu dabe. Ik. kanbíxau, mudáu. 3. aldatu. (c). du aditza. Trasplantar una planta. Letxuga landaria aldatu premiña edarrian daukau. Sin. birraldátu.
álde. 1. alde, aldía. (b). izena. Lado, aspecto, etc. Etxian alde banatan txakurrak dauzke./ Bere alde onak eta txarrak dauzka ezkontziak. aldé batera. (b). Por una parte. Naixao neuke, alde batera, eurixa eingo baleu. Alde batera penia galanta, baiña bestera familixiandako deskantsua. álde on, álde óna. (c). Jantzi baten era ona. Ant. itxúlikalde, itxuli. alde onera. esapidea. Posizio normalean. “Itxulittara daukazu jantzitta” ta “Ez, au alde onera jak”. Don. Sin. érara. Ant. itxúlikaldera. aldétik kendu. (c). esapidea. Ondotik kendu. Gau guztian ezkiñuan aldetik kendu. bere aldía zaintzen ona izan. (c). esapidea. Interesatua izan. Ik. aldérdi. 2. alde, aldía. (b). izena. Diferencia. Alde ederra dago jolasian ibilli ero lanian ibilli./ Egundoko aldia etara jaue Rominger-ek. Sin. diférentzia. milla alde egon ez. (b). esapidea. Alde handirik egon ez. Presidente bata izan, bestia izan, eztago milla alde. norbait norbaiten aldian dotoria... izan. (b). esapidea. Kalitatea konparatzeko formula. Ori nere aldian pobria da./ Orrek zure aldian pauso baldarra dauka./ Arek gure aldian asko daki. 3. alde. (a). posposizioa. A favor de. Jente guztia Realan alde dago. Noren alde. Sin. fabore. 4. aldían euki. (b). ALDIAN ARTU, EKARRI, ERABILI.... Soinean edo poltsikoan zerbait euki, artu...   Tener, coger, llevar, consigo. Oiñ eztaukat aldian diruik, baiña biar pagaukotsut./ Arek aldian erabiltzen dittu diru guztiak./ Eztaukat nereik aldian dauzkaten erropak besteik. ALD