Hiztegia

A | B | C | D | E | F | G | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | V | X | Z
urre-berde, urre-berdia. izena. "Aleación de oro y plata." (SB Eibetno)
urrebitsézko, urrebitsezkúa. (d). izenlaguna. Urre-bainua duen gauza.   Objeto con baño de oro. Urrebitsezko erlojua erregalau zotsan boda egunian. Ik. zidarbitsézko.
urredun, urreduna. izena. (Eibar) Eibarko lantegia eta familia, damaskinatzaileendako materiala hornitzen zuena.
urregin, urregiña. izena. (Eibar) "Orfebre.   Urrea lantzen dabena." (SB Eibetno).
úrren. 1. urren, urrena. (c). zenbatzailea. Hurrengoa txanda batean.   El siguiente en frases como ésta: Txikitan, jolas baten txanda hartzerakoan, zera esan ohi genuen: 2. urren, urrena. (a). Hurbilena. Ik. úrren.
úrrengo. 1. úrrengo, úrrengua. (a). izenlaguna. El siguiente. Zein da urrengo jaixa?/ Guk naikua lan izan dou bizi izeten da urrenguak pe izango dabe./ Urrenguendako eztago ogirik. . andik urrengo. (c). adberbioa. Gero, hurrengo. Andik urrengo, urrengo arte. (b). Ikusi arte. Adio egiteko formula Bai, adios, urrengo arte. 2. urrengo. (b). adberbioa. Urrengo aldiz.   La próxima vez. Eztakitt noiz etorriko naizen urrengo etxera./ Gabonetan ikusi neban Tomas eta urrengo San Juan egunian. Ik. oiñurrengo. úrrenguan. (b). adberbioa. Otra vez, en una siguiente ocasión. Urrenguan kontuz ibilli, badakizu ze pasatzen dan da./ 3. urrengo. (b). posposizioa. ZEREN. Después de. Ze dago telediarixuan urrengo? ZEREN urrengo.
urre-orri, urre-orrixa. izena. (Eibar) Damaskinatuan erabiltzen den urrezko lamina mehea. Sin. urre-txapa.
urrerátu. (a). da-du aditza. Hurbildu.   Acercar(se). Ze pasatzen zan ikustera urreratu giñan da inspeziñora eruan giñuzten.
urretu. aditza. (Eibar) URRE-GORRITTU. Dorar.
urretx. Ik. urritz.
urrétxindor, urrétxidorra. (c). izena. (Soraluze) luscinia megarrhynchos. Ruiseñor.
urre-txorta, urre-txortia. izena. (Eibar) "(Damaskinatua).   Urre-matazia, gitxi-gora-behera gramo batekua." (SB Eibetno).
urrezuri, urrezurixa. (d). Zilarra. Gutxi erabilia.
úrri. 1. urri, urríxa. (c). adjektiboa. Escaso, que da poco de sí. Oso urrixa geratzen da perretxikua zartaiñera botatakuan./ Lan urrixa da ieteixakin gari-ebaitzia. Ant. ugari. 2. urri. (c). adberbioa. Gutxi.   Escaso. Barriketia ugari eta formalidadia urri./ Oso urri dago lotsia. Ant. ugari. 3. urri, urrixa. (d). izena. Octubre. Joan dan urrittik aurtengo urrira bos milloi galduittu enpresiak./ Urrixan batzen die sagarrak. Gaur egun otubre ia bakarrik.
urrialdi, urrialdíxa. (c). izena. Zerbait urri dagoeneko garaia. Diru-urrialdiren baten kotxia saldu zeban, itxuria./ Jentia firin-faran jabik, baiña laster etorrikok urrialdixa.
urrian. Ik. ur.
urrínddu. (b). da-du aditza. Urrundu.   Alejar(se). Errittik urrintziak mesede eingotsu.
úrriñ. 1. urriñ. (a). adberbioa. Urrun.   Lejos. Urrin bizi die. Ant. gertu, ur. eréiñ. (a). du aditza. ERÁIÑ, ERIÑ (OS.). Sembrar. Se dice cuando se hace a voleo. Sin embargo cuando se deposita la semilla en un agujero: sartu Akaberaik ezeukan garixan lanak, akaberaik ez. Eriñ, zimaurtu, jorratu, ebai, metatu urrin bárik. (c). esapidea. Gutxi gorabehera, hurbil. Oiñezkero amarrak izango die urrin barik./ Orrek berrogei urte bai, urrin barik./ Zuen mutikua saltsan bazan guria be urrin barik ibilliko zuan. 2. urríñ, urríña. (d). adjektiboa. Urrutikoa.   Lejano. Baserri arek oso urriñak die. Klem./ Orrek eta gu senide urriñak ga. Sin. urriñéko. úrriñen, úrriñena. (d). adjektiboa. Urrutiena.   El más lejano. Lezaso da Osintxuko etxeik urriñena./ Baserri danetara joate giñan gabon eskian baitta urriñenera be. Ant. urren.
urriñéko, urriñekúa. (b). izenlaguna. Urrutikoa.   Lejano. Etxeko kontuak konpondu eziñ eta urriñekuak konpondu nai./ Gu urriñeko senidiak ga. Ik. urríñ.
urríttu. (c). da aditza. Gutxitu.   Hacerse escaso, disminuir. Aspaldixan asko urrittu da jentia tabernetan. Ant. ugaríttu. Ik. gutxíttu, murríztu.