Hiztegia

A | B | C | D | E | F | G | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | V | X | Z
ségarri
seiréun
segarrixa
© Jaione Isazelaia
ségarri, ségarrixa. (b). izena. Piedra de afilar guadañas. Segarrixa erabiltzen jakin ein bia da. Sin. arraitz. Ik. arráiztu, arríttu.
sega-uztau, sega-uztai. izena. Ik. segá-ánillo.
segi(du). (d). dio-du aditza. Jarraitu.   Seguir. Lengo antzera segitzen dou./ Atzetik segidu dosta./ Lanai segi ein bia jako akabau arte. Lehen aldian segidu, baina infinitiboan, aginteran eta abar segi gehiago. Segi aurrera! Sin. jarráittu.
ségida, ségidia. (c). izena. Jarraipena.   La continuación. Kantuen asieria badakitt, baiña segidia ez./ Lanak errez asten die; segidia emutia da zailla. SEGIDIA EMUN, batik bat. Sin. segímen. ségidan. (c). esapidea. A continuación. Lenengo afaixa eingo da ta segidan bersolarixak./ Danok alkarren segidan gare listan.
ségidan. (c). esapidea. A continuación. Lenengo afaixa eingo da ta segidan bersolarixak./ Danok alkarren segidan gare listan.
segiduan. Ik. segittúan.
segímen, segiména. (c). izena. Jarraipena.   Continuación. Diarra batetik bestera, segimena, zein dda sokian moduan, kilometruen moduan. Hil. Sin. ségida.
segittúan. (b). adberbioa. SEGIDÚAN. Berehala.   Enseguida. Etxoidazu puxkat, segittuan nator ta. Sin. beláxe.
segizíño, segiziñúa. (d). izena. Jarraipena.   Seguimiento. Zeiñek eingo dotsa obrei segiziñua?
segun. (a). adberbioa. Según. An be batzuk ondo bizi die eta beste batzuk gaizki. Segun. según (eta). (a). juntagailua. Según qué, según si. Bakaziñotara joango za segun eta ze nota etaratzen dozun./ Según (eta) zer denpora eitten daben, mendira edo zinera juango ga
segunda, ségundia. (c). Segunda. Ik. prímera.
ségundan. 1. ségundan. (c). adberbioa. Trenean bigarren kategoriako bagoian. Ik. prímeran. 2. ségundan. (c). adberbioa. Futbolean, bigarren dibisioan. Ik. térzeran, prímeran. 3. ségundan. (b). adberbioa. Bigarren martxan ibilgailua. Segundan etorri naiz bide guztia.
ségundu, -o, ségundua. (a). izena. Segundo. Zenbat segundo tardau jok?
segúrantzia, segúrantzia. (c). izena. Seguridad, fiabilidad, confianza, certeza. Udan eztago bape segurantziaik egualdixakin./ Uste dot pagaukoskuela, baiña eztaukau bape segurantziaik. Ik. seguridáde.
seguridáde, seguridadía. (a). izena. Seguridad, protección física. Opela seguridade aundiko kotxia da./ Seguridade neurri aundixak artuittue bankuetan. Ik. segúrantzia.
segúru. 1. seguru. (a). adberbioa. Seguro. Baietz uste dot baiña enago seguru. segurúra jo. (c). esapidea. Apostar o actuar a lo seguro. Obe dou segurura jo ta aurten be artua sartu. 2. seguru, segurúa. (a). adjektiboa. Seguro, -a. Kotxe ona ta segurua da. 3. segúru. (c). juntagailua. Itxurea, diotenez.   Por lo visto, al parecer. Eta lagatakua eskatu zotsanian, oinddio bera artzekuekin, seguru, gizonoi./ Eta pistolia garbitzen dabillela, seguru e, disparau jako ta umia il. Ik. ítxuria.
segúruen. (b). adberbioa. SEGÚRUENA, SEGÚRUENIK. Seguramente. Biar mendira jango ga seguruen./ Ama gure zaiñ egongo da, seguruenik.
sei. (a). zenbatzailea. Seis. seitterdietan egon. esapidea. (lagunartekoa.) Zakila ez tentetu. Hau dok jiria: gaba osua neska batekin ibili eta erlojua beti seittardietan. (TSE Berb).
seiñálau. 1. seiñálau. (b). du aditza. Señalar. Ezta biatzakin iñor seiñalau biar. 2. seiñalau, seiñaláua. (c). adjektiboa. Inportantea. Egunei buruz, batik bat.   Se dice, sobre todo, de los días señalados, importantes. Egun seiñalaua izan da beti San Martzial eguna Bergaan.
séiñale. 1. séiñale, séiñalia. (b). izena. Ezaugarria.   Señal. Ori diru faltan dabillen seiñalia da./ Seiñale txarra da oingoz suspensuekin astia./ Jateko gogua badaukazu behintzat, eta ori seiñale ona da. Adinekoek mugagabean diote horrelakoetan: Ez bada agiri, kalian gustora dabillen seiñale./ Illan azkenian Lasanera badoia, neikua diru daukan seiñale. 2. séiñale, séiñalia. (b). izena. Rótulo, señal. Bideko seiñalia jo zeban autuakin./ Seiñaliak jarrittue basobidetan. 3. séiñale, séiñalia. (b). izena. Erosketa bat edo apustu bat berbatzerakoan jartzen den dirua kopurua. Oia enkargatzerakuan bost milla duro jarri giñuan seiñale moduan./ Postura egunian presentatzen ezpada seiñalia galtzen jok.