Hiztegia

A | B | C | D | E | F | G | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | V | X | Z
pitxirri
plantáu
pitxirri, pitxirrixa. adjektiboa. (Eibar) Zekena, zikoitza. Kanpuan eskuzabala, etxian oso pitxirrixa. (AAG Eibes).
pitxitxi. 1. pitxitxi. adjektiboa. "Cariño, tesoro.   Umieri esaten jakuen berba maitagarrixa: laztana, maittia, polittori." Sin. pitxin. Ik. pítxi. 2. Pitxitxi. (d). izen propioa. Katu izena.   Nombre de gato. Xapi ortik Pitxitxi!
pitzákor, pitzákorra. (c). adjektiboa. BITZAKOR. Samur pitzatzen dena. Baiña erdiko ori pitzakorraua da. Konparaziñuan, au da tronkua eta au biotza, eta au erdiko au pitzakorraua. Sebas. Gerezi-egurra da, adibidez, pitzakorra. Sin. zartákor.
egurra pitzatuta
© Jaione Isazelaia
pitzatu. (b). aditza. BITZATU, BRINTZATU. Brintzatu.   Rajar . Eskulturan da eitteko bier da, zerik, ixerdi-zuloik txikinena, zerrauena dauzkana, bestela pitzatu eztein. Juantxo. Sin. brintzatu. pitzatuta egon. esapidea. "Zoratuta egon. Ori pitzatuta jaok. Zela esan leikek olakoik!" (Lar Antz).
pitzeki, pitzekixa. (d). izena. Bringa.   Astilla grande. Zutiko aren kontra orduntxe itte zien pitzeki batzuk, olako, ze esangotxut, berroei bat zentimetro ingurukuek ero metro erdi inguruko eurrak, egur zuzenak. Mateo. Sin. brínga.
pixáu. (a). da-du aditza. Pesar. Zenbat pixatzen dozu?/ Atzo pixau nitzan.
pixka bat. zenbatzailea. PIXKAT. Ik. puxká bat.
pixpirrin. adjektiboa. "Kuttunari deitzeko modua, normalean neskari." (Lar Antz). Ik. Txóonpio, mitxiña, póspoliñ.
píxu. 1. pixu, pixúa. (a). izena. Peso. pixú líbrian. (c). adberbioa. Herri kiroletan -sokatira, idi-dema eta horrelakoetan-, jokalariaren pisua kontuan izan gabe, libre delarik edozein pisu izatea. Pixu librian Arientzan irixak dittuk nausi./ Sokatiran Uberarrak nai dozuenian jokatukotsueu pixu-librian. pixura saldu. (b). PIXURA EROSI. Zerbait bere pisuaren arabera saldu edo erosi. Txalak len etzien pixura saltzen. Ik. begíra saldu, ítxurara saldu edo erosi. 2. pixu, pixúa. (a). izena. Pisatzeko tresna.
pixútsu, pixutsúa. (b). adjektiboa. Pisu handia duena.   De mucho peso. Mai ori oso pixutsua da. Ik. ástun.
pízarra, pízarria. (a). izena. Pizarra. Pizarrazko teilatuak ikusten die Zuberuan. Ik. árbel.
pizpíriñ, pizpiríña. (c). adjektiboa. PIZPÍRITA, -IA. Neskatilatxoei esan ohi zaie kariñoz, "señorita" zentzuan. Badator gure pizpiriña./ Gurian izan da gaur zuen pizpiritia.
piztíxa. Ik. fríztixa.
píztu. 1. piztu. (a). da-du aditza. Iziotu.   Encender. Piztu argixa. Sin. atzéiñ, itzáli, ixótu. Ant. eméndau. 2. piztu. (b). da-du aditza. Revivir, reanimar, resucitar. Ekarri ardao trago bat, aber pizten gan.
plága. 1. plaga, plagía. (b). izena. Plaga. Kukaratxa plagia dago gurian. 2. plaga, plagía. (c). zenbatzailea. Oso ugari. Kangrejua, plagia zeuan Uberatik gora. NOR mugatuan bakarrik. Ik. peste, pikardixa.
pláia, pláia. (a). izena. Hondartza.   Playa. Berdin mugatu eta mugagabe.
plána, plánia. (c). izena. Igeltsero-paleta handia eta errektangularra, atzean eskulekua duena, planiatzeko balio duena.   Plana. Paletia ta plania, igeltseruan erraminttak. Sin. llána. Ik. planíau, sarpíau. plania pasau. Sin. planíau.
plania pasau. Sin. planíau.
planíau. (c). du aditza. PLANIA PASAU. Plana pasatu pareta berdin eta leun uzteko.   Pasar la plana; así se deja la pared igualada y lisa, lista para la pintura. Lenengo sarpiau eta gero planiau eitten da pareta. Sin. plania pasau. Ik. plána, sarpíau.
plánta. 1. plánta, plántia. (b). izena. Itxura.   Traza. Aspaldixan gizon orrek artu dau plantia. Planta txarra, besterik esan ezean. Egualdixai planta txarra artzen dotsat./ Eztakitt zelakua izango dan bixigua, baiña planta ona dauka. planta onéko, planta onekúa. (b). izenlaguna. Itxura onekoa. Biae barrixa planta onekua da. Ik. ondo plantáutako. planta txarreko, planta txarrekua. adjektiboa. Itxura txarrekoa. Planta txarreko mutil batekin ikusi dot. 2. plánta, plántia. (b). izena. Simulación, comedia. Mozkor plantak eitten ibili zan Joxe./ Eztakitt benetan ala plantetan zebitzen./ Plantia ugari tta ganora gutxi. PLANTAK EI Ik. papeláda. 3. plánta, plántia. (b). izena. Solairua. Etxiak aldapan zela eoten zien jeneralmente, plantatik planta erdi aprobetxauaz