Hiztegia
múndu, mundúa. (a). izena. Mundo.
2 komentario mundua mundu danetik. (c). esapidea. Betidanik. Mundua mundu danetik aberatsa pobrian kontura bizi dok.
mún émon. (b). dio aditza. MUN EIÑ. Musu eman (baina ez pertsona bati aurpegian). Besar algo, o a alguna persona en sitio diferente a la cara. Relikixiai mun emotera joaten giñan elizan./ Aitta-santuak ezotsan gure lurrai munik emon./ Eskuan emun gontsan mun. Ik. laztana emon, pa eiñ.
murgílddu. (c). da aditza. Murgil egin, uretara salto egin. Zambullirse. Irudizko zentzuan ere bai: Liburu artian murgildduta bizi da. Ik. múrgill.
múrgill. 1. murgill, murgílla. (c). izena. Buceo, acción de nadar bajo el agua. Bi minituko murgilla eitte ei zeban Ubitta zarrak.
murgillían. (c). adberbioa. Buceando. Murgillian pasatzen zeban presia aldenik alden./ Murgillian arrapatzen zittuan anborraiñak presapian.
murgillían eiñ. (c). aditza. Bucear. Ederki eitten dau orrek murgillian. 2. múrgill éiñ. (c). du aditza. Uretara salto egin. Zambullirse, tirarse al agua. Presa gaiñetik murgill eitte zeban buruz bera.
Gaur egun nahastua badago ere, gure mutikotan behintzat, murgill eiñ edo murgilddu uretara salto egiteari (buruz behera bazen, gehienbat) deitzen genion, eta murgillian eiñ urazpitik igeri egiteari. Dena dela, azkenengo honi murgill eiñ ere esaten zioten batzuek.
múrmu, murmúa. (d). izena. Txakurren gaitza. Muermo, moquillo. Ondorengo eran, ia beti: MURM murmúak jóta égon. 1. murmuak jota egon. (d). aditza. Padecer el perro la enfermedad del muermo, el moquillo. Txakurra murmua jota dago ta akaau ein biakou.
2. murmuak jota egon. (d). esapidea. Norbait ganoragabetua egon. Estar amuermado. Ze mutillak? Atsalde guztia maittik jaikitzeke egoteko murmuak jota zarete ala? .
murmúak jóta égon. 1. murmuak jota egon. (d). aditza. Padecer el perro la enfermedad del muermo, el moquillo. Txakurra murmua jota dago ta akaau ein biakou.
2. murmuak jota egon. (d). esapidea. Norbait ganoragabetua egon. Estar amuermado. Ze mutillak? Atsalde guztia maittik jaikitzeke egoteko murmuak jota zarete ala? .
murmuríxo. 1. murmurixo, murmurixúa. (d). izena. Murmullo. 2. murmurixo, murmurixua. izena. "Jardun arina eta etengabekoa" (Lar Antz). Sin. marmarreta, mormóxeta.
murmurka. adberbioa. "Marmar eginez. Lenguan mutil bat etorri zan galtzetin saltzen, enotsan ezer erosi eta murmurka baten jun zan." (Lar Antz). Sin. marmarka.
murríztu. (c). da aditza. Gutxitu. Reducirse. Tabernarixen irabazixak pe dezente murriztu die aspaldixan./ Asko murriztu jako illia. Ik. gutxíttu, urríttu.
murruskára. 1. murruskara, murruskaría. (d). izena. Refunfuño, bufido. Atian sartu orduko murruskaria ein ddost maixu zazpiki orrek.
Sin. erremuskára, furrustára. 2. murruskara, murruskaría. (d). izena. Euri zaparrada laburra, hodeia dagoenean-eta egin ohi duena. Breve chaparrón tormentoso. Ainbeste trumoi tta oiñeztu, ta azkenian murruskaratxo bat eitteko.