Hiztegia
kínto. 1. kínto, kíntua. (b). izena. Soldadu joateko urtean dagoena. Quinto. Aurten bi kinto bakarrik Uberan.
2. kínto, kíntua. (b). izena. Mutilen artean, urte berean jaiotakoa. Olañetako Rafa ta ni kintuak ga.
kintó-bázkai, kintó-bázkaixa. (b). izena. Urte berean jaiotako kintoak, nahiz eta soldadu joan ez, egin ohi duten bazkaria. Comida de quintos. Urtero Lasan eukitzen dabe kinto-bazkaixa.
Gauean egiten bada kinto-afai.
kíntzena, kíntzenia. (d). izena. Jatorriz hamabost eguneko soldata; gero soldata, soilik. Orain desagertzear dago hitza. Quincena, sueldo. Oinddio etxoskuek pagau il ontako kintzenia./ Afai baten gastau juan astebeteko kintzenia.
kiñára, kiñaría. (c). izena. Ademán. Paiasuak trapeziotik saltatzeko kiñaria eitte zeban jentia billurtzeko./ Argixak joateko kiñaria ein ddau.
kíñu, kíñua. (b). izena. Keinua, begiz edo aurpegiz egindakoa, batik bat. Guiño. I, kiñua ein ddosk baztarreko rubixa orrek./ Kiñua ta imintziñua ugari, baiña pelotan ganora gutxi. komentario 1 Ik. imintzíño, siñu. kíñu eiñ. 1. kiñu eiñ. (c). aditza. Guiñar. Kiñu ein ddotsu gizon orrek. 2. kiñu eiñ. (c). aditza. iñada egin. Hacer ademán. Ezkerrakin kiñu eiñ da eskumiakin jote jok.
Ik. kiñára. kíñuka. (b). adberbioa. Guiñando, haciendo gestos. Kiñuka baten ibiltzen da bere artian./ Bixak alkarri kiñuka pasau dabe denpora guztia./ Floreszentia kiñuka dabill. Ik. imintziñoka, siñuka. Ik. imintzíñoka, síñuka.
kípula. komentario 1
1. kípula, kípulia. (a). izena. . Allium cepa. Cebolla.
2. kípula, kípulia. (c). izena. Zuraren gaitza. Ik. zílddu, kéra. kípulia eiñ. (c). Zutik dagoen zuhaitza, zahardadez edo beste zerbaitegatik, ahuldu, urtez urteko betak elkarrengandik bereizi zaizkiolako. Soltarséle las betas al tronco de un árbol. Gaztaiña zarrei tta be eitte jakuek kipulia, eta piñuai be bai. Flojiau, materiala ondatu, bastotu, eskaxtu ziero. Klem./ Zuen piñuixak etxok ia ezetarako balio; bere sasoian etzittuan bota eta arek oiñezkero kipulia eindda jaukek. Behin kipulia egin ezkero ez du balio materialetarako. Ik. ziri.
kiputz, kipútza. (c). izena. (Oñati) Gipuzkoarra (Udanatik haruzkoa, ez Deba Ibarrekoa), gipuzkeraduna. "Kiputz-aldekua: de hacia Guipuzcoa: de Cegama, Segura, Idiazabal... Vagos pero buenos tratantes. Kiputz ipurzurixak." (Izag Oñ).
kiribíldu. (c). da-du aditza. KIRIBILDDU, KIRIBILLAU. Entrelazar, ensortijar, enroscar. Subia arbolan, besuan ero ankan ero, kiribildu in jatan. Klem./ Trentzatxuak kiribilduaz eitten da kopetia./ Erozeiñ ari be kiribillauta egon leikek. Klem.
kiribíllau. aditza. 1. kiribillau, kiribilláua. (c). adjektiboa. KIRIBILL. Kiribilotsua; ileagatik batik bat. Ensortijado. Illia be bai kiribillaua, ta erozeiñ ari be kiribillauta egon leikek. Klem. 2. kiribillau. Ik. kiribíldu.
kiríbillo, kiríbillua. (d). izena. Remolino de pelo, ensortijamiento. Mikel txikixak oso kiribillo polittak dauzka illian./ Zeiñek eiñ ddotsu kiribillo orrek?
kiríka, kirikía. (d). izena. Oiloen gaixotasuna; mihi azpian sortzen zaien zerbait; lepoa luzatu eta "kiik" hotsa egiten dute. Enfermedad de las gallinas. Etxakixat ze eukitzen daben auan. Kirikia kendu be itte jotsek; zeozek emute jotsek, etxakixat ze izeten dan; traban bat ero. Lepua luzetuta kika. Klem./ Eukitzen dabe ba mingaiña, ba aren azpixan eukitze zeben zan bat, da arek itte zotsen kik. Eta arek jateko traba itte zotsen, da jostorratz bat artu, ta kendu itte jakuen.” Klem.
komentario 1
