Hiztegia

A | B | C | D | E | F | G | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | V | X | Z
kílo
kiñára
kílo, kílua. (a). izena. Kilo.
kilómetro, kilómetrua. (a). izena. Kilometro.
kilturrik ez jakin. "Ezer ez jakin. Kilturrik pe eztaki. Kiltur hitza ez dakite zer den, testuinguru honetan bakarrik erabiltzen dute." (Lar Antz)
kimatu. "Aramaion normalean lizarren adarrei orriak kentzea. Adarrekin sendorrak egiten ziren eta etxera eroaten ziren han kimatzeko." (Orm Aram). Ik. itxúndu.
kímera, kímerak. (d). izena. Ezinikusiak, eztabaidak.   "Desavenencia, disputa, riña." (María Moliner). Beti guriai bajezia idixagaittik, da bestiai ez gustatzen, da ortara kimerak eukitze zittuen. Mertz. KIMERAK EUKI. Ia galdua.
kímu, kimúa. (d). izena. Lakatz berria. Beian beti pujia, baiña arbola-burua mozten danian "kimua dezente etara jok". Don. Puja esan ohi da, baina Don.k dionez arbola-buruan sortzen denari kimu esaten zaio. Ez dut beste sekula entzun. Ik. púja.
© Jaione Isazelaia
kíndda, kinddía. (c). izena. . GINDA. Gerezi mota bat.   Guinda. KINDDA GARRATZA ere bada. komentario 1
-kingo, -kingúa. (d). atzizkia. -kikoa. Zerbaitekikoa. Tratua, harremana, batez ere Nik arekinguak aspaldi ein nittuan./ Guk odolostiakinguak aitta geixotu zanian akabau giñuzen. Amak dio lehen oso erabilia zela. Egin edo akabau aditzekin esan ohi da gehienbat, baina bestela ere bai; egurrakingua esan digu egurrez egindakoa zentzuan Egotxeagako Joantxok.
kínke, kinkía. (d). izena. Quinqué. Argixa; kinkiak eukitzen giñuzen. Eli. Donatok dio karburozkoak zirela: Karburuakin kinkia be bai. Karburuakin ibiltzekua, ola esegitta gantxu batekin. KANDILL deitzen zaiola dio beste batean. komentario 1 Ik. kándill.
kínkilla, kínkillia. (d). izena. Kinkileroak saltzen duen jeneroa.   Quincalla. komentario 1 Ik. kinkilléro.
kinkilléro, kinkillerúa. (c). izena. Kinkila saltzen etxez etxe edo azoketan dabilena.   Quincallero. Ik. baiéro, kínkilla.
kinkí-mínki, kinkí-mínkixak. (c). izena. TIKI-MIKI, KIXKI-MIXKI. Tiquis miquis. Ardixak mendixan libre. Oiñ, piñua sartze zanian-da kinki-minkixak. Hil./ Eztakit zer zala-ta, plaentxiar bat tiki-miki batetik asi ta berbatu ei zan eibartar batekin. (SM Ezten).
kinkiña jo. esapidea. (Eibar) Zerbaiti amaiera eman. Dirua xahutu, botila hustu, etab. Milla erriali kinkiña jo detsa gaurko ferixara juan biarrakin. (AAG Eibes).
kínta, kíntia. (c). izena. KINTTA. Urte berean jaiotako soldadugai multzoa.   Quinta. Ze kintatakua aiz i?/ Kintiak arrapau zeban da gerrara joan biar izan zeban derrior. Ik. kínto.
kintáda, kintadía. (c). izena. KINTTADA. Quintada, novatada. Oinddio be eitten die soldauxkan kintadak./ Lenengo aldiz frontoian jokatu nebanian diru mordua galdu. Majo pagau neban kintadia. KINTADIA PAGAU, batik bat.
kínto. 1. kínto, kíntua. (b). izena. Soldadu joateko urtean dagoena.   Quinto. Aurten bi kinto bakarrik Uberan. 2. kínto, kíntua. (b). izena. Mutilen artean, urte berean jaiotakoa. Olañetako Rafa ta ni kintuak ga.
kinto-afái, kinto-afáixa. (c). izena. Cena de quintos. Ik. kintó-bázkai.
kintó-bázkai, kintó-bázkaixa. (b). izena. Urte berean jaiotako kintoak, nahiz eta soldadu joan ez, egin ohi duten bazkaria.   Comida de quintos. Urtero Lasan eukitzen dabe kinto-bazkaixa. Gauean egiten bada kinto-afai.
kíntzena, kíntzenia. (d). izena. Jatorriz hamabost eguneko soldata; gero soldata, soilik. Orain desagertzear dago hitza.   Quincena, sueldo. Oinddio etxoskuek pagau il ontako kintzenia./ Afai baten gastau juan astebeteko kintzenia.
kiña jo. (c). aditza. (Leintz) Kiebra jo. Taillera ipiñi bai baiña kiña jo juan. komentario 1