Hiztegia

A | B | C | D | E | F | G | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | V | X | Z
gonbéstante
górde
gonbéstante, gonbéstantia. (d). izena. KONBESTANTE. Conversador. Gonbestante ona zuan Periko. Gutxi entzuna.
gonbéstau. (d). aditza. KONBESTAU, KONBERSTAU. Comentar, conversar. Ardi artian ibilli baza ba etxian konberstauko ziñuan: zein falta da, ta, ero arek ein jok billotxa, ero bestia. Luis. Gutxi erabilia.
gonbéstaziño, gonbestaziñúa. (c). izena. GOMESTAZÍÑO, KONBESTAZIÑO, KOMESTAZIÑO, KONBERSAZIÑO. Conversación. Tira gizon, umien aurrerako eztaukazu beste gonbestaziñoik?/ Nik ezer esateke berak etara eban gonbestaziñua./ Iñoiz ba, bik gonbestaziño bat badauke, ezta baida bat pe, "bai arrazoia eukan, bai gizona, botaidak bostekua". Don. Gaur egun konbersaziño entzuten da gehien. Norbaitek "gonbestaziñoik eztaukala" esan ohi da hitz gutxikoa edo hizketan zozoa denean. Persona ona da, baiña eztauka gonbestaziñoik gonbestaziñúan egon. (c). esapidea. Berriketan egon. Ezautu? Bai. Gu sarri egon ga emen gonbestaziñuan. Hil.
gonbídau. (c). aditza. KONBÍDAU. 1. gonbídau, konbídau. (b). du aditza. Convidar, invitar (antes generalmente por fiestas). Bazkaltzera gonbidauta gare. Ik. gónbitt. 2. gonbídau, gonbidáua. (b). izena. Convidado, invitado. Gonbidauak ezin zien etxian kabidu.
gonbídautza, gonbídautzia. (c). izena. KONBÍDAUTZA. Etxe baten gonbidau guztiak biltzearen ekintza.   Acto de reunirse todos lo convidados (por fiestas, normalmente). Gaur gonbidautzia dauke Narbaizan./ Gurian, San Paulotan urtero eitten zan gonbidautzia.
gónbitt, gonbítta. (c). izena. KONBITT. Invitación. Tiokin kazara joateko gonbitta artu dot./ Irurok geunkan konbitta, irurok joan eziñ, da ama-alabok joan giñan. Hil. gonbítta eiñ. (c). aditza. Invitar. Eta kotxian sartzeko gonbitta eitten botsu zuk ezetz esan./ Eztosta sekula etxia ikustera joateko gonbittik eiñ. Ik. gonbídautza.
gónbitto, gónbittuak. (b). izena. BÓNBITTO. El vómito. Emon zostan iguiñakin ixa gonbittuak bota nittuan. gónbittoka. (c). adberbioa. BÓNBITTOKA. Devolviendo. Gonbittoka pasau dot goiz guztia. Sin. errébeska, bótaka.
gonbíttogura, gonbíttoguría. (b). izena. BONBÍTTOGURA. Botagura.   Ganas de devolver. Pepinuak gonbittoguria emuten dost. Sin. botagúra.
gonuntz. Ik. goróntz.
gor. 1. gor, górra. (b). adjektiboa. Sordo, -a. Jaiokeratik gorra da. 2. gor, gorra. (b). izena. Sordera. Egundoko gorra ein jakon taillerrian./ Gorrak eztauka erremeixoik. Ik. gorráize.
góra. (a). adberbioa. Goi, NORA kasuan.   Arriba. Gora gu ta gutarrak! góra bégira. (c). esapidea. Ezer egin gabe, alferkerian. Zuek egon gora begira, eta gero ikusikozue. gora biotzak eta bera prakak. esapidea. "Animoa emateko esan ohi den esaera." (Lar Antz) góra jo. (c). esapidea. Recurrir a una instancia superior, apelar. Asuntua errixan ezpou konpontzen gora joko dou. zerbait gora eta zerbait bera jardun. (c). esapidea. Gai baten inguruan errepikakor jardun. Erretirua gora eta erretirua bera jardun dau gau guztia.
gorábera. 1. gorabera. (b). posposizioa. Más o menos, a pesar de. Milla pezeta gorabera naixao dot erloju ona erosi./ Zor batzuk gorabera urtian azkenian San Silbestre./ Ederki ibilli giñan, asarrealdi batzuk gorabera. gutxí gorábera. (a). GUTXÍ GORÁBERA. (a). Poco más o menos. 2. gorábera, goráberia. (b). izena. Arazoa.   Asunto, problema, diferencia. Eztakitt zeren goraberan asarretu zien./ Kontzejal ein dabenetik gorabera aundittan sartuta dago./ Euki giñuzen gorabera batzuk, baiña azkenian konpondu giñan. Batzuetan "el quid de la cuestión": Petroliua merke egon, karu egon, ortxe dago goraberia. 3. gorábera, goráberia. (c). izena. Aldea.   Diferencia. Batak irabazi, bestiak irabazi, eztago gorabera aundirik./ Gonzalez eta Aznarren artian zenbat gorabera dago ba? 4. gorábera, goráberak. (c). izena. Alteraciones, altibajos. Tomatian preziuak gorabera aundixak eukitzeittu./ Oiñ ondo dabill, baiña gorabera aundixak izateittu. 5. gorábera, goráberia. (c). izena. Gora eta behera egiten duen lursail edo bidea. Muruatik Gorbeixara dana da goraberia./ Eztot ezautu ainbeste gorabera daukan bideik./ Billarealdik Aramaixora gorabera asko dago.
goragúra, goraguría. (c). izena. Handinahia, gora egiteko gogo gehiegizkoa. Dan txorimaluakin diputautarako doiala? Jesus, orrek dauka goraguria orrek. Ik. aundínai.
goraguráko, goragurakúa. (d). adjektiboa. Persona con afán de notoriedad o poder. Familixa guztia die goragurakuak.
goráko. 1. gorako, gorakúa. izena. Naúseas, ganas de vomitar. 2. gorakúa moztu. (c). aditza. Haritzari edo pagoari, esate baterako, punta moztu alboetara zabal dadin.   Desmochar un árbol. Gorakua moztu izan jako emen paguai adarrak ikazgiñarako aprobetxatzeko. Ik. iñáusi, pago-lízar, pagó-motz.
goralarri, goralarríxa. "Las ganas de vomitar." (Izag Antz). Sin. botagúra.
górantzia, górantziak. (a). izena. GOGORANTZIAK. Eskumuinak.   Recuerdos. Emuiozu gorantziak nere partez./ Orrek eleukek emongo ezta gorantziaik pe. Azkenengo esaldi hau inoiz zekenengatik entzuten da. Azen.: gorántziak ere bai. Oso adinekoren bati GOGORANTZIAK ere entzun dakioke.
gorátu. (c). du aditza. Laudatu.   Alabar, enaltecer. Periodikuak Arkonada zeruraiño goratu dau.
gorbata. Ik. kórbata.
gordáillu, gordaillúa. (c). izena. Baliozko zerbait isilpean dagoen lekua.   Lugar secreto para todos, o para casi todos, donde se encuentra algo de valor. Apixa bat oillo-arrautza morduakin topatzen giñuanian gordaillua topau giñuala esate zan./ Ontzako urriak topaittue alako basarrittan. Sakapian ei euan gordaillua.