Hiztegia
gírgerro, gírgerrua. (d). izena. GIRGILLO (EIB.). Los dos apéndices carnosos del cuello de la cabra. Auntzan gírgerruak. Don.
girgillo, girgilluak. izena. (Eibar) "Michelines. Honek girgilluok kentzeko gimnasiora juaten hasi bihar juat, laster jatok udia eta. (Zuaz Deb). komentario 1 Ik. gírgerro.
gíri, girixa(k). izena. Jateko haragiak izan ohi dituen zain eta gizenak. Las venas y el sebo de la carne. Ze okela emon dotsue? Dana girixa besteik eztauka ta./ Gírixak apartau ta jan bestia. Pluralean, batik bat.
gíro. 1. giro, girúa. (a). izena. Tiempo atmosférico. Gaur giro ederra dago plaiarako.
Sin. eguáldi, dénpora. giro egon. (c). esapidea. Denbora ona egin. Zer, giro dago kanpuan? girúa éuki. (c). esapidea. Lurra lantzeko edo uztak etxeratzeko momentu ona izan. Lurrak eztauka giroik, eta obe dou siestia bota./ Primerako girua dauka garuak. Ik. girótu, aro. girúa kendu. (c). Puntu ona kendu. Atzoko zaparrara arek giro guztia kendu zotsan garuai. 2. giro, girúa. (a). izena. Ambiente. Giro ona egote i da Bitorixako jaixetan./ Au da gau-girua dagona.
gíro ez ízan. (b). esapidea. Egoera txar bat sortu. Polizia tiroka asi zan da etzan an giro./ Dirua falta izan zanetik ezta giro gure ofizinan.
girótu. (c). da aditza. Lurra lantzeko edota belarrondoa, garoa... erretiratzeko puntura etorri. Ponerse la tierra a punto para ser trabajada, la hierba para ser retirada, etc. Atzo ebaittako bedarra onezkero girotuta dago.
gítarra, gítarria. (a). izena. KÍTARRA, GÍTTARRA, KÍTTARRA. Guitarra. Animalia bat oso flakua dagoenean, saietsekin gitarria joteko modukua» dagoela esan ohi da.
gitarria joten. (b). esapidea. Txakurra hazkura ematen dioten arkakusuak uxatzen ari denean, gitarria joten dabilela esan ohi da.
gíxa. 1. gixa, gixía. (c). izena. Animialiak garraiatzeko baimena. Guía. 2. gixa, gixia. izena. "Haragiaren koipea edo grasa zuria." (Lar Antz).
gixáu. 1. gixáu. (b). du aditza. Guisar. 2. gixáu, gixáua. (b). izena. Haragi gisatua. Guisado de carne, estofado. Okelia be, berriz, estofaua, dana gixaua, erre gutxi. Hil.
Sin. estofau.
gixói. GIOI. 1. gixói, gixóia. (d). izena. GIÓI. Antzar bandadaren edo paseko beste edozeinen aurrean doana gidari bezala. Guión, ave que va delante de las aves emigrantes. Gixoia e, paseko txorixak joaten zienian aurrenengo joate zana, ari esaten jakon gixoia. Klem.
2. gixói, gixóia. izena. Alkate-makila?
giza antzian ibilli. esapidea. (Antzuola) "Zintzo ibilli. Zabitzen lekuan giza antzian ibilli neri, e! . Sin. arrastuan ibilli." (Lar Antz).
gízajo, gízajua. (b). adjektiboa. GÍXAJO. Pobre hombre, cuitado. Gizajo orrek eztaki ez leitzen ez eskribitzen./ Langillia da, baiña gizajo samarra. Gizakumeei buruz bakarrik. Emakumeei koittau.
gizajotu. (c). da-du aditza. GIXAJOTU. Gizajo bihurtu. Volver(se) cuitado (un varón). Andria il jakonian ziero gizajotu zan.
Azentua era guztietara entzun daiteke. Ik. koittáutu, nanótu.
gizakóte, gizakotía. (c). izena. Gizon handi eta fuertea. Hombrachón. Endañeta gizakote majua da. Ik. andrakóte.
gizakúme, gizakumía. (b). izena. Varón. Gizakumiak beti izan dau erreztasun geixao bere gogua eitteko emakumiak baiño. Sin. gizonézko. Ant. andrakúme, andrázko, emakúme.
gizaldi. 1. gízaldi, gízaldixa. (d). izena. Mendea. Siglo. Gure aittajuna joan dan gizaldixan jaixua zuan. Gutxi erabilia. Siglo da arrunta.
2. gízaldi, gízaldixa. (d). izena. Belaunaldia. Generación. Atzo familixako bazkaixa izan giñuan: lau gizaldi batu giñan. Goiko esaldiaren testuinguruan ia bakarrik. Sin. belaunáldi.
gizalége, gizalegía. (d). izena. Jokaera ona, formala. Buen proceder. Dirua eskatu ta gero bueltau ez, ori eztok gizalegia./ Gizalegian dabillena nekez aberasten da.
gízarte, gízartia. (c). izena. Giza artea, lagunartea, jende arteko tratua. Gizon txarra ezta, baiña gizarterako eztau balio./ Etorri ari ona mutill, etorri ari giza artera, beti or bakarrik egon barik./ Gizarte ederrian pasau giñuan atsaldia.
Goiko esaldietako testuinguruetan. GIZA ARTE ere bai.