Hiztegia

A | B | C | D | E | F | G | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | V | X | Z
Gure Jáuna. (c). La Comunión, La Hostia. Primer Viernesetan Gure Jauna artzen giñuan. Ik. komunío.
gúre modúko, gúre modukúa. (c). izena. Gure mailako pertsona.   Persona de nuestro rango social, cultural, etc. Generalmente se sobrentiende de rango humilde. Se usa en frases como estas: Euskera batu ori erreza dala diñozue baiña gure modukuak berba erdixak galtzen jittuk./ Operiai afan aundixa emuten jaue, baiña ezta gure modukuandako eitten./ Madrill baten gure modukua ziero inutildduta geratzen da.
gureta. (a). adberbioa. (Leintz) Nahita. Ik. náitta.
gúri, guríxa. (c). adjektiboa. Lozano, tierno, bien cebado. Saltzeko daukaun txala, gaztia ta gurixa./ Lengo abadiak lepo guri-gurixa izate eben.
gúriñ, guríña. (d). izena. Flan. Domeketako postria, guriña. Gaur egun, flana esaten zaio. Batuan, ostera, mantekilari deitzen zaio gurin.
guríttu. (c). da aditza. Guri bihurtu.   Volverse lozano, tierno, rechoncho. Amanian jaten dabenetik asko gurittu da.
gurpil. Ik. búrpill.
gustáu. (a). aditza. Gustar, agradar. gustáuta egon. esapidea. GUSTÁUTA EGON. Estar gustado de. Nik uste dot neska ori zurekin gustauta dagola./ Kotxe orrekin gustauta nago ta azkenian erosi eingot. Zerbaitekin edo norbaitekin gustauta egon.
gústo, -u, gústua. 1. gústo, -u, gústua. (a). izena. Gusto. Klase guztietako gustuak dare. gusto guztiak... zeruan. (c). esapidea. GUSTO GUZTIAK EZTARE MUNDUAN. Zorion osorik ez dela mundu honetan adierazten duen esapidea. Arek pe nai beste diru, baiña semia atzeratua. Emen, gusto guztiak zeruan. 2. gústo, -u, gústua. (a). izena. Sabor. Gusto txarra dauka arraiñak.
gústoko, gústokua. (b). izenlaguna. Agradable, del agrado. Gustoko lanian ezta nekatzen./ Mutil aura zeban gustokua. Gustoko lekuan aldaparik ez. esaera. (Lar Antz).
gústora. (a). adberbioa. A gusto. Gustora dabill lanian. gústoren. (a). adberbioa. Lo más a gusto. Aura bakaziñotan etxian egoten da gustoren.
gútar, gútarra. (c). izena. Gure ideia edo talde berdinekoa. Gora gu ta gutarrak! Horrelakoxe batzuetan bakarrik erabilia.
gútxi. (a). zenbatzailea. GITXI . Poco. Gitxi telefonuak e, etxetan gitxi. Hil. Izen bezala ere bai, halakoetan: Batzun gutxixak beste batzun askuak baiño geixao balio dau. Ik. gutxi fixau. gutxi ero geixao. (c). Asko edo gutxi. Basarriko lana, gutxi ero geixao, anai-arreba danak eingo zeben. gutxíago. (a). Menos. gutxíegi. (a). adberbioa. Demasiado poco. Ik. gútxitxo. gutxien. (a). adberbioa. Lo, el, la que menos. gutxíenez. (a). adberbioa. Por lo menos. Gutxienez errespetu puxka bat. gutxíttan. (a). Pocas veces. Ni gutxittan joaten naiz mendira. Ant. askótan.
gutxíttu. (b). da-du aditza. Disminuir. Taillerretan asko gutxittu da lana./ Diruak gutxittu jatanian etorri nitzan. Ant. géittu.
gútxitxo. (a). adberbioa. (adierazkorra.) Gutxiegi.   Demasiado poco. Diru gutxitxo emun dostazu. Ik. géitxo, gutxíegi.
gúzti, guztía. (b). zenbatzailea. Dena.   Todo. Jente guztia bakaziñotan da./ Guztia biarrian dabill. Adinekoek gutxi darabilte guzti. Ia beti dana diote testuinguru guztietan. Ik. dan.
guzur. Ik. gízur.
i. (a). izenordaina. Zu (lagunartekoa).   Tú. Ik. íka.
iá. 1. ia. (a). juntagailua. Jada, dagoeneko.   Ya. Len autua zeukan baiña ia eztauka./ Eztakitt akabauta egongo dan ia partidua./ Goizian gaixoik zeuan baiña ia ondo dago. 2. ia. (a). juntagailua. Ea.   A ver. Ia noiz etortzen zaten gurera./ Ikusiko dou ia ze moduz dakizun leziñua. Sin. abér. ía ba!. 1. ia ba!. (b). interjekzioa. Ea bada!   A ver pues! Ia ba, ia ba! (errieta doinuan), ordua izangok lanian asteko. Sin. aber ba. 2. ia ba!. (b). juntagailua. A ver si. Ia ba aurten uda ona daukagun. Sin. aber ba. ia gero. juntagailua. Sin. aber gero. 3. ia. (a). Bai.   Ya. Besteak esandakoa baieztatzeko.