Hiztegia
gerrí-búelta, gerrí-búeltia. (c). izena. Gerrialde lodia. Dícese de la ancha cintura; en tono jocoso, normalmente. Mekauben, andra orrek jaukak gerri-bueltia./ Lau anaiak bizi die oinddio, danak pe gerri-buelta ederreko gizonak.
Baita gerria soilik, honelakoetan: Izaria zekarren batuta gerri-bueltan.
gérriko, gérrikua. (b). izena. Zinturoitzat erabiltzen den zapizko zirrindara luzea. Faja. Arrijasotzailliak gerrikuakin eitten dabe lan.
gertakizun, gertakizuna. (c). izena. Gertaera. Orduko gertakizunak oinddio goguan dauzkat. Gutxi erabilia.
gertáu. 1. gertau. (b). da aditza. Arropak jantzi eta apaindu. Vestirse y acicalarse. Prepararse. Etxoin puxkat, oinddio gertatzeke nago ta. Sin. prepárau. 2. gertau. (b). da-du aditza. Preparar(se). Ze moduz gertau dozu esamiña?/ Gertau zaitte bronkia entzutera.
Sin. prepárau. 3. gertau. (b). du aditza. Janaria prestatu. Preparar la comida. Gaur bazkai gozua gertau dau amak. Sin. prepárau.
gértu. 1. gertu. (b). adberbioa. Prest. Dispuesto, preparado. Ni gertu nago alkatiagana be joateko./ Armozua gertu dago.
Sin. prest. 2. gertu. (b). adberbioa. GERTUAN. Urrean, hurbil. Cerca. Ermua Eibartik gertu dago./Etxuat azertau baiña gertuan ibili nok.
gerturátu. (c). da-du aditza. Urreratu. Acercar(se). Etzaittez orreana gerturatu be. Gutxi erabilia. Urreratu da arrunta.
gesal. GEZAL. komentario 1 1. gesal. GESÁLA. "Lo soso, lo que está sin sal. Lo que está desalado. Lo salado (!)." (Izag. Antz). 2. gesal, gesala. izena. (Leintz) Elur zapaldu eta urtua, batza.
gesaltza, gesaltzaie. izena. (Aramaio) "Elur erdi-urtu eta zapaldua dagoen lekua. Gesaltzaie: edurre urtu danien, ure eta edurre, plisti-plasta." (Orm Aram). Sin. gesal. Ik. batz.
Getaríxa. izen propioa. Gizurra esan neban Getaríxan, da ni baiño len zan atarixan. (c). esaera. Gezurra erraz zabaltzen dela.
géure, geuría. (a). izenlaguna. GERE, -IA. Gure indarturik. Guk... geure, batik bat. GERE, gería: adineko zenbaitek erabiltzen duen aldaera. Guk gere denpora guztian eztou olako gauzaik etxian... sekula bez. Hil./ Guk urriñ geunkan, guk ixa itturri onduan geunkan gere itturrixa. Hil./ Euskeraz, guk gere kertenkerixa batzuk esaten. Don. GERI ere bai: Oiñ piñua dao asko sartuta, ta piñuak, geri be, guk leen jun gere basoetara ta... Hil.
Ik. gúre.
géza. 1. geza, gezía. (c). adjektiboa. GÁZA. Dícese de las manzanas dulces. Esnabolia, gezia izan arren, oso estimaua da gordiñetan jateko.
Ik. gazi-géza, míkatz, garratz. 2. geza. Ik. ur géza.
giárra, -e. GIXARRE. 1. giarra, -e, giarría. (b). izena. GIXARRE. El magro de la carne. Gizena baiño giarria geixao gustatze jatzu./ Urdaiazpiko onek urdai asko ta giarre gutxi. Urdaiazpikoaz, gehienbat. Giarreren Ant. urdai da kasu honetan, eta beste haragietan, berriz, gizen. "Musculo" zentzuan ere Ik. úrdai, gizen. 2. giarra, -e, giarría. (d). izena. Enborraren bihotzaren eta gizenaren artean dagoen egur partea. Barrura zati bat makala eukitzen dau, ta gero barruan giarria. Sebas./ Obran sartu biar bozu egur aundixa, al bozu gizena kendu, da ipinizu gixarriakin. Sebas. Aritza bestela beltza izeten da, ero mas bien urdaiazpiko koloria, gorri-beltz antzeakua: aura da giarria. Benito.
Lakak baino kolore ilunagoa du. Haritzarenak gorri-beltza, "urdaiazpiko koloria". Sin. biotz, azur.
giarrátsu, giarratsúa. (c). izena. Giharretsua, giharre askokoa. Haragiaz ia beti. De mucho magro. Oso giarratsua da urdaiazpiko au.
