Hiztegia

A | B | C | D | E | F | G | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | V | X | Z
pregúntau
pretendídu
pregúntau. (a). du aditza. Galdetu.   Preguntar. Preguntaixozu izena. Bergarako kaleko familia batzuetan galdetu erabili ohi da. Azen.: préguntau ere bai. Ik. galdetu.
prégunte, préguntia. (a). izena. PRÉGUNTA. Galdera.   Pregunta. I, pregunte bat ein biostat./ Arek zure preguntia ein dau. Gaur egun PR préguntez. (c). PRÉGUNTIAN. Preguntatzen; "bila" zentzuan sarri.   Preguntando, preguntando por. Baiña mutillak!, zeueik bertako semiek izen eta niri preguntien zatoze ba!/ Polizia etorri da Xabierren preguntez./ Diretoria zure preguntian zan. ZEREN edo NOREN PREGUNTEZ edo PREGUNTIAN, gehienbat. ZURE PREGUNTIA EGIN ere bai
pregúntona, pregúntonia. (c). adjektiboa. Preguntona. Emakumeez bakarrik entzun dugu.
prejídu. (a). du aditza. PRIJIDU. Frijitu.   Freír. Prejiduidazu arrautza bat. Pataterriak edo patata prejiduak, bietara. Sin. zartaiñian erre.
prémiña, prémiñia. (a). izena. Necesidad. Zeozen premiñia badaukazu, eskatu./ Jertse baten premiñan nago. ZEREN premiñia euki, edo ZEREN premiñan izan, egon.
prémiñazko, prémiñazkua. (b). izena. Beharrezkoa.   Necesario, muy conveniente (pero no significa "obligatorio"). Titulua etaratzeko premiñazkua da klasera etortzia./ Premiñazko gauzak bakarrik eruan bia die motxillan.
premúntau. (d). aditza. Permutar, cambiar. Premuntau ein zeben bidia, premuntau, kanbixau: bidia emun guk bestiak beste terreno bat emutiarren. Don. Ik. elizbíde.
prenda. 1. prenda, prendia. (b). izena. Prenda. Zertarako artu dozu ainbeste prenda bi egun pasatzeko? 2. prenda, prendia. (b). izena. (adierazkorra.) Elementua. I aiz prendia!/ Prenda edarra eindda jaok aura.
prénsa. 1. prensa, prensía. (c). izena. Dolarea. Ankekin ero eskubara buruakin ero zeozekin puxkat zukutu, geo prensiakin artzeko obeto. Don. Ik. dolára. 2. prensa, prensía. (c). izena. Gaztaia estutzeko aparatua. Prensan sartu, gero prensan eukitzeittut, goizian einddakuak gaberarte eta gabian einddakuak goizerarte. Enr. 3. prensa, prensía. (c). izena. Estutzeko balio duen arotzeria-lanabesa.   Prensa Prensia gauza askotarako. Formika bat, gauza bat peau biar bajatzu, o beste txapa bat, ba prensan sartu biozu. Martin.
prensáu. (b). du aditza. Prensar.
prepáratibo. 1. prepáratibo, prepáratibua. (c). izena. Zerbaiterako prestakuntza, antolakuntza.   Preparativo. Jaixetarako preparatibuak asitta dare Bergan./ Ni, preparatibo geixao barik, enoia domekan gonbidautzaik eittia. 2. prepáratibo, prepáratibua. (c). Apainketa fisikoa. Orrek ordubete bia dau espilluan aurrian preparatibuak eitten. Azen.: preparátibo ere bai.
prepárau. 1. prepárau. (a). da-du aditza. Preparar(se). Preparaidazu afaixa./ Preparau zaitte aitta datorrenerako. Ik. gertáu. 2. preparau, preparáua. (c). adjektiboa. Ondo jantzita ibiltzen direnez entzun daiteke. Baita lanerako edo edozertarako ondo prestatutako jendeaz ere. Oso emakume preparaua izan da bere denporan./ Jente preparaua artzen dabe bakarrik fabrika orretan. Gutxi erabilia.
presia
© Jaione Isazelaia
présa, presía. (b). izena. Presa, embalse. Boluko presan baiñatze giñan. pasautako urekin presia egin nai izan. esaera. Gauzak erremediorik ez dutelarik konpondu nahi direnean erabiltzen den esaera: Ori pasautako urekin presia egin nai izatia dok.
preságaiñ, presagáiña. (c). izena. Presaren goi partea. Presagaiñian igarixan eitte giñuan da presapian anborraiñetan. Presagaina eta presapea bereizten ziren, biak igerileku eta arrantzatoki zirenean. Ik. présape.
présape, présapia. (c). izena. "Socavón formado al pie de la presa por la caída de las aguas, propicio a la pesca de rio." (Etxba Eib). Ubittak murgillian arrapatzen zittuan anborraiñak presapian. Ik. preságaiñ.
presentau. (a). aditza. Presentar.
préso, présua. (a). izena. Preso. Zenbat preso dare Bergan?/ Presuak kalera! . préso artu. (b). aditza. Apresar. Karnabal martitzenez artu zeben preso. preso egon. (a). PRESO EUKI. Estar preso. Martutenen egon zan preso. PRESO EUKI. Tener preso.Frantzesak euki zeben preso. preso sartu. (b). aditza. Apresar. Ene! oin galdu gaittuk, preso sartuko gaittuek. Mertz.
prest. (b). adberbioa. Gertu.   Dispuesto, preparado. Bazkaixa prest dago./ Enago prest ortarako. PREST EGON ia beti. Sin. gertu.
prestáu. 1. prestáu. (a). du aditza. Mailegatu.   Prestar. Prestaidak milla duro. 2. prestáu. aditza. Gertatu, jana adibidez. Adinekoei ez zaie entzuten.
prestuez, prestueza. adjektiboa. (Antzuola) "Geldirik egoten ez dakien pertsona. Atsaldian bos bidar jaikiko zan maittik, ori da prestueza izatia. Sin. geldígor.