Hiztegia

A | B | C | D | E | F | G | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | V | X | Z
ezpánestu, ezpánestua. (c). adjektiboa. Pertsona txorrotx eta estu samarrengatik esan ohi da. Andria be bere antzekua dok, alako ezpanestu bat. Ezpain estuko pertsonak petralxeagoak dira, nonbait.
ézpanetako, ézpanetakua. (b). izena. Golpe en el morro, en los labios, dado con el revés de la mano. Ezpanetako bat merezi zeban txorimalo arek. Ezpanetakoa esku gainarekin ematen dena da, eta muturrekoa ukabilarekin, Don.ren arabera. Ik. belárrezkiñako, belárrondoko, matrailléko, muturréko.
ezpanetako soiñu. Ik. aóko sóiñu.
ezpáta. 1. ezpata, ezpatía. (a). izena. Espada. ezpatetan. adberbioa. (Eibar) "Jugar a guerras." (SB Eibetno). 2. ezpata, ezpatía. (b). izena. EZPADA, -ÍA. Tábano. Ezpatian zastaria minberia da. 3. ezpata, ezpatía. (a). izena. Gurdiaren atzean eta aurrean zutik ezartzen diren bi egurrak.   Los dos palos que se colocan verticalmente delante y detrás del carro. Bedarretan eitteko biako ezpatak. "Aurreko ezpata" eta "atzeko ezpata" dira. Sin. burtezpáta. 4. ezpata, ezpatía. (a). izena. El palo de espadas en los naipes. Urten ezpatatik. 5. ezpata, ezpatia. izena. (Eibar) Espadilla, agramadera, instrumento para para majar el lino. Ik. ezpatátu.
ézpata bédar, ézpata bedárra. (c). izena. . Iris germanica. Iris, lirio común. Hostoak ezpata formakoak ditu eta hortik datorkio izena. Lorategietan nahiz berez hazita ikus daitezke. San Juan sortan ipini ohi zen hostoa. Sin. ezpátriña.
ezpata-dántza, ezpata-dantzía. (a). izena. Dantza ezaguna.
ezpata-dantzári, ezpata-dantzaríxa. (b). izena. Ezpata-dantza dantzatzen duena.   El que baila la ezpata-dantza.
ezpatádun, ezpatádunak. izena. (eufemismoa.) (Eibar) Militarrak. Ezpatadunak jarri ziran aintzen, bildurturik enparaukuak. (Etxba Eib).
ezpatátu. (d). du aditza. Linua jo azala kentzeko.
ezpata-zíri, ezpata-ziríxa. (d). izena. Gurdiaren ezpatan esagari eusteko sartzen den ziria. Ik. ésaga.
ezpatondo, ezpatondua. izena. (Eibar) "Gramilla, tabla vertical de cerca de 1 m de altura, con pie, donde se colocan los haces de lino para agramarlos." (SB Eibetno).
ezpátriña, ezpátriñia. (d). izena. . Lirio. Ik. ézpata bédar.
ezpaze. Ik. ezbaze.
ezpela
© Jaione Isazelaia
ézpel, ezpéla. (d). izena. . Buxus sempervirens. Boj. Basoan, batik bat kare lurretan, oso ugaria den sastraka. Txistuak, dultzainak, eta horrelakoak egiteko erabiltzen da bere egurra.
ézta. 1. ezta. (a). juntagailua. Tampoco. —Badakizu inglesez? —Ez. —Eta frantsesez? —Ezta. éztako, éztakua. (c). Gabekoa, honelako esaldietan:. Sekula ezautu eztako udia egin dau aurten./ Sekula ibili eztakua be ezta komeni lan orretarako. Ik. béstek éztakotan ibilli. 2. ezta... be. (a). juntagailua. Ni. Eztot nai telebisiñoik ezta erregalauta be. Ezta soilik ere bai, horrelakoetan: Enitzake udan Madrillera joango, ezta... 3. ezta izango!?. (b). esapidea. Harridura adierazten duen esapidea. Ene ba. Ezta izango!?
ezta baida. (d). Eztabaida.   Discusión. Ia galdua, diskusiño esaten baita egun. Iñoiz ba, bik gonbestaziño bat badauke, ezta baida bat pe, Bi hitzetan, ikusten denez. Ik. ezbai.
eztáka, eztakía. (b). izena. Espina, púa, pincho. Errenka dator, eztakia sartu jako orpuan da. Kalean "pintxua sartu" entzun izan da gazteen artean. Ik. alánbre-eztáka, arantza.
eztakádun, eztakadúna. (c). adjektiboa. Eztakak dituena.   Que tiene pinchos. Alkazia adarra eztakaduna da. Ik. alánbre-eztáka.
eztánbedar. 1. eztánbedar, eztánbedarra. (d). izena. EZTANBEAR. Daratulu txikia, esku bakarrez erabiltzekoa.   Taladro pequeño para madera. Txikixa izeten zan esku bakarrakin ibiltzekua, aura eztánbedarra. Esku batekin ibiltzeko, daratillo txikixa esatia moduan. Don. Batzuetan EZTANBEDAR eta bestetan EZTANBEAR ulertzen zaio. Pasadizo hau kontatu digu: Ferreterúa, Emilio Mujika zarra. Gure Ameriketan il zan tio jun ei zuan, mutill gaztia, ara, da etxian esanda aittak: "Ekarrik Emilionetik eztanbedarra". Jun da: " Ik. berbíkiñ. 2. eztanbedar, eztanbedarra. (Eibar) SB E. "Formón.   Egurrari zuluak garbitzeko erabiltzen dan erramintta zorrotza." (SB Eibetno).