Hiztegia

A | B | C | D | E | F | G | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | V | X | Z
errekiñ, errekiña. (d). izena. Erregaia. Zenbat eta [karobia] aundixaua, errekiña geixau bia dau. Cand. Karobiaz dihardu.
errekistau. Ik. errejístau.
errekondo, errekondua. (b). izena. Erreka bazterra.   Orilla de río. Errekondua segiakin pasatzen zebillen Patxi./ Errekonduan dago zure bizikletia.
errekontxo!. (c). interjekzioa. (eufemismoa.) ERRE KONTXO. Errekoño-ren eufemismoa. Ik. erredios!, errekoño!, kóño!, kóntxo!.
errekoño!. (b). interjekzioa. ÉRRE KÓÑO. Recoño! Ik. erredios!, errekontxo!.
errekoziña, errekoziñia. izena. (Leintz) Recocina.
errékus, errekúsa. (d). izena. Requisa, aprovisionamiento exajerado, bien sea mediante la compra o el robo. Etxe uts baten sartu giñan da an zeren lata, urdaiazpiko ta iñundienak arrapau giñuzen. Errekusa eiñ eta alde ein giñuan./ Trasportisten huelgan kriston errekusa ein juan jentiak dendetan. ERREKUSA EI
errélebo, errélebua. (b). izena. Txandakako lan sistima.   Sistema de trabajo a relevos. Kazara juan nai juat eta errelebua kanbixaukostak? errélebuan ibíli. (b). Trabajar a relevos. Naixao juat normalian ibili errelebuan baiño./ Aspaldixan iru errelebotan gabizek. Ik. normalían ibílli.
erremángau. (a). da-du aditza. Remangar(se).
erremángu, erremangúa. (c). izena. Lanerako ganora.   Remango; capacidad y nervio para el trabajo. Berak bakarrik ein biar izateittu lanak. Eskerrak erremangu oneko neskia dana./ Orrek dauka erremangua lanian!
errémat. 1. erremat, erremáta. (d). izena. Azken ikutua.   El remate final. Erreumiakin izurrauta zebillen, da gaiñetik pulmonixia arrapau zeban, da aretxek emun zotsan erremata./ Kalera bizi izatia izan zan aren erremata. Normalean "golpe de gracia", azken txarra zentzuan erabiltzen da, baina ez beti: Etxia ixa akabauta dago, baiña oinddio eztotse emon erremata. Mugatuan batik bat. 2. erremat, erremáta. (d). du-dio izena. ERROMAT. Enkantea.   Subasta, remate. Aintziñan sarri izate zittuan errematak; esate baterako erribasotako egurrak subastan ero errematian urtetze juan. Alako egunian erremata dagola anunziatzen zuan. Klem. Errematak pospoloak beste irauten omen zuen: Poxpolua piztu eta aura emendau bittartian: nik ogei duro pagauko juat, bestiak ogetamar. errematían úrten. (d). du aditza. Subastarse, salir en subasta.
errematían úrten. (d). du aditza. Subastarse, salir en subasta.
errématxau. (b). aditza. Remachar.
errématxe, errématxia. (b). izena. Remache. Burdixan ualan kontran ifintzen zan txapia erredonduan, an errematxiakin. Jen.
erreme. (d). adberbioa. (Eibar) "Con ardor, apasionadamente. Lana eiñ erreme, baserriko kontua.
erremedíxau. (c). du aditza. Erremedioa ipini, hobetu. Azkenengo euri onek asko erremedixau jok ortua. Klem.
erremeiu. Ik. erraméru.
erremeixa. Ik. erroméixa.
errémeixo, errémeixua. (b). izena. Remedio. Einddakua eindda dago ta orrek eztauka erremeixoik./ Erremeixua zein ddan baneki... errémeixua jarri. (b). aditza. ERRÉMEIXUA IPIÑI. Remediar.
errementári, errementaríxa. (b). izena. ERRAMENTARI, ERMENTARI. Herrero. Uberako errementarixa errementaritziai lagata dago. Sin. erréro. Alperrik egingo dau larogei garixak, ardaua erango dau errementaarixak. esaera. (Izag Oñ). Errementariei ardoa asko gustatzen, nonbait. Errementarixan etxian zotza burduntzi. (c). esaera. Gaztelererazko "En casa del herrero..."ren senidea Ik jo gogor, zuzena urtetzen badau aixkoria eta okerra urtetzen badau ieteixa. esaera. Hori esaten omen zion errementariak bere morroiari, ingudean tenazekin burdina gorituari eusten zion bitartean. Sarri erabiltzen zuten lehengo zaharrek esaera hau, zerbait egiteak merezi duela adierazteko, nahiz eta ondorioak ez jakin ziur. Olagizonak eta errementaarixak, begixak baltzak eta agiñak zurixak. esaera. (Izag Oñ).