Hiztegia

A | B | C | D | E | F | G | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | V | X | Z
errekadísta
errematían úrten
errekadísta, errekadistía. (a). izena. Recadista.
errékaide, errékaidia. (c). izena. Erreka airea, errekak botatzen duen lurruna edo hezetasuna.   Humedad o vapor que despide el río. Se consideraba nocivo para la salud. Bada txiste bat hitz honen kontura: Beiñ ardauzale amorratu bat joan da medikuana gaixua pasau barri, tta onek esaten dotsa: —Txikiteo dezentia eingok ik egunero, ezta? —Ez, aundi-aundixa ez. Pare bat dozena, asko jota. —Ba gaurtik aurrera txikiteua ziero ebitau biok, errekaidian ("recaída") arriskua daukak eta—. Bai gure gizonak ondo entendidu be: erreka aidia txarra zala ta, txikiteua be ebitau bia zala ta, errekatik urrin, Gorla aldera joaten zan egunero bixkarrian botia artuta.
errekako buztanikara. Ik. buztanikara ori.
errekako txinbo. Ik. txínbo.
errekarrixak
© Jaione Isazelaia
errékarri, errékarrixa. (c). izena. Canto rodado, guijarro. Etxeaurria dotore jarri dau errekarrixekin. Ik. árri béro.
errékarro, errékarrua. (d). izena. Errekaren inguruko sakona.   Cuenca de rio o regata. Errekarrua dok pa errekian inguruko sakona, esate baterako asi Esperantzatik eta gorakua. Don. Gutxi entzuna. Ik. arro.
errekátxo, errekatxúa. (a). izena. Arroyo. Errekatxuan eran dou ura.
errékau, errekáua. (a). izena. Recado. Errekauak eittera noia dendara. errekáua eiñ. (c). esapidea. Bitartekaritza lana egin amodio kontuetan, zita bat jarri, adibidez. Lotsatu eitten aizela. Egon ari trankill, neuk eingo jotsat errekaua./ Zer,
errekazulo, errekazulua. (b). izena. "Ribera escondida entre matorrales y pendientes." (SB Eibetno)
errekiñ, errekiña. (d). izena. Erregaia. Zenbat eta [karobia] aundixaua, errekiña geixau bia dau. Cand. Karobiaz dihardu.
errekistau. Ik. errejístau.
errekondo, errekondua. (b). izena. Erreka bazterra.   Orilla de río. Errekondua segiakin pasatzen zebillen Patxi./ Errekonduan dago zure bizikletia.
errekontxo!. (c). interjekzioa. (eufemismoa.) ERRE KONTXO. Errekoño-ren eufemismoa. Ik. erredios!, errekoño!, kóño!, kóntxo!.
errekoño!. (b). interjekzioa. ÉRRE KÓÑO. Recoño! Ik. erredios!, errekontxo!.
errekoziña, errekoziñia. izena. (Leintz) Recocina.
errékus, errekúsa. (d). izena. Requisa, aprovisionamiento exajerado, bien sea mediante la compra o el robo. Etxe uts baten sartu giñan da an zeren lata, urdaiazpiko ta iñundienak arrapau giñuzen. Errekusa eiñ eta alde ein giñuan./ Trasportisten huelgan kriston errekusa ein juan jentiak dendetan. ERREKUSA EI
errélebo, errélebua. (b). izena. Txandakako lan sistima.   Sistema de trabajo a relevos. Kazara juan nai juat eta errelebua kanbixaukostak? errélebuan ibíli. (b). Trabajar a relevos. Naixao juat normalian ibili errelebuan baiño./ Aspaldixan iru errelebotan gabizek. Ik. normalían ibílli.
erremángau. (a). da-du aditza. Remangar(se).
erremángu, erremangúa. (c). izena. Lanerako ganora.   Remango; capacidad y nervio para el trabajo. Berak bakarrik ein biar izateittu lanak. Eskerrak erremangu oneko neskia dana./ Orrek dauka erremangua lanian!
errémat. 1. erremat, erremáta. (d). izena. Azken ikutua.   El remate final. Erreumiakin izurrauta zebillen, da gaiñetik pulmonixia arrapau zeban, da aretxek emun zotsan erremata./ Kalera bizi izatia izan zan aren erremata. Normalean "golpe de gracia", azken txarra zentzuan erabiltzen da, baina ez beti: Etxia ixa akabauta dago, baiña oinddio eztotse emon erremata. Mugatuan batik bat. 2. erremat, erremáta. (d). du-dio izena. ERROMAT. Enkantea.   Subasta, remate. Aintziñan sarri izate zittuan errematak; esate baterako erribasotako egurrak subastan ero errematian urtetze juan. Alako egunian erremata dagola anunziatzen zuan. Klem. Errematak pospoloak beste irauten omen zuen: Poxpolua piztu eta aura emendau bittartian: nik ogei duro pagauko juat, bestiak ogetamar. errematían úrten. (d). du aditza. Subastarse, salir en subasta.