Hiztegia
erredios!. (c). interjekzioa. ERRE DIOS. Rediós. Erre dios, guk artu giñuan sustua.../ Kendu paretik, errediós! Bi hitz gisa entzun ohi da normalean —eta ahotsa jaso gabe—, esaldi hasieran, batez ere. Badira hitz batean eta altutik errediós! esaten dutenak ere, esaldi bukaeran, gehienbat. Gauza bera gertatzen da errekoño eta errekontxorekin.
errédittu, errédittua(k). izena. Rédito, interés. Urtetan ibili zan erredittuak pagau ezindda.
Pluralean, batik bat. Sin. intéres, korrídu.
erredoble, erredoblia. (c). Redoble de tambor. Erredoble luzie jo nauen jentie neuana juntau zein. (AA ArrasEus, 234. o.)
.
errédondo. 1. errédondo, errédondua. (b). adjektiboa. Borobila. Redondo, -a. Aurten tomatiak erredondo-erredonduak dare. Adinekoek ere normal darabilte. Sin. biríbil. errédonduan jarri. (c). Colocar(se) en círculo. Pagopian bazkaldu giñuan erredonduan jarritta. Sin. biribillían jarri. 2. errédondo, errédondua. (b). izena. Redondo (haragia). 3. erredondo. izena. Ik. biríbil-txápa.
errédondoko, errédondokua. (d). izenlaguna. Borobil formakoa edo. Nagusiek erabilia. Mai bat, familixia, eta etara ontzixa, ontzixa erredondokua, ta, araxe etara ta danak andixek. Ben.
errefrésko, errefréskua. (d). izena. (Eibar) Otamena. Refrigerio. Eztegu-bazkaittara ez, baiña neska-lagun guztiok gonbidau gaittun errefreskura.
erré-gáldara, erré-gáldaria. (d). izena. Gaztainak erretzeko danbolina. Erregaldaria ero danboliña, bixak gauza bat. Sin. danbolíñ. erregaldaria lakotxe burua. (d). esapidea. (Eibar) Buru handia.
errége, erregía. (a). izena. Rey. Hilarik eta Elisak mugagabean darabilte, gramatiketan ikasi ohi dugun bezala. Aren izen da guzti, zein... ministruak eta. Orduan ministrua ta... Errege; auraxe, errege ta erregen asuntua. Auraxe adoratzen eben, errege. Baiña onek ministrora ta sartzen zienian da, ez ba, ez zien enteratzen ezekin be. Hil./ Alajia dan-dana erregen koroiakin. Da gu an gendela republikia zertu zan. Neikua negar ein zeben arek orduan. Nere aiztia izen zan erregei laguntzen, errege despeditzen estaziñuan nausixekin joanda. Eli.
Errepublikaren etorreraz ari da, gure lekukoaren ahizpa Alfontso XII.aren mirabe izan zen eta.
errége-errégiñak. 1. errege-erregiñak. (c). izena. Erregea eta erregina. 2. errege-erregiñak. (d). izena. Antzinako San Martzial jaiak presiditu ohi zituen bikotea, urtean ezkondutako ezkonberriak. Gerra aurrean galdutako usadioa. Jarri die errege-erregiñok, paiña txokolateik ez. Arek Lapatzara armozatzera. Klem./ Akordatzen nok zeintzuk zien errege-erregiñak. id. Ik. Erregetxe.
Errégenak. (b). izen propioa. ERRÉGEN EGÚN, . El día de Reyes. Laster die Erregenak./ Erregenetan Eibarko tianera goiaz bazkaltzera./ Oiñ Olentzero dan bezelaxe len Erregen eguna zan umiendako egunik aundiña.
errége ságar, errége sagárra. (c). izena. ERREZIL SAGAR. Manzana reineta. Errezil sagar ere entzun daiteke, baina batez ere reineta.
Erregétxe. 1. Erregetxe, Erregetxía. (d). toponimoa. San Martzialen dagoen txabola, lehen errege-erreginak aldatzeko, txokolatea emateko, trasteak gordetzeko, etab. erabiltzen zena. Lenagoko usarixora eittia pentsau zeban itxuria, ta errege-jantzixak —Erregetxia esaten jakon txabola bat dago San Martzialen— eta lenaoko usarixua izango zan, itxuria, matrimoniuak izete i zittuan, urtian ezkondutako... zeren batzuk, eren pajiekin da eren jantzixekin, San Martzialera mezetara etorri, tta gero txokolatia emoten i jakuen auzuak. Klem. Ik. errege-erregiñak. 2. Erregetxe, Erregetxía. toponimoa. "Edificio de la Real Fábrica de Armas. Arma eta artisautza lanen harreria egitten zan bertan. Soraluzen eta Eibarren egon izan da."
erregezale, erregezalia. (c). izena. (Eibar) Monárquico. Bene-benetako erregezalia zanez, bein adarjotzaille batek esan ei zetsan: Ik euk pe diru asko eingo eban baiña erregetzarako eztok balio. (SM Zirik)