Hiztegia

A | B | C | D | E | F | G | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | V | X | Z
begíbakar, begíbakarra. (c). adjektiboa. Tuerto, -a. Begi bakarra izan arren perretxikutari amorratua zan. Tuerto esaten da gehiago.
begí-bítxarte, begí-bítxartia. (c). izena. Aurpegia, begi ingurua.   Rostro. Oso begi-bitxarte ederreko neskia da.
begibiurra
© Gorka Ortega
begíbiur, begíbiurra. (c). adjektiboa. Begi okerra.   Bizco, -a. Bata bizarduna zan da bestia begibiurra. Sin. begíoker.
begíerre. 1. begíerre, begíerria. (c). adjektiboa. Begi tristeak eta gorrixkak dituena.   De ojos legañosos. Eztok ezautzen Julio? Bai, flakozta begierre bat. Ik. betéxkel. 2. begíerre, begíerria. izena. "Tracoma. Cojuntivitis granulosa grave. Begierria lehenago sarri ikusten zan. Eta ez zuan edozer gauza, txikito! Begierriagaz itxututa be geldittu heikian. Haurdun dagoen emakumea ezin omen da amaponteko izan, bestela umea begierrea irteten omen da. (Aran Gatz). Antzina oso gaitz arrunta. Sin. begiminbera (Eib.)
begiko betule, begiko betulia. (c). izena. Pestaña. Ik. betúle.
begiko zuri, begiko zurixa. (b). izena. Córnea.
begílarri, begílarrixa. (c). adjektiboa. Begi urduriak, ageriko zaintxoekin, irtenak eta txikiak, distiratsuak... dituena.   Se dice de las personas de ojos nerviosos, salientes y pequeños, con venillas, etc. Aren anaia ezautukozu, begilarri altu bat. Baita, adibidez, gripealdi baten ondoren geratzen diren begiei, begi larrixak.
begilauso, begilausua. izena. (Eibar) Catarata.
begíluze. Sin. begíluze, begíluze.
begiminbera. Ik. begíerre.
begi-négar, begi-negárra. (d). izena. Negar-malkoa.   Lágrima. Begixa negarrez jaukat; begi-negarra. Don. Gutxi erabilia. Sin. negár-márko.
begíoker, begíokerra. (c). adjektiboa. Begi okerrak dituena. Sin. begíbiur.
begióndo, begiondúa. (c). izena. El entorno del ojo. Ik. betóndo.
begiondóko, begiondokúa. (b). izena. BETONDOKO. Betondoko kolpea. Ixilik ezpaago begiondoko bat emungostat. Sin. betondóko.
bégira. 1. begira. (a). adberbioa. Mirando. Ez egon egun guztia gora begira. 2. begira. (b). adberbioa. Esperando. Zuri begira egon giñan amarrak arte. BEGIRA EGON, batik bat.
begirákuna, -e, begirákunia. (b). izena. Mirada torva. Oinddio asarre dago itxuria. Aldamenetik pasatzerakuan bota dosta begirakuna bat...
begirátu. 1. begiratu. (a). dio aditza. Mirar. Eztost begiratu be eiñ. NOR-NORI-NORK. Ik. béittu. 2. begiratu, begiratúa. (c). izena. Mirada. Aren begiratuak neri billurra emoten dost. Ik. begirákuna, -e. 3. begiratu, begiratúa. (b). izena. Vistazo. Botaiozu begiratu bat umiai, ia lo artu daben. begiratu baten. (c). esapidea. Lehen inpresioan. Begiratu baten persona normala emuten zeban.
begittándu. (c). zaio aditza. Imaginarse, figurarse, parecerle a uno. Ikusi orduko zure alabiak ezkutuko zeoze bazebillela begittandu jatan, da enebillen oker./ Asieran oso leku politta begittandu jakon, baiña oso urrin zeuan kaletar batendako. Galdu samartua. NOR-NORI. Iritzi eta pentsauren esanahi antzekoa du, baina hauek arrazoiari dagozkio gehiago eta begittandu berriz intuizioari, irudimenari, begiei. Ik. begittazíño.
begittazíño, begittaziñúa. (d). izena. BEGITTANZIÑO, BEGITENTZIÑO (LEIN.). Alucinación, ilusión, visión engañosa. Eztakitt ze begittaziño euki neban. Ain edarra pentsau jatan orduan, da oiñ berriz... Ik. begittándu, burutazíño.
begitxúan ibili. (d). (haur hizkera.) Begi itxuan ibili (jolasa).   Jugar a la gallinita ciega Zer, begitxuan ibiliko ga laurok? Itxu-itxuka da erabiliagoa, nahiz eta gaurko umeek "'a la gallinita ciega' ibili" esaten duten. Sin. itxú-ítxuka.