Hiztegia

A | B | C | D | E | F | G | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | V | X | Z
betegárri. 1. betegarri, betegarríxa. (c). adjektiboa. Jandakoan ase egiten duena, gehiegi betetzen duena.   Lo que sacia; también indigesto. Torradak oso betegarrixak die. 2. betegarri, betegarríxa. (c). izena. Betetzeko balio duen gauza, obretan, batik bat.   Lo que sirve para rellenar. Leza-zulo ori tapatzeko betegarrixa biako da. 3. betegarri, betegarríxa. (d). izena. Txondorrari sua eman ondoren goiko zulotik botatzen zaion egurra. Betegarrixa ba, txendorrai itten baako zulua, ba a zulua ba, zela uekua eoten dan, a eur barrixakin bete ein biar bardintzeko; bestela txendorra dana erretzea faten da egosi barik, da tapauta biarau txendorrak. Cand. Lehenengo egunetan, batzuek diotenez lau bat egunean, betegarri hori gauez ere bota behar izaten zitzaion txondorrari. Oso lan arriskutsua ei zen, batez ere argi faltagatik.
betekára, betekaría. (b). izena. Betekada.   Hartazgo. Atzo eundoko betekaria ein neban da eztaukat goseik.
beteko, betekuak. (Eibar) BETEKO URAK (EIB.). "Erreka, putzu edo kunbo baten, personia osorik sartu leikien lekua, personian alturia baiño gehixago daukan ur-maillia. Behin igarixan ikasi ezkero, betekuetara, baiña lelengo hantxe, Ariatzan eta Amañan." (SB Eibetno)
betélan. 1. betelan, betelána. (c). izena. Trabajo de relleno, en obras, sobre todo. Sakonunia berdintzeko betelanak eitten dabitz./ Betelan aundixa dago or ein biarra. 2. betelan, betelána. (d). izena. Txondorraren sutokiak duen zulora betegarria botatze-lana. Au betelana eitteko edo betelan eitteko zulua. Cand.
beténaixo, beténaixua. (a). izena. Veterinario. Betenaixua be euskalduna zan, erderaz asko eitten zebana. Don.
beteta. (c). adberbioa. (lagunartekoa.) Mozkortuta. Atzo be ondo beteta etorri giñuztan. Don.
betéxkel. EXKEL.
betexkela
© Gorka Ortega
1. betexkel, betexkéla. (c). adjektiboa. EXKEL. Betazal erdi eroriak dituen pertsona.   Se usa para calificar a las personas con el párpado caído. Betexkela ola daukanai. Ola beera, japonesen da modura. Don. 2. betexkel, betexkéla. (c). adjektiboa. Begi erreak eta tristeak dituena. Ezton ezautzen? Alako ankaluze betexkel bat. Ik. begíerre.
béti. BETIK. B 1. beti. (a). adberbioa. Siempre. Beti berdin! 2. beti. (a). Betidanik.   Desde siempre. Nik etxe ori beti ezautu dot. betí be. (c). De vez en cuando. Ondo bizi dok ori, beti be mozkor batzuk arrapau ta./ Gustatze jatak beti be zinera juatia. NOLANAI BE zentzua ere badu: Nik naixao neuke, beti be, zeu etorriko baziña gurera.
betíko. 1. betiko, betikúa. (a). izena. Lo de siempre. Il ontan be betikua pasau jat: diru guztia gastau./ Toki guztietan beti betikuak dabitz lanian. 2. betiko, betikúa. (a). izenlaguna. De siempre. Afaixa daukat betiko lagunekin. 3. betiko. (b). Betirako. Para siempre. Ameriketara noia baiña ez betiko./ Ez giñan mundu ontara betiko jaio. Ez dut uste oraintsu arte betirako erabili izan denik. betiko ez izan. (c). esapidea. Noizbait amaitu edo hondatu. Ordenadoria izurrau jatzula? Zer uste ziñuan, betiko zala ala?
betóndo, betondúa. (b). izena. BEGIONDO. El entorno del ojo. Ezkerreko betondua beltzittuta dauka.
betondóko, betondokúa. (c). izena. BEGIONDOKO. Golpe o puñetazo en la zona del ojo. Tonto abarrian burrukan asi tta azkenian betondoko edarrakin etorri nitzuan.
betortz, betórtza. (d). izena. Colmillo. Sin. betortz.
betózko, betozkúa. (b). izena. BEKOZKO. Ceño fruncido. Betozko illuna jarri dosta ikusi nabenian./ Zegaittik zare betozkuakin?/ Ze, egun guztia bekozkuakin egon biozu, ala? BETOZKO (edo BEKOKI) ILLUNA, eta BETOZKUAKIN EGON, batik bat.
betra. Ik. sai.
betúle, betulía. (b). izena. BETULA (UB.). Betilea.   Ceja y también pestaña. Betuliak, eta onei be begittako betuliak esate jako. Batzuk betuliak eta onek bekaiñeko betulia. Don. "Ceja"ri bekaiñeko betule deitzen dio Don.k eta "pestaña"ri begiko betule edo betule soilik. Bekaiñ, hutsik, ez omen da esaten.