Hiztegia

A | B | C | D | E | F | G | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | V | X | Z
zúlo. 1. zulo, zulúa. (a). izena. Agujero. zúlo eiñ. (c). esapidea. ZULUA EIÑ. Lanpostu edo leku batean asentatu, bertakotu. Tonto-tonto sartu zan ofizina ortan, baiña itxuria zulo ein ddau. zulúa eiñ. (c). esapidea. Zorrak egin, negozio batean, adibidez. Kriston zulua ein juan taberniakin. 2. zulo, zulua. izena. Madriguera. Ik. aizeri-zulo, sator-zúlo.
zulóte ságar, zulóte sagárra. (d). izena. Sagar mota bat.   Variedad de manzana.
zumia
© Jaione Isazelaia
zúma, zumía. (b). izena. . salix sp.. Mimbre. Garai baten dezente ereiten zen zumea saskiak eta egiteko. ZUMA Z Sin. mímen, zumitz. Ik. zumáka. zuma gorri, zuma gorríxa. (d). Salix rubens (?), salix caprea. zuma zúri, zuma zuríxa. (d). Salix viminalis.
zumáka, zumakía. (c). izena. . salix. Berez, erreka bazterretan eta, sortzen den zumea.   Mimbre silvestre. Guk zumakia orri. Zumia saillian sartzen zanai. Errekonduan —au berez, tortuak eoteittuk orrek, zera lotzeko ta— oni zumakia esaten gontsan; ta gero len asko eitten zuan, plantaziñuak, ta ari zumia. Don. Ik. zidor zumáka, zúma.
zumalíkar, zumalikárra. (d). izena. . ZUMALÁKAR. frangula alnus. Arraclán. Arbola ederra egiten da eta erreka ondotan eta leku hezetan hazten da.
zumarra
© Jaione Isazelaia
zumarra
© Jaione Isazelaia
zumarra
© Jaione Isazelaia
zumar, zumárra. (c). izena. . ulmus glabra. Olmo. Gaztaiñiai pasau jakona, gaixua-edo sartu zan, da iartu. Zumarra be, danak iartu die, eztao bape. Sebas. Sin. ólmo.
zuma ságar, zuma sagárra. (d). izena. Sagar mota bat. Mertz.
zumátaitz, zumátaitza. (c). izena. (Oñati) ZUMETAITZ. "El palo que se atraviesa en los caminos para desviar el agua." (Izag Oñ)
zumitz. ZUMETZ. 1. zumitz, zumítza. (d). izena. Fleje. Ik. zimítz. 2. zumitz, zumítza. (d). izena. Mimbre. Ik. zúma.
zúmo, zumúa. (a). izena. Zumo. Nik zumo asko artzen dot./ Naranja-zumua gustatzen jatzu. Konposatuetan -ur esan ohi da (adinekoek behintzat): naranja-ur, limoi-ur, melokotoi-ur, etab.
zuntxau. aditza. (Eibar) Acoplar piezas en caliente.
zupa-zupia egin. (a). esapidea. (lagunartekoa.) Zakila zurrupatu, edoski.   Hacer una mamada. Felipe, egidak zupa-zupia politto-politto. (TSE Berb)
zupin, zupíña. (d). izena. Egurrak aizkoraz txikitzeko erabiltzen den enborra. Guk zupiña. Don. Sin. báldo, trontzil. poto, potue. izena. (Leintz) Lursail baten sakonunea.
zur. Ik. zurézko.
zur-zintzel, zur-zintzela. (d). izena. Egurra fin landu aurretik arbasteko, hau da, handiena kentzeko erabiltzen den erreminta.   Formón. Sin. formóe, trintxa.
zuraitz. Ik. zúaitz.
zúraje. 1. zúraje, zúrajia. (d). izena. Etxe baten zurezko materiala. [Etxegintzarako] egur pilla bat eitten zanian, egurra ingaratuta (sic) dauku, zurajia ingaratuta dauku. Don.
zurajia
© Anaje Narbaiza
2. zúraje, zúrajia. (d). izena. Etxearen armazoia. Zurez osatutako egitura. Zurajia modu askotara ein bihar izaten da, hasi lenengo plantan. Atiai kargaderuan egurra, eta gero andik gora bie dana... Don. Sin. armazóe, -oi, eskéleto.
zurbilddu. (d). aditza. Esnea mudatu, galdu. Hil. Sin. mudau.
1. zúrda, zurdía. (d). izena. Antzigarra.   Helada muy fuerte en la que los árboles y plantas aparecen cubiertos de escarcha en forma de agujas. Azelako zurdia zeuan Aixkorripian. Sin. antzígar. Ik. lanzurda.
2. zúrda. 1. zurda, zurdía. (c). izena. Crin, cerda. Lepoko zurda dotoriak zittuan zaldi arek. Don.k dio lepokoari kriñ eta buztanekoari zurda edo buztan-zurda deitzen zaiola. 2. zurda, zurdía. (d). izena. Gorputzeko ilea. “Zurdatsua aiz i, bizkarrian be zurdia daukak”. Bizarra arpegikuai esaten jau; illia burukuai. Don. Pertsonarenaz gutxi erabilia.