Hiztegia

A | B | C | D | E | F | G | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | V | X | Z
zartatéko, zartatekúa. (b). izena. Zartada.   Golpe. Nik artu najuan zartatekua. Sin. zartára.
zárt eiñ. (b). du aditza. Gauza gogor bat brintzatu edo hautsi.   Quebrarse o resquebrajarse objetos duros. Bonbian ondiakin kristal guztiak zart ein zeben./ Azak eta be burua aundi einddakuan zart eitte juek sarrittan. Klem. zart eindda egon. (c). esapidea. Zoratu samartuta egon.
zartenázo, zartenazúa. (d). izena. (adierazkorra.) Sartenazo, golpe. Lo hemos oído decir sobre todo de las descarga eléctricas. Entxufia ipintzen nebillela zartenazo edarra artu najuan./ Azelakotxe zartenazua artu zeban buruakin ate-markua jota.
paretia zartiauta
© Gorka Ortega
zartíau. (b). da aditza. ZARTAU. Zartatu.   Resquebrajarse, agrietarse, cascarse. Mutikotan, neguan esku-gaiñ guztiak zartiauta eukitzen giñuzen./ Etxe zar aretako paretak danak zartiauta dare./ Pinturia zartauta dauka zure kotxiak.
zártzaro, zártzarua. (b). izena. ZAARTZARO. Zahartzaroa.   Vejez. Zuek eztakizue zartzarua zelako gogorra dan. Zartzarua, bigarren umealdixa. esaera. (Lar Antz). zartzaroko papel, zartzaroko papelak. izena. Los papeles de la jubilación. zártzarua kobrau. (b). esapidea. Cobrar la jubilación. Zartzarua kobratzen asitta dago.
zast!. (b). onomatopeia. ZASTA. Gauza zorrotz bat sartzearen onomatopeia.   Onom. de meter un objeto afilado. Sillan jartziaz bat, zast, orratza sartu jata ipurdittik. Ik. txasta eiñ. zasta-zasta. 1. zasta-zasta. (c). onomatopeia. Gauza zorrotz bat sartzearen onomatopeia. 2. zasta-zasta. (c). onomatopeia. (lagunartekoa.) Larrujotzearen onomatopeia. Kotxe barruan jo jotsan zasta-zasta. zísti eta zásta. (c). adberbioa. Akulua edo punta zorrotzeko zerbait behin eta berriro sartzen. Moskito demoniuak dabitz zisti eta zasta.
zastal. 1. zastal, zastala. (d). adjektiboa. Epela, ustela. Egoaize zastala dago gaur. 2. zastal. (d). adjektiboa. Ganorabakoa. Gizon zastalagorik eztok izango munduan.
zastára. ZASTADA, ZISTADA, ZISTARA. 1. zastára, zastaría. (b). izena. ZASTADA, ZISTADA, ZISTARA. Ziztada.   Punzada, dolor debido a un objeto punzante. Guraiza puntiakin zastara edarra artu dot. 2. zastara, zastaría. (b). izena. ZASTADA, ZISTADA, ZISTARA. Min zorrotz eta laburra.   Punzada de dolor. Noizian beiñ zastarak sentitzeittut, emen estomago onduan.
zastíau. 1. zastíau. (c). du aditza. Akulua, sarda edo beste objektu zorrotz bat behin eta berriz sartu.   Meter repetidamente un objeto punzante. Irixak akuluakin ondo zastiau ezian, mobidu bez./ Erliak majo zastiau najok besuan. 2. zastíau, zastiaúa. (d). izena. Zastiatze ekintza. Artuik sardia ta zastiau bat emuixok txalai ia ixiltzen dan. Txorta-jotzeaz jarduterakoan halako esaldiak entzun daitezke tabernazuloko giro bastoan. Dedios, neska orri emungo notsakek zastiaua./ Emuixok zastiau bat eta sosegaukok.
zátar. 1. zatar, zatárra. (a). adjektiboa. Itxusia.   Feo, -a. 2. zatar, zatárra. (c). adjektiboa. Eguraldi txarragatik ere, beroa nahiz hotza izan, esaten da. Gaur bero zatarra dago./ Egualdi zatarra ei dator zapaturako. Ik. itxusi. berba zatar, berba zatarrak. (a). Ezizu esan berba zatarrik. berba zatarreko, berba zatarrekúa. (b). Hitz itsusiak esan zalea. Ezta persona txarra, baiña berba zatarrekua. 3. zatar. (b). adberbioa. Feamente. Zatar portau zan nerekin. Ant. zatárki. 4. zatar, zatárra. (a). izena. Esku-zatarra, esku-zapia.   Trapo de cocina. Ik. esku-zátar. 5. zatar, zatárra. (d). izena. KALEZATAR. Kalezatarra, zarama. KALEZATAR esan ohi da gehienetan. 6. zatar, zatárra. (d). izena. Hormaren kontra ezkutuan gelditzen den markoaren aldea. Au pareta kontraa zoiarren, zatarra esaten gontsan guk oni. Jul. Ez da leuntzen, porlan-masak hobeto ora diezaion.
zatarkeríxa, zatarkerixía. (b). izena. Acción fea, de mal gusto, ordinariez. Ume, ezizu zatarkerixaik eiñ. Umeei esateko erabilia, batik bat.
zatárki. (b). adberbioa. Feo, feamente. Kuadro orrek zatarki emuten dau ertz orretan. Sin. zatar.
zatártu. (b). da-du aditza. Afear(se). Zela zatartu dan Joxe./ Kioskuak zatartu eitten dau plazia.
záti. 1. zati, zatíxa. (a). izena. Pusketa.   Trozo, pedazo. Emaoidazu ogi zati bat. 2. zatí bat. (c). juntagailua. En buena medida. Diru kontuengatik asarretu zien zati bat./ Oso pozik zetorren, zati bat erandako botilla ardauaaittik. 3. zati baten. (b). adberbioa. Denboraldi batean.   En una temporada. Ezingo naiz zati baten zuekin mendira joan. Baita zati bateko edo zati baterako, zati batera... Badaukau or zati bateko —edo zati baterako— lana./ Andik zati batera jakin zan lapurra. 4. zatíxa obe. (c). graduatzailea. ZATIXA OBETO, GEIXAO. Askoz ere.   Mucho mas. Menorca Mallorca baiño zatixa polittaua pentsatzen jat./ Joan dan urtian zatixa obeto pasau giñuan.