Hiztegia
úrren. 1. urren, urrena. (c). zenbatzailea. Hurrengoa txanda batean. El siguiente en frases como ésta: Txikitan, jolas baten txanda hartzerakoan, zera esan ohi genuen: 2. urren, urrena. (a). Hurbilena. Ik. úrren.
úrrengo. 1. úrrengo, úrrengua. (a). izenlaguna. El siguiente. Zein da urrengo jaixa?/ Guk naikua lan izan dou bizi izeten da urrenguak pe izango dabe./ Urrenguendako eztago ogirik.
. andik urrengo. (c). adberbioa. Gero, hurrengo. Andik urrengo, urrengo arte. (b). Ikusi arte. Adio egiteko formula Bai, adios, urrengo arte. 2. urrengo. (b). adberbioa. Urrengo aldiz. La próxima vez. Eztakitt noiz etorriko naizen urrengo etxera./ Gabonetan ikusi neban Tomas eta urrengo San Juan egunian. Ik. oiñurrengo. úrrenguan. (b). adberbioa. Otra vez, en una siguiente ocasión. Urrenguan kontuz ibilli, badakizu ze pasatzen dan da./ 3. urrengo. (b). posposizioa. ZEREN. Después de. Ze dago telediarixuan urrengo? ZEREN urrengo.
urre-orri, urre-orrixa. izena. (Eibar) Damaskinatuan erabiltzen den urrezko lamina mehea. Sin. urre-txapa.
urrerátu. (a). da-du aditza. Hurbildu. Acercar(se). Ze pasatzen zan ikustera urreratu giñan da inspeziñora eruan giñuzten.
urre-txorta, urre-txortia. izena. (Eibar) "(Damaskinatua). Urre-matazia, gitxi-gora-behera gramo batekua." (SB Eibetno).
úrri. 1. urri, urríxa. (c). adjektiboa. Escaso, que da poco de sí. Oso urrixa geratzen da perretxikua zartaiñera botatakuan./ Lan urrixa da ieteixakin gari-ebaitzia. Ant. ugari. 2. urri. (c). adberbioa. Gutxi. Escaso. Barriketia ugari eta formalidadia urri./ Oso urri dago lotsia.
Ant. ugari. 3. urri, urrixa. (d). izena. Octubre. Joan dan urrittik aurtengo urrira bos milloi galduittu enpresiak./ Urrixan batzen die sagarrak. Gaur egun otubre ia bakarrik.
urrialdi, urrialdíxa. (c). izena. Zerbait urri dagoeneko garaia. Diru-urrialdiren baten kotxia saldu zeban, itxuria./ Jentia firin-faran jabik, baiña laster etorrikok urrialdixa.
úrriñ. 1. urriñ. (a). adberbioa. Urrun. Lejos. Urrin bizi die. Ant. gertu, ur. eréiñ. (a). du aditza. ERÁIÑ, ERIÑ (OS.). Sembrar. Se dice cuando se hace a voleo. Sin embargo cuando se deposita la semilla en un agujero: sartu Akaberaik ezeukan garixan lanak, akaberaik ez. Eriñ, zimaurtu, jorratu, ebai, metatu urrin bárik. (c). esapidea. Gutxi gorabehera, hurbil. Oiñezkero amarrak izango die urrin barik./ Orrek berrogei urte bai, urrin barik./ Zuen mutikua saltsan bazan guria be urrin barik ibilliko zuan.
2. urríñ, urríña. (d). adjektiboa. Urrutikoa. Lejano. Baserri arek oso urriñak die. Klem./ Orrek eta gu senide urriñak ga.
Sin. urriñéko. úrriñen, úrriñena. (d). adjektiboa. Urrutiena. El más lejano. Lezaso da Osintxuko etxeik urriñena./ Baserri danetara joate giñan gabon eskian baitta urriñenera be.
Ant. urren.
urriñéko, urriñekúa. (b). izenlaguna. Urrutikoa. Lejano. Etxeko kontuak konpondu eziñ eta urriñekuak konpondu nai./ Gu urriñeko senidiak ga. Ik. urríñ.
urríttu. (c). da aditza. Gutxitu. Hacerse escaso, disminuir. Aspaldixan asko urrittu da jentia tabernetan. Ant. ugaríttu. Ik. gutxíttu, murríztu.
urritx gorri, urritx gorrixa. izena. russula turci. "Urritxen artian asko dira gorrizkarak. Gehixenak jateko balio gitxikuak edo kaltegarrixak.
úrritz.
1. urritz, urrítza. (c). izena. . corylus avellana. Avellano silvestre. Urritza botatzeko setienbria onena. Bestela oiñ botatzen bozu urritza ta ipintzen bozu parrataako, sartuizu ortuan, da babak eldu baiño len ipurdixan tak!, usteldu ta plasta lurrea. Sebas.
Txikia denean URRITZ-SASTRAKA ere bai. Irailean botatako urritza parrak egiteko erabiltzen da. Beste edozein sasoitan botatakoa bizkor usteltzen da. Ik. ur árbola, ur.
2. urritz, urritza. (c). izena. . URRITX, URRETX, URRITZPERRETXIKU. russula cyanoxanta. Kolore morea duen perretxiku gozoa. urritx baltz, urritx baltza. izena. (Eibar) russula nigricans. Rúsula ennegrecida. (SB Eibetno). urritx gorri, urritx gorrixa. izena. russula turci. "Urritxen artian asko dira gorrizkarak. Gehixenak jateko balio gitxikuak edo kaltegarrixak.
