Hiztegia

A | B | C | D | E | F | G | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | V | X | Z
txori-kéixa
txorrostára
txori-kéixa, txori-keixía. (c). izena. . Txertatu gabeko gerezi arbola.   Cerezo bravío. Keixa-ale txikixa emuten dau txori-keixiak. Sin. keixa makatz.
txorí-ápixa, txorí-ápixia. (a). izena. Nido de pájaro. Txori-apixa billa makiña bat einddakuak ga mutikotan. txorí ápixia ikasi. (d). esapidea. Txori-habia aurkitu. Goazen txori-apixak ikastera./ Gaur bi txori-apixa ikasittut.
txoríburu, txoríburua. (b). adjektiboa. Buruarina.   Casquivano, -a. Beti izan da txoriburu samarra.
txorietxe. Ik. txóri.
txori-káka, txori-káka. (a). izena. Excremento de pájaro. Txori-kakaz beteta dago teillatua. komentario 1 txori-káka ez izan. (c). esapidea. Inportantea izan. Broma abarrean edo ironiaz esan ohi da. —Atzo telebisiñuan agertu itzan. —Ze uste dok pa, gu txori-kaka gala, ala?/ Ez pentsau ori bere ustez txori-kaka danik. Sin. azián bárrenengo ostrúa ez ízan.
txori-kardua
© Jaione Isazelaia
txori-kárdu, txori kardúa. (c). izena. . senecio vulgaris. Hierba cana, cardo enano. Ik. zorna bédar.
txori-máats, txori-maátsa. (c). izena. vitis vinifera. Berez sortzen den mahats txertatu gabea.   Uva silvestre. Sasi-maatsa? Txori-maatsa; mentau bareko maats txikixa. Klem. Lehengo mutikoen basozigarruak.
txorímalo. komentario 1 1. txorímalo, txorímalua. (b). izena. Espantapájaros. Txorimaluan galtzarpian apixia ein ddabe txorixak. 2. txorimalo, txorimalua. (a). izena. (Oñati) Herriko jaietan zerri-puxika batekin haurrak jotzen ibili ohi den buruhandia. Cabezudo Sasue batian Oñatiko umeek ondorengo hau kantatzen dute txorimaloak xaxatzeko: «Txorimalo, katamalo, tirikititi, taukiri, zeiñiri, txorimaluari!». 3. txorímalo, txorímalua. (d). izena. "Máscara de carnaval." (Izag Oñ). 4. txorímalo, txorímalua. (b). adjektiboa. Bobo. Abogaua izan arren txorimalua galanta./ Ixilik egon ari txorimaluoi alakuoi.
txori-opil. Ik. opill, txori.
txorípito, txorípitua. (c). adjektiboa. TOROPITTO, TXOROPITO. Kaskarina, txorimaloa, tontoarroa.   Bobo, casquivano. Buru gutxi eta arro samarra danai esaten jako txoripitua.
txori-ságar, txori sagárra. (d). izena. Baso-sagarra, txoriek jan ohi dutena.   Manzano silvestre.
txorí-tránpa, txorí-tránpia. (c). izena. Cepo para pájaros. Ik. zépo.
txori-tximillo. Ik. okán txímillo.
txorixero. Ik. pipar-txorixéro.
txórixo, txórixua. (a). izena. Chorizo.
txorokil, txorokilla. izena. (Eibar) "Garandutako artaburua. Txorokillekin su aundixaua egin genduan soluan. Sin. artákaskara.
txoronpio. Ik. Txóonpio.
txórro.
txorrua
© Jaione Isazelaia
1. txórro, txórrua. (a). izena. Grifo. Txorrua zabalik laga dozu. 2. txórro, txórrua. (b). izena. Ur-emana.   Chorro, cantidad de agua que emana por ej. de un grifo o un caño. Egundoko txorrua dauka Lezango itturrixak.
astuak txorrokixa jaten
© Jaione Isazelaia
txorroki, txorrokixe. izena. (Leintz) Arte-orria, neguan beste jakirik ez zenean ardiei ematen zitzaiena. Ik. orróillo.
txorrómorroka. (a). Haur jolas ezaguna. Bixkarreko galantak artzen die txorromorroka. Txorro, morro, piko, tallo (edo kallo), ké esaten da kontatzerakoan. AMA du izena ilararen aurrean zutik dagoenak.