Hiztegia

A | B | C | D | E | F | G | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | V | X | Z
sumínddu
súspensuan
sumínddu. (d). aditza. Enfriarse, entumecerse, las manos o los pies. Ik. ozminddu.
sumu, sumua. izena. (Eibar) Usaimen ona. Ehiza-txakurrei buruz esaten da. Erbitxakur orren sumua, ezagutu danik onena. (AAG Eibes)
sunsunkorda be bai. esapidea. (Antzuola) "'Y un jamón!' erakoa.
súpill, supílla. (d). izena. Antzina zenbait baserritako sukalde erdian izan ohi zen beheko sua, inguruan jarlekutzat zanga moduko bat zuena lurraren nibelaren azpitik. Sukaldian erdi-erdixan sua, da jiran, beian e, zulua, olako bat altura; danak jarteko, su aren jiran jarlekuak. Gaiñian, maixak eta ostientzeko bizimodua gaiñian. Supilla aren izena. Aura Lezason ezautu naban neuk, eskolarako tamaiñu ingurutako kendu eben...; bai ba, bete ta... Hil. Ez dakit ziur guztiari deitzen zitzaion supilla, ala zanga-jarlekuari bakarrik. Marin auzoan bada baserri bat supilarekin.
supiña
© Jaione Isazelaia
súpiñ, supíña. (d). izena. Egurra bere gainean xehetzeko, bringatzeko, erabiltzen den baldoa.   Pedazo grande de madera sobre el cual se trocea la leña a hacha. Sin. báldo, trontxal. Ik. trangábel.
supulua
© Jaione Isazelaia
súpulu, súpulua. (c). izena. . humulus lupulus. Lúpulo. Sasietan eta hazten den landare igotzailea, hostoak mahatsarenaren tankerakoak dituena, zeinen fruituak garagardoari usaina eta zapore mikatza emateko erabiltzen diren. Azen.: supúlu, -úa ere bai.
sur, súrra. (a). izena. Sudurra.   Nariz. surra zurittu. (a). esapidea. (lagunartekoa.) Marra bat sartu.   Meter una raya, un tiro. Edarra kolia jauan komunian, surra zuri-zuri makillauta urtetzen juan jentiak. (TSE Berb)
súr-motz, súr-motza. (c). adjektiboa. Chato, -a, de nariz corta. Ze diño gure sur-motzak? Txato, -a erabiliagoa egun.
sur-kakua
© Gorka Ortega
súr-kaku. (Eibar) SUR-KARAKOTE (EIB.). 1. súr-kaku, súr-kakua. (c). izena. Nariz aguileña. Judixo askok sur-kakua eukitzen dabe. 2. súr-kaku, súr-kakua. (c). izena. Persona de nariz aguileña. Flakosta sur-kaku batekin zeuan berbetan.
surkun. Ik. zúrkun.
súr-lúze. 1. súr-luze, súr-lúzia. (a). izena. Nariz larga, narizota. Fijatzeke neuan, baiña zelako sur-luzia daukan Joxe Marik. 2. súr-luze, súr-lúzia. (a). adjektiboa. Narigudo, -a, de nariz larga.
sur-míntz, sur-míntzak. (c). izena. Cartílago nasal. Sur-mintzetatik eldu biar izate jako beixai geldi egon deiñ. SUR-MINTZETATIK EBATU edo ELDU gehienetan. Bestela ez da ia entzuten.
súrpeko, súrpekua. (c). izena. Sudurpekoa. Bibotea, esaldi adierazkorretan. Ixilik ezpaago surpekua kendukostat.
surzíllo. 1. surzillo, surzillua(k). izena. SURZULO. Sudur zuloak. Animalienak batik bat.   Ventanas de la nariz. Surzilluak pe esaten dok, surzuluak, surzilluak. Ganauai surzílluak esaten jakok. Don. Ik. surzúlo. 2. surzillo, surzillua. (d). adjektiboa. TXAKURSURZILLO. Gauza guztietan muturra sartzen duen pertsona.
surzúlo, surzulua(k). izena. SURZILLO. Sudur zuloak. Pertsonenak, batik bat.   Ventanas de la nariz. Ik. surzíllo.
susa. Ik. zúza.
susaa. (c). adberbioa. SUSARA. Susara.   "Susáa egon: estar en celo la vaca." (Izag Oñ)." Ik. uméske.
suskittu. 1. suskittu. (d). da aditza. Matazako haria eten. Suskittu apurtu itten danian-da esaten da, baiña, guk endreau, “dana endreau ostau obilluau. Don. Ez diot besteri entzun. 2. suskittu. (d). du aditza. Harriak baratza hondatu.   Estropear el pedrisco las hortalizas. 3. suskittu. aditza. Sumindu eskuak edo oinak (?)   Entumecerse de frio las manos y los pies (?).
susmau. (d). aditza. Susmatu.
súsmo, susmúa. (c). izena. Sospecha, recelo. Seguru enenguan, baiña baneukan zeozen susmua./ Susmu txarrak eindda daukat andria. Errezeluk antzeko esanahia du.