Hiztegia

A | B | C | D | E | F | G | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | V | X | Z
San Juan
San Markos
San Markos. Apirilak 25. Ik. San Jurji.
bazkaixa San Martzialen
© BUAko guztiak
San Martzíal. (a). toponimoa. SAN MARTZIEL, SAN MARZÍAL, SAN MARTZAL . Bergarako Goi-auzoan dagoen ermita eta paraje ezaguna. Ekainak 30 da eguna. SAN MARTZIALGO ITTURRIxa. Azaleko gaitzak osatzen zituen fama zuen iturri honek.   La fuente de San Marcial cuya agua tenía fama de curar las enfermedades cutáneas. Gero an, ixipulia ta pasatzeko egote zien ango askan zapi batzuk esegitta, sasixetan esegitta egote zien. Auskalo zeiñek erabilittakuak zien arek, ezta. Eta danok arekin olakuak eitten. Guk zetako zien be ez genkixan. Ori eitte zebela bestiak eta geuk pe bai. Ori prezixua zan eittia. Sot. San Martzialgo iturri berria nola egin zen kontatzen duen istoria irakur daiteke Bergarako euskera liburuan, 340. o. Ik. burdióndo, ixípula. San Pedroz kuku, San Martzialez mutu. (c). esaera. San Pedro eta San Martzial (ekainak 29 eta 30) egun seinalatuak Bergaran. Kukua egun batetik bestera mututzen da San Martzial egun inguru horretan. Parranda bixamonetan ere esan ohi da, eztarria izorratua dagoelako hitz egin ezin denean.
Sán Mátei. (a). toponimoa. San Emeterio eta Zeledonioren ermita, Uberako auzoune batean; jaiei "Sán Máteixak" (abuztuak 31). Osintxuko eliza ere santu berberena da, baina hemen "Santo Martirixak" esaten zaie, eta jaiei "Kofraixak".
sáno. 1. sáno, sánua. (b). adjektiboa. Osasun edo egoera onean dagoena.   Sano, -a, saludable. Zuen aitta oso gizon sanua zan gaitza sartu jakon arte./ Sagar sanuak barkara jaso ta ustelak zakuan sartu. Eguraldiaz, egualdi sanua esan ohi da. 2. sano. (b). adberbioa. Sano, no contaminado. Ni sano nago, ta zu? Analisisak eindda daukazu? 3. sáno, sánua. (b). adjektiboa. Sano, -a, franco, -a, de carácter abierto. Mutill alegria ta sanua da. 4. sáno, sánua. (b). adjektiboa. Inoiz "ingenuo", "de pocas luces", "sanidade handikoa" zentzuan entzuten da, sánogixa esaten denean, batik bat. Bape malizia bakua da; sanogixa dala pentsatzen jat. Ik. sanokeríxa. 5. sano egon. (b). esapidea. Burutik sano egon.   Ser cabal, regir bien. I ez ago burutik sano./ Sano dagonak etxok ori eitten. Burutik sano gehienetan. 6. sano egon. (c). esapidea. Uste izan.   Estar en que, estar persuadido de que. Sano neuan gaur zapatua zala./ Sano genden pagauko zoskuela.
sanokeríxa, sanokerixía. (c). izena. Artoberokeria; egin edo esan.   Gansada, gamberrada suave. Ik. sáno.
sanókortxo, sanókortxua. (c). izena. (adierazkorra.) Sanidade handikoa. Aura dok sanokortxua, aura. Ik. sanópotro.
sanokote, sanokotía. (c). izena. Sanidade handikoa. Gure laguna dok, sanokote bat.