Hiztegia

A | B | C | D | E | F | G | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | V | X | Z
pipárraundi, pipárraundixa. (b). izena. Pimiento morrón. Amak potetan sartzeittu piparraundixak.
pipárrauts, pipárrautsa. (b). izena. Pimentón. Txorixuak eitteko ekarrizu piparrautsa dendatik.
pipártu. (c). da-du aditza. Jenio txarrez jarri.   Poner(se) de mal genio. Ziero pipartuta jartzen da Realak galtzen dabenian. Sin. piparmínddu.
pipi. 1. pipi, pipíxa. (d). izena. Zerena, Egurra jaten duen momorroa.   Carcoma. Gutxi erabilia. Sin. zéren. Ik. síts. pipixak jota egon. esapidea. "Jota egon, behea jota egon, ez egon sasoirik onenean. Au gure moduan pipixak jota dao. (Lar Antz). Sin. ónenak emonda egon. 2. pipi. izena. (haur hizkera.) Txoria, haur hizkeran. Sin. txio-txio.
pipittia
© Aitor Usobiaga
pipítta. 1. pipitta, pipittía. (c). izena. PEPITA, -IA. Pepita, simiente. Kalabazian pipittak gozuak die jateko. 2. pipitta, pipittía. izena. Oiloaren gaixotasuna (?).
pirenáika, pirenáikia. (c). izena. Ganado de raza pirenáica. Behi gorria. Ik. béi.
piríngito, piríngitua. (d). adjektiboa. Memelitoa, memelotxoa. Arnedilloko gure monitoria alako piringito bat zuan. Klem.
piripo. Ik. parápo.
pírri. 1. pírri, pírrixa. (c). adjektiboa. Zazpikia, ipurterrea.   Puntilloso, -a, cascarrabias, impaciente. Gizon ona da, pirri xamarra izatia, eze. Ik. ipúrterre, zázpiki. 2. pirri. Ik. kakapírri.
pirristara, pirristarie. izena. (Leintz) Diarrea. Ik. beráko.
pisk-. Ik. pusk-.
písta. 1. písta, pístia. (a). izena. Kamioia kabitzeko moduko zabalerako baso-bidea.   Pista forestal. Baso guztiak pistaz jositta dare. 2. písta, pístia. (b). izena. Lorratza, arrastoa.   Pista, huella. Eztok erreza ire pistia jarraitzia./ Aren pistia galduta najaok aspaldi. Ik. lórratz, árrasto.
pístola. 1. pístola, pístolia. (a). izena. Pistola. Pistolia? Geure aittak pe eukitze eban da, orduan pistolia libre izengo zan. Ben. 2. pístola, pístolia. (c). izena. Pistola, pan tostado, generalmente en forma de dos cilindros que se unen en los extremos, utilizado para sopa.   " Plazentziarren txistea, Bergarako Imanol Lazkanok kontatua. Sin. zopáko.
pitíliñ, pitilíña. (a). izena. Zakila. Haurrena batik bat, baina nagusienaz ere entzun daiteke.   Pene. Beti pitiliña ikutzen dabill zuen mutikua. Ik. píto, buztan, txilíbittu, txístu.
píto. 1. píto, pítua. (b). izena. Zakila.   Pene. Geldi egon ari, bestela pitua moztukostat eta. (Ohizko amenazu zakarra). Ik. pitíliñ, buztan, txilíbittu, txístu. 2. píto, pítua. (b). izena. Txilibitua.   Silbato. Arbitrua muturrez aurrera jausi tta ixa pitua tragau jok. Sin. txíflo, txilíbittu. pito bat ardura ez. (c). esapidea. Batere ez ardura.   No importar un comino. Iñon esana ari etxakok pito bat ardura.
pitotxa
© Arturo Elosegi
pitótx, pitótxa. (d). izena. putorius putorius. Turón. Sin. ipurtatx.
píttar, pittárra. (c). izena. PINTTAR. Udazkenean, sagarra xehetu, barrikara bota, ura gaineratu, eta horrela lortzen den sagardo goxoa. Atzo pitarra naikua eran neban, da gaur berakua. Zenbait etxetan, irakin (fermentatu) aurretik edaten den sagardo gozoari ere esaten zaio. Ik. mósto.