Hiztegia

A | B | C | D | E | F | G | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | V | X | Z
pastelérixa
patxára
pastelérixa, pastelérixia. (a). izena. Pastelería.
pasteléro, pastelerúa. (a). izena. Pastelero.
pastóre, pastoría. (a). izena. Artzaina.   Pastor. Au gaztai au pastoriai erosittakua da. Artzaiñ, ezagutu arren, ez da esan ohi.
pastore aundi. Ik. búzkantz.
Pastóre égunak. (d). izen propioa. Zozomikoteen hemengo izena. Martxoaren azkenengo eta apirilaren lehenengo egunak. Eguraldi txarra egin ohi du. Don. Ik. márti.
pastóre-txábola, pastóre-txábolia. (d). izena. Ardi-txabolaren aldamenean egon ohi den artzainaren txabola txikia. Bat ardi-txabolia da ta bestia pastorian txabola. Bost pastore-txabola. Guk pastoria esaten dou, artzaiña be esaten dok paiña. Elusu aldian artzaiña esaten da, artzaiñetxía esate jakuan, albuan txiki bat egoten zuan, txabolatik albora eindda. Don. Sin. artzaiñetxe (Elos.). Ik. ardí-txábola.
pastóretza, pastóretzia. (c). izena. Artzantza. Ogei urtian ibilittakua da pastoretzan.
patano. Ik. plátano.
patáta. 1. patata, patatía. (a). izena. . solanum tuberosum. Patata. edarra patatia!. esapidea. "Norbaiti egia esaten ez duenean edo zerbait behar bezala esaten ez duenean esaten zaio." (Lar Antz) 2. patata, patatía. (b). izena. Galtzerdietako zuloa.   Agujero en el calcetín. Egundoko patatia dauka galtziak. Praketakoari ere dei dakioke.
patata-koko, patata-kokua. izena. (Eibar, Soraluze) Escarabajo de la patata. Sin. eskárabajo.
patáta-záku, patáta-zákua. (b). izena. Saco de patatas. Ik. zakú-patata.
patatazittáko, patatazittakúa. (c). izena. Patata hazitarakoa, hazitarako patata.   Patata de siembra. Aurten patatazittakua sekula baiño karuao dago.
patérnoster, patérnosterra. (c). izena. Aita Gurea, Ave Maria eta Gloriak osatzen duten errezu multzoa.   Paternóster. Iru paternoster errezau daizkun biaje on bat eitteko.
patrífilio, patrífiliuak. (c). izena. (adierazkorra.) Langintza bat oso azkar burutzen denean Laster ein najittuan ango patrifiliuak esan ohi da.   Retegik orduerdixan ein jittuan patrifiliuak finalian./ Aura zuan pintxazua bizkor konpontzia; utsa denporan ein jittuan patrifiliuak. Etim.: latinezko "In nomine patri et filio"
patroe -i. 1. patroe, -i. (a). izena. Patrón. 2. patroe, -i, patroia. (c). Josteko patroia. Patroiak-eta al dan modukuak; neurrixak artu ta ebai ta josi. Maria.
pattaka!. interjekzioa. (Eibar) PATTAKA. "Voz para atraer a carneros." (SB Eibetno).
páttal. 1. pattal, pattála. (c). adjektiboa. Eskasa, motela. Eguraldiagatik eta ardoagatik, batik bat.   Malo, -a, flojo, -a. Gaur be egualdi pattala dago./ Ardao au pattal samarra da. 2. pattal. (c). adberbioa. Gaizki. Gaixo samar, ondoezik, batik bat.   Mal, deficientemente. De salud, generalmente. Aspaldixan pattal samar dabill./ Pattal samar urten zoskun konziertuak.
páttar, pattárra. (b). izena. PATXAR. Koñaka; lehen granelekoari, batik bat.   Coñac, decíase antes sobre todo al de granel, al "matarrata". Ahora también al de marca. Kafiai pattar puxkat botatzen dotsa beti. Pattar eta koñak biak erabiltzen dira; adinekoek lehena gehiago, gazteek bigarrena. Oso adinekoek PATTAR GORRI ere bai koñakari eta PATTAR ZURI anisari.
pattar aots, pattar aotsa. izena. "Eztarria urratuta bezala kantatzen duen ahotsarengatik esaten da. Pattar aots ori zela gustau leike!/ Chavela Vargasek dauka pattar aotsa, bere bizitzan zenbat eran eta erre ete." (Lar Antz).
pattin, pattina. izena. (Eibar) Pozo artesiano. Ik. pozádera.