Hiztegia

A | B | C | D | E | F | G | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | V | X | Z
markiñóta
martintxóri
markiñotia
© Ezezaguna
markiñóta, markiñotía. (c). izena. alcedo atthis. Martín pescador. Sin. martintxori, martiñeta, markiñeta, ur-makiñeta, ur-makinista.
1. márko. 1. márko, márkua. (c). izena. MARKA, -IA. Bi edo hiru hortzeko zurezko tresna, soro landuan markak egiteko erabiltzen dena, gero artoa, patatak, etab. ilaran zuzen sartu ahal izateko.   Aparato para marcar labradíos. Illaria zuzen eruateko markua pasau bia da. MARKUA PASAU egiten da. Ik. artámarko, azátz. 2. márko, márkua. (b). izena. Marco de puerta, ventana, cuadro. Egurrezko markua ipiñi bia jako kuadro oni. Eta ate-marko, bentana-marko, etab.
2. márko, márkua. (b). izena. MALKO (D). Malkoa.   Lágrima. Malkua da, berez daonian, tanta bat daonian, malkua. Don. Gehienetan negar-marko.
marmarka. Ik. murmurka.
marmarreta, marmarretia. izena. "Jardun arina eta etengabekoa. Arek eruan dau marmarretia." (Lar Antz). komentario 1 Ik. mormóxeta.
mármintt, marmíntta. (b). izena. MARMITT, MARMINTTA, MARMITTA. Marmita. Astua ipursaltoka asi zan da marmintt guztiak lurrera. MARMITT ere entzun daiteke eta baita /a/ organikoz ere: MARMINTTA, -ía, MARMITTA, -ía. Sin. kantina (Eib.).
marmittáko, marmittakúa. (b). izena. MARMINTTÁKO. Atun, patata eta abarrez egindako lapikokoa. Guazen Ondarruara marmittakua jatera.
márrajo. 1. márrajo, márrajua. (d). adjektiboa. Azeria, maltzur samarra. Arekin etzaittez fixau, marrajo samarra da eta. komentario 1 2. marrajo, marrajua. izena. (Oñati) Aihotza. Ik. aizótz.
marra-márra jan. (b). esapidea. Zarata eginez jan; ohizkoak ez diren gauzak jatean esan ohi da.   Comer produciendo ruido; dícese, sobre todo, cuando se comen cosas que no son normales. Mutikuak marra-marra jaten zittuan sagar berdiak. Gaztaina gordinak, ogi sikua eta horrelakoak. Ik. karra-kárra jan.
marraskala
© Gorka Ortega
marráskal, marraskála. (d). adjektiboa. Esmirriado, -a, flaco, -a. Ondo marraskala dago andra koittaua.
marraskáldu. (d). da aditza. MARRASKIAU (ANTZ.). Marraskal bihurtu.   Volverse flaco, esmirriado. Iñaxi marraskiau in da dezente.
marráskillo, marráskillua. (d). izena. Caracol. Aitta Balbinok-eta marraskillua esateko kostunbria jauken. Klem. Oso adinekoek bakarrik; karakol da gaur entzuten dena. Eibarren arrunta da.
marroka. Ik. mórroka.
marrósa, marrosía. (c). izena. marrusa, morrosa. Ganadu orroea.   Rugido de ganado. Bei-marrosak esnatu nabe goiz aldera./ Marrosaka diardu txalak goiz guztia. Katuarenaz ere esan ohi da. Emenditxik entzuten zien katu-marrusak. Don. MARR komentario 1 Ik. orrúa, mu.
márti, martíxa. (c). izena. MÁRTZO, MARTXO. Martxoa.   Marzo. Martixan goldatu giñuan soua. Gaur egun MARZO, -úa entzuten da gehienbat. MARTXO eta MÁRTXO ere bai. komentario 1 Ik. Andrámai. Euzkixa ta eurixa martiko egualdixa. esaera. (Lar Antz). Marti geizto ematen diat ezker geizto. esaera. Zozomikoteen ipuina kontatzen digu Jone Larrañagak: Marti geizto ematen diat ezker geizto. Api(r)il begi gorri ekatzu egun bi tt Ik. Pastóre égunak.
martigári, martigaríxa. (d). izena. Martxoan ereiten den garia. komentario 1
martillo-pil(l)ói, martillo-pil(l)oia. izena. Burdina lantzeko mailu erraldoia, uraren edota argindarrarren bitartez mekanikoki mugitzen dena.   Martillo pilón.
Martin Abade. izen propioa. Ik. Juaníko Txístu.
martinetero. Ik. maillúkari.
martíngala, martíngalia. (c). izena. OTAN. Artimaña, treta, martingala. Soldauxka ona pasau dau, ango martingalak ondo ikasitta zeuan da./ Eztakigu ze martingala dabillen gobiernuak OTANen kontuan.