Hiztegia

A | B | C | D | E | F | G | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | V | X | Z
paríente
párte ofizíal
paríente, paríentia. (a). izena. Senidea. Pariente. Ik. seníde.
parket, parkéta. (c). izena. Zoruan botatzen den egurrezko tarima mota.   Parquet. Parketa; gaztaiñia-ta onak zian, baiña gero gastau in zan. Sebas.
1. párra, párria. (c). izena. Babak, tomateak, eta honelako landareak sostengatzeko erabiltzen diren makilak.   Palos que se usan para sostener las vainas, tomates, etc. Parrak sartu biarrian dare tomatiak.
2. párra. (b). adberbioa. Elkarrenganako zorrik gabe, ez irabazten eta ez galtzen.   En paz, empate. Nik milla pezeta emon dotsat eta parra geldittu ga. parra egin. (b). aditza. Ez irabazi eta ez galdu, enpatatu. Jokuan parra eittia naikua izeten da./ Atzo Osasunak eta Bilbok parra ein juen. Bola-jokoan oso erabilia da honako erronka: Baten parra bi baietz! Bat jo ezkero parra trabesa; bi jo ezkero joteileak irabazi. Ik. parratáko, parratu. párra izan. (c). esapidea. PARRA-PARRA IZAN, PARRA JO. Berdin izan, bost axola.   No importarle, darle igual. Neri ointxe parra jostak goixak beia jota be./ Bentanatik salto ein nai badau be parra-parra joten jostak.
párranda, párrandia. (b). izena. FÁRRANDA. Juerga, parranda. Atzo kriston parrandia bota giñuan da gaur ajia galanta./ Goizian goiz etorri da, gau guztia parrandan ibilitta.
parrandéro, -a, parranderúa, ía. (b). adjektiboa. FARRANDERO, -A. Parrandazalea.   Parrandero, -a, juerguista. Parrandero majua eindda ago i.
3. parra-párra. (b). adberbioa. Txixa-arrastararen onom. Taberna aurrian parra-parra ziarduan txixaiñan.
párrape, párrapia. (c). izena. Mahasparraren azpikaldea, lehen tabernetako terrazetan-eta egon ohi zena.   Emparrado, parral. Gasparreneko parrapian afaldu giñuan.
parrát!. (c). onomatopeia. Uzkerraren onomatopeia. Eta parrat!!, puzkarra bota zeban. Ik. púrrut. bat martin parrat, bi martin ipurdi, iru kolkua bete diru, lau sardiña bakaillau, bost kaketan plost. (d). esaera. (haur hizkera.) Haurren berba-jolasa. sei. (a). zenbatzailea. Seis. seitterdietan egon. esapidea. (lagunartekoa.) Zakila ez tentetu. Hau dok jiria: gaba osua neska batekin ibili eta erlojua beti seittardietan. (TSE Berb).
parratáko, parratákuak. (d). izena. Bola-jokoan, denek botata gero parra egin dutenen artean egiten den desenpatea.   Desempate, las bolas de desempate en los bolos. Bi iruko dare, ta oiñ parratakuak bota biaittue kanpeoia erabaitzeko.
parratu. (c). PARTU. Parra egin, enpate egin. Ointxe puntuan parratu jok Realak. 2 komentario Ik. párra.
parráu. (c). da aditza. Landare igokaria parran edo landare gerrian gora kiribildu. Zalgia parrau eitten da, katiau eitten da dana. Garixa lotu eitten dau, garixa ukatu eitten dau atzenian. Don.
párrill, parrílla. (a). izena. Parrilla, tanto de portar bultos como de asar. Parrilletik galdu jata poltsia./ Txuletak parrillian erreta bai gozuak.
parrokiáno, -a. (d). izena. Bezeroa.   Cliente. Baneukan Mondraueko plazan parrokiana bat arkudun madarixak eskatzen zostana. Klem. Sin. bezéro.
parrókixa. 1. parrókixa, parrókixia. (b). izena. Parroquia. Ubera Elgetakua da parrokixaz. 2. parrókixa, parrókixia. (c). izena. Bezeria.   Clientela. San Juango Paotxak beti antzerako parrokixia eukitze jok. Ik. parrokiáno, -a.
párroko, párrokua. (b). izena. Párroco. Bergaran, Santa Marinakoari eta San Pedrokoari maixua esan izan zaio (San Pedroko maixua), eta Elgetakoari kuria. Ik. kúria, máixu.
párte. 1. parte, partía. (a). izena. Parte, lugar, lado. Parte au obeto dago beste ori baiño. 2. parte, partía. (b). izena. La parte. Bakoitzak bere partia artu eta alde ein zeban. PARTÍAN IZAN (Z 3. parte, partía. Ik. párte ofizíal. 4. parte, pártiak. (c). izena. (eufemismoa.) Sexoa, gizonarena, batik bat.   Las "partes pudendas", las del hombre, sobre todo. Ostikaria emun dotsa partietan./ Plazan bere partiak erakusten ibilli i zan. Pluralean. 5. párte ártu. (b). du aditza. Tomar parte, participar. Karreran parte artu zebenak afarixa dauke. 6. párte émon. (b). du aditza. Dar parte. Guardozobillei parte emun zotsen.