Hiztegia

A | B | C | D | E | F | G | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | V | X | Z
Pagobedeinkatu
palángana
pagobedeinkatuan mezia
© Iñaki Etxaniz
Pagobedeinkatu. toponimoa. Kurutzebakar mendiaren azpiko lepoan Osintxuko lurretan dagoen parajea. Maiatzeko lehen igandean meza egin ohi zen lehenago.
pago-búru, pago-burúa. (c). izena. Pago-motzari, gorakoa moztutakoari, adarrak aldamenetara irteten zaioneko unea.   La zona del tronco del haya desmochada de donde parten las ramas laterales. Pago-burura igo ta siestia ein neban./ Txendor orri subil-txendorra; ori da pago-buru ta egur zakar aundixekin eitten dana. Mateo.
pagó-ípurdi, pagó-ípurdia, -xa. (c). izena. Pagoa botata gero gelditzen dena.   Las raíces y la base de un haya. Mutikotan, basuan etarata zeren pago-ipurdixak aldapan bera botatzia zan gure dibersiñúa. Zutik dagoelarik, pagoaren behealdea: Pago ipurdian kontra jarritta lo artu najuan.
2.pago-gerrixak 3.pago-ixkurrak
© Jaione Isazelaia
2.pago-gerrixak 3.pago-ixkurrak
© Jaione Isazelaia
pago-íxkur, pago-ixkúrra. (c). izena. Pago-ezkurra, pago-hazia.   Hayuco. Perretxikutara joan da pago-ixkurrak jaten jarduten giñuan. Sin. pago-azi.
pago-lizarra
© Jaione Isazelaia
pago-lízar, pago-lizárra. (c). izena. Gorakoa moztu gabeko pagoa, pago luzea.   Haya bravía, no desmochada. Gerrixan ebai eta gero adarrak etaratzeittuanian, aura dok pago-motza, eta bestela luzia lagatzen danian, pago-lizarra ero pago-luzia. Klem./Iratikuak pago-lizarrak die, emengo geixenak pago-motzak. Jakina denez, hemen pagoari gorakoa moztu egiten zitzaion zabaldu zedin. Hau egin gabekoari pago-lizar, paga-tantai edo pago-luze deitzen zaio. Iratikoak edo Aralarkoak, adibidez, halakoak dira. Sin. pago-luze, pago-tántai.
pago-luze, pago-luzía. (c). izena. Haya bravía, no desmochada. Ik. pago-lízar.
pagó-motz, pago-mótza. (c). izena. Gorakoa moztutako pago adarzabala. Gure basoetako gehienak halakoak dira.   Haya desmochada. Gerrixan ebai eta gero adarrak etaratzeittuanian, aura dok pago-motza, eta bestela luzia lagatzen danian: pago-lizarra ero pago-luzia. Klem. Ant. pago-lízar, pago-luze.
pago-tántai, pago-tantáixa. (d). izena. Pago-lizarra.   Haya bravía, no desmochada. Ori danoi ei zan paga-tantaixa, dana pagua; egurra ei zan ori ikusgarrixa. Erri-basuak. Debekauta egote i zan egurra botatzia permiso barik. Hil. Sin. pago-lízar.
pagotei, págoteixa. (c). izena. (Bergarako kalea) Pagadia. Bergarako kalean, batik bat. Sin. págadi.
pago-txára, pago-txaría. (c). izena. Berez etorritako pagadia.   Jaral de hayas. Oindio badare paga-txarak, oinddio puxketak, ezta. Hil. Ik. txára.
pagouso. Ik. pagaúso.
págu, págua. (c). izena. Ordaina, pagamendua.   Pago. Ainbeste mesede eiñ debalde ta azkenian pagu ederra euki dot./ Pagua noiz izango danik-eta eztau aittatu. Ondo eiñan pagua, ate ostian palua. (c). esaera. Esker txarra jasotzen denean esan ohi da. Erregiñia baiño obeto zaindu giñuan eta gero lapurretan egin zoskun. Ondo eiñan pagua, ate ostian palua.
páiñolo, -u, páiñolua. (b). izena. PÁIÑELO, -U. Pañuelo. Mutikua, eztaukak paiñolorik, ala?/ Tortak paiñolo puntan lotu ta tan ricamente. Sot./ Paiñeluak koroiakin, brillantiak koroiakin, todo-todo erregen koroiakin. Eli. Ik. burúko páiñolo, -u, eskú-páiñolo, -u, mokó-páiñolo.
páitta, paittía. (b). izena. Ahatea, etxekoa, batik bat. Pato, dícese sobre todo del doméstico. Eun paittatik gora euki giñuzen. Sin. aáta, bili.
paittá-árrautza, paittá-árrautzia. (c). izena. Huevo de pato. Paitta-arrautza ugari jan giñuan mutikotan.
pajaríau. (d). du aditza. Txori txikiak likaz edo sarez harrapatu.   Pajarear. Luis bere bi lagunekin pajariatzen dabill San Juanen.
pákete. 1. pákete. (a). izena. Paquete. 2. pákete. (a). izena. Ume txikien painala. Onezkero paketia aldatu biarrian eukiko dau.
paketeríxa, paketerixía. (c). izena. Paquetería. Lo usan los transportistas al referirse a los paquetes en general. Nik naixao juat karga aundixak ibilli paketerixia baiño. Paketerixíak lan aundixa jaukak errepartitzen.
pakun. (d). onomatopeia. Fusilaren tiro-hotsa. Iru egunian entzun zittuan tiro-otsak Deskarga aldian: pa-kun!, pa-kun!, pa-kun...! nazionalak Bergaan sartu aurretik. Klem.
pála. 1. pála, pália. (a). izena. Pala de trabajar. Obretakoak, pinuak zuritzekoak, etab. 2. pála, pália. (a). izena. Escabadora. Atsaldian etortzekua da palia. 3. pála, pália. (a). izena. Pala de jugar a la pelota. PALAN IBILLI, EI 4. pála, pália. (c). izena. PÁLETA. Aho erdian dagoen hortz zabal bakoitza.   Paleta, diente incisivo. Goiko palia apurtu jako ta lotsatu eitten da barre eitten. PÁLETA ere bai. Sin. ortz.