Hiztegia
otz. 1. otz, ótza. (a). izena. Frio. Aurten eztau otz aundirik eiñ.
ótzak artzen egon. (c). esapidea. Luzaroan leku otzean egon. Pasau zaittie barrura or otzak artzen egon barik. ótzak pasáu. (c). esapidea. Hotzak kalte egin, egonean, batik bat. Aura joan dan domekan otzak pasau zeban elizpian./ Palo puntetan ibilli, da otzak pasau zuan. JJp. 2. otz, otza. (a). adjektiboa. Frio, -a. Esne otza eran dot.
San Bizente otza, neguan biotza. (c). esaera. San Bizente eguna (urtarrilak 22). Parteittiko jaiak. 3. otz. (b). adberbioa. Fríamente, sin entusiasmo. Alkatiak oso otz artu zeban gure plana.
otzían. (b). adberbioa. ÓTZ-ÓTZIAN. Burua bero izan gabe; baita, mentalizatu gabe. Biar Urbixara? Otz-otzian arrapau nok eta etxakixat ze esan./ Personia ola otzian iltzeko barrua bia dok. Ik. odol-otzían. 4. otz!. (a). Frio, frio! Jolas askotan katibuari otz!, otz! esaten zaio txarto doala adierazteko. Ant. bero! bero!.
ótzan, otzána. (d). adjektiboa. ÓTXAN. Manso, -a, pacífico, -a. Katakuma au otzan-otzana da. Katuei, abere txikiei eta eta pertsonei buruz esana, gehienbat. Abere handiei, mantso.
otzándu. (d). da aditza. OTXANDU. Amansarse, aplacarse. Gaztetan matraka majua izandakua da, baiña aspaldixan majo otzanduta dago. Ik. mantsótu, umílddu, apáldu.
otzíkara, otzíkaria. (b). izena. Escalofrío. Otzikaria emoten dau munduai begiratziak/ Gaizki dabill, otzikarekin da.
oxinga, oxingia. (d). izena. OXINGIRA. Zingira, toki urtsu eta lohitsua, ura sortzen den lekua delako. Cenagal. Oxingiria izen balitz a, ero lur flojua izan balitz a, ipini biko zan ormia. Oxingia da lur biuna ta ura urteten dabena. Felix.
Sin. izíngura.
ozbéra, ozbería. (c). adjektiboa. OZPÉRA. Hozpera. Friolero, -a. Iru mantakin eitten dau lo, alako ozberia da eze.
Sin. ozkill. Ik. Otxakílla.
ozbero. izena. Hotza eta beroaren nahastea, tenperatura aldaketa. Sartu nitzuan tabernara eta ozberuakin antiajuak laiñotu jatazen. ozberúa eiñ. (c). du aditza. Isurkin hotza eta beroa nahastu epela lortzeko. Mezclar un líquido caliente con otro frío para obtener uno templado. Esne ori berogixa daukazu ta ozberua eizu frigorifikokuakin.
ozbíko. ORZBIKO.
1. ozbiko, ozbikúa. (c). izena. Bi hortzeko aitzurra. Azada de dos púas. OZBIKO TXIKIxa eta AUNDIxa dira. 2. ozbiko, ortz-biko. izena. (Eibar) "Hortz bi dittuan gubilla, trazo eta ebagi bi batera egitteko erabiltzen dana. Gitxittan erabiltzen juek grabadoriak hortz-biko gubilla." (SB Eibetno).
ozkírri, ozkirríxa. (d). izena. OXKIRRI. Norberak gorputzean sentitzen duen hotz sentsazioa. Escalofrío.
ozkírri egon. (d). Hotzikaraz, gorputzaldi txarrez egon. Estar destemplado, tener escalofríos. Oxkirri, otzikaria dagonian ero ola; gorputzaldi txarra ero, “oxkirri nago”. Klem. Gutxi erabilia.
ozminddu. (d). aditza. Eskuak edo hankak hoztu. Enfriarse, entumecerse las manos o los pies. Eskuak ozmindduta dauzkat. Ik. sumínddu.
