Hiztegia

A | B | C | D | E | F | G | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | V | X | Z
óstia
ótadi
óstia. ÓSTIXA (ERABILIAGOA AGIAN). 1. óstia, óstia. (b). ÓSTIXA, -IA. La Hostia Sagrada. Ostixia eztarrixan trabau jakon itxuria. Tabu samarra da hitza eta bere ordez gure-jauna edo formia esan ohi da gehienetan. 2. óstia, óstixia. (b). Zartada. Kriston ostixia artu najuan ate-markua jota. Ik. olata. 3. óstia!. (b). interjekzioa. ÓSTIXIA!. Birao ezaguna.   Hostia! Mekauben la ostia! Zein ibili dok nere motorrakin?/ Telefonua eta ostixia, egun guztian etxuak golpeik jo. Batzuetan mekauben la... darama aurretik.
ostia-laiño, ostia-laiñuak. (d). izena. Oskorriak, laino gorriak. Hala deitzen zaie Angiozarren.
ostían, ostiengo. Ik. ostientzéko, ostientzían.
ostientzéko, ostientzekúa. izenlaguna. (Leintz) OSTIENGO, OSTANTZEKO (LEIN.). Osterantzekoa.   Lo demás, lo(s) restante(s). Zuk fregaua eiñ da ostientzekua neuk eingot./ Somoza diru artian bizi zan da ostientzekuak miserixa gorrixan.
ostientzían. (b). juntagailua. OSTÍAN, OSTANTZIAN (LEIN.).. Bestela, osterantzean.   Por lo demás, en lo demás. Jan gaizki ein ddou, baiña ostientzian ondo ibili ga./ —Gaixoik, diru barik eta erdi-desesperatua najabik. —Eta ostian ze moduz? Ik. bestéla.
ostikalári, ostikalaríxa. (c). adjektiboa. Ostikadak ematen zalea den aberea.   Coceador. Bei ona da, baiña ostikalari amorratua. Futbolistei ere hala esaten zitzaien antzina giro garbizaleetan. Aranegik zera dio Gatzagako esaerak aipatzerakoan: "Tampoco son recomendables ni mando ostikalarixa eta andra txistularixa (ni la mula coceadora ni la mujer silbadora)". (Aran Gatz).
ostikára, ostikaría. (a). izena. OSTIKOKÁRA. Patada, coz. Astuak ostikaria emun zostan tripan.
ostíko, ostikúa. (c). izena. Hanka. Ostikuakin jo najuan txakurra./ Ostikuakin bota neban florerua. ZEREKIN kasuan entzun ohi da ia bakarrik. ostíkoka. (b). adberbioa. OSTÍKAKA. A patadas. Ostikoka erabiltzen dau anai txikixa. ostíkopian. 1. ostikopian. (c). adberbioa. Lurrean, zapaltzeko moduan, traban.   En el suelo, estorbando. Jugete ta ipuiñ guztiak ostikopian eukitzeittuzu. 2. ostikopian. (c). adberbioa. Zapalduta, menderatuta. Amerikanuak ostikopian dauke Irak.
óstixa. Ik. óstia.
osto. Ik. óstro.
ostol, ostola. (d). izena. Hostoila, ostrodun arrama. Artu beetik eta irurixa botatze akon beai gora atzea; ta geo ostol batekin, ra! ra! ra! leundu. Mart. Txondorra egosita zegoenean, zatika kentzen zitzaion gainean zuena, ikatza agerian laga arte; ondoren, lurrean zegoen iduria botatzen zitzaion berriro gainera, freska zedin, eta gaineko iduri hura ondo ipintzeko erabiltzen zuten hostoila.
ostondo, ostondua. izena. (Eibar) Horizonte. Ik. ísla.
óstras!. (b). interjekzioa. Harridura esklamazioa. Ostras! Goizeko laurak eta ni oinddio emen. Ik. órdigas!, óspera!.
óstro, ostrúa. (b). izena. OSTO. Hostoa.   Hoja vegetal. Arbola batzui etxakue ostroik jausten. Mertzedesek OSTO dio. Orduan karraskilla-ura erate eban jentiak. Karraskillia da, osto berde-berdía eukitzen dau. Mertz. Ez diot beste inori entzun. Sin. orri.
ostroko, ostrokúa. (d). izena. Etxe berri bati teilatua ematen zaionean igeltseroek eta jabeek egin ohi duten afaria. Sin. montxor, teillatu-afári.
óstrotza, óstrotzia. (c). izena. Follaje. Egundoko ostrotzia dauka etxeaurreko tiluak. Sin. órritza.
óstu. (d). du aditza. OOSTU (OÑ., LEIN.). Lapurtu.   Robar. Dirua ostu zostan. Gutxi erabilia Bergaran. Sin. arrápau.
otia
© Aitor Usobiaga
1. óta, otía. (a). izena. Ulex europaeus. Gure baso zikinetan oso ugaria den sastraka eztakatsua.   Argoma, tojo. Otia satsan lekua itteko be bai; ebagi, artuan gaiñian ipiñi, igartzen zanian jo idaurrakin eta gero kendu makillak, ota-kertenak; orrixa satsan lekua itteko. Klem. Bere lore polita infusioan hartuta ona omen da gibelarentzat. ota motzian ázittakua. (d). esapidea. OTA-MOTXÍAN AZITTAKUA. Paraje txarrean hazitako pertsona.   Se dice de la persona nacida en paraje difícil. Otamotxian azittakua paraje onian azi eztanai esate jakok. Klem./ Ori otamotxian azittakua dok eta orrek aurrera urtengo jok. Norbait baldintza gogorretara ohitua dagoela azpimarratzeko erabilia. Sin. larre motxian azittakua.
2. óta, otía. (b). izena. KOTA, -ÍA. Pikotxa, oiloak lo egiteko aldenik aldeneko haga.   Percha en la que se posan las gallinas para dormir. Illundu orduko igotzen dabe oilluak otara.
. (c). Elosuko jaiak. Bergarako Paskuak pasatu eta handik hiru astera.   Octavas, fiestas de Elosua. Elusura Otabetan. Joliin, lelengo ibilli bedarra batzen tximiñua bezelaxe, da gero oiñez dinbili-danbala izardi batian Elusura erromeixara. Cel. (AA BergEus)