Hiztegia

A | B | C | D | E | F | G | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | V | X | Z
nóbixo, -a
noraezían
nóbixo, -a, nóbixua, -ia. (a). izena. Novio, -a. Sarri NOBIXOTXO edo NOBIXATXO forma adierazkorra esaten da. Neska-gazte kuadrillia, ta nobixotxuak ero i euzken. Ben./ Oiñezkero eukikok nobixatxon bat. nóbíxo-nóbixak. (c). Parejas de novios. Len nobixo-nobixak Espoloira joaten zien pasiatzera. Bikote bakarraz ere bai: Nobixo-nobixak il die akzidentian. Ik. ándragei, gízongei. nóbixotan. (c). adberbioa. Nobio garaian. Akordatzen naiz bein nobixotan joan giñala Donostiara.
noiz. izena. 1. noiz. (a). adberbioa. Cuando. 2. nóiz ero nóiz. (b). adberbioa. De cuando en cuando, muy de vez en cuando. Noiz ero noiz joaten ga zinera, baiña gutxittan. Noizian bein baino maiztasun gutxiagoz edo.
noizbáitten. 1. noizbaitten. (b). adberbioa. Noizbait.   Alguna vez; en alguna época. Noizbaitten orraittio moztu biakozu bizarra./ Noizbaitten erri inportantia izango zan Gatza. 2. noizbaitten. (c). adberbioa. (adierazkorra.) Oso berandu, kostata. Konpondu zoskuen etxeko bidia, baiña noizbaitten.
noizían béiñ. (a). adberbioa. De vez en cuando. Noizian beiñ etortzen da bazkaltzera. Jarraian datozenok Sin. dira neurri handi baten: Sin. béiñ ero béiñ, béiñ ero bérriz, lantzían béiñ, noizípeiñían.
noizípeiñían. (d). adberbioa. Noizik behinean, noizean behin.   De vez en cuando. Noizipeiñian bakarrik kantatzen die antxiñako kantak.
nóizko. 1. noizko?. (a). adberbioa. Para cuando? Noizko konpondukostazu zapatak? 2. noizko, noizkúa. (a). izenlaguna. De cuando. Noizko ogixa da au?/ Periodikua badago baiña auskalo noizkua.
nóiznai. (b). adberbioa. Edozein momentutan.   En cualquier momento. Etxia noiznai jausteko arriskuan dago.
nóiztik. (a). adberbioa. Desde cuando. nóiztik nóra. (d). adberbioa. (adierazkorra.) Desde cuando. Noiztik nora die lagunak Mertxe ta Bixente?
nóiztiko, nóiztikua. (d). izenlaguna. Noizko.   De cuando. Noiztiko kontuak dauzkazue esateko?/ Noiztiko asuntua da ori?
nok. Ik. nor.
nola. (c). adberbioa. (Elosu) Como. Bergaran ZELA esan ohi da ia beti, baina kalean eta Osintxu-Elosuko adinekoek badarabilte NOLA. Oiñ nola billauko juau guk atzera bidia? Illunduta ta, jangoikua lagun. Mertz.
nóla ta nái be. (c). juntagailua. NOLATANAI BE, NOLANAI BE. Nolanahi ere.   De cualquier forma, de todas maneras. Milak eztau oinddio telefonoik jo; nola ta nai be ondo ibilliko da, ze bestela diar eingo zeban./ Eztakitt ze ordu dan; nola ta nai be ezin berandua izan. Sin. edozéla be, edozetara be.
nola-alako. Ik. zéla-aláko.
nolabaitt. Ik. zelábaitt.
nolabaittéko. Ik. zelabaittéko.
nólanai. (c). adberbioa. Edozela.   De cualquier manera. Pelotia ezkerrez, eskumaz, nolanai joten dau. Testuinguru batzuetan «de mala manera». Ezin dda ikastolara joan etxeko lanak nolanai eindda. Sin. edozein modutan. Sin. edozéla.
nólanaiko. (c). izenlaguna. Edozein modutakoa, arrunta.   Corriente, ordinario. Aura sonbreruakin da bastoiakin ibiltze zuan. Ez pentsau nolanaikua zanik. EZ IZAN NOLANAIKUA, ia beti. Arrunta ez izan, dotorea edo berezia izan. Ezezko esaldi adierazkor edo ironiazkoetan, batik bat. Orrek eztittu nolanaiko mozkorrak arrapatzen. Sin. edozeláko.
nono, nonúa. (d). izena. (haur hizkera.) (Oñati) Ardia. (haur).
nor. (b). izenordaina. Quién. I izan aiz etxian? Ez? Nor ero nor etorri dok pa. Ubera-Angiozar aldean erabiliagoa erdi-ekialdean baino, eta adinekoek gehiago gazteek baino. ZEIN da nagusi bergarar gehienen ahotan. NOK da ergatiboa. Nok esan dau ori? Ik. baten bat, nórbaitt.
nóra. (a). adberbioa. A donde. Anizetak NORA JOAN zentzuaz erabili du: Eztakitt nora zan, sekula geixao nora danik... Ik. erríko. nora ero ara. (c). adberbioa. NORA-NORA. Norabait.   A alguna parte. Gailleguak nora ero ara joan biar, da Ameriketara joate zien geixenak./ Urtero juaten ga udan nora ero ara./ Oiñezkero gure turistak nora-nora aillegau die./ Ointxe nora-nora mobidu biarrian gare etxe billa. Arrunta oso adinekoen artean. Ik. núndik.