Hiztegia

A | B | C | D | E | F | G | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | V | X | Z
lélo, -a
lepázur
lélo, -a, lelúa, -ía. (a). adjektiboa. Lelo, -a, bobo, -a. Ixilik egon ari leluoi.
lelokeríxa, lelokerixía. (b). izena. Tontería, estupidez.
lelótu. (b). da aditza. Alelar(se). Lelotu eiñ aiz, ala?/ Azkenian mutikua lelotu bia dau. Ik. lelatu.
lelózar, lelózarra. (c). adjektiboa. Bobalicón, cacho lelo. Ze jiñok lelozar orrek? Azen.: lélozar ere bai.
len. (a). adberbioa. Lehen.   Antes. Banekixen zuk esan baiño len. len-len. (c). adberbioa. Aspaldi. Hau len-len zuan errotie: Zigarrola Bekue. (AA ArrasEus, 219. o.) lénao. (a). adberbioa. Lehenago.   Antes. Urrenguan lenao esan. lénaz gaiñ. (c). esapidea. Lehenaz gain, lehengoaz gaiz. Lanik barik geratu zan, da lenaz gaiñ andria il jakon. léndik. (a). adberbioa. Lehendik. Desde antes. Ori lendik pe banekixen. lenera. adberbioa. (Antzuola) "Lehen bezala. Kalefaziñua lenera asi da. (Lehen huts egiten zuen, konpondu genuen, baina orain, atzera, lehen bezala hasi da)." (Lar Antz). léngo, lengúa. (a). izenlaguna. El o lo de antes. Aura oin be lengua da./ Jira ta buelta lengora joten dau./ Oiñ eztago lengo kontuik. lénguan. (c). adberbioa. Joan den egunean. El otro día. Barkatuidan lénguan esandakua. lengúan. (c). adberbioa. Con la misma idea, en sus trece. Milla bider esplikau arren arek lengúan jarraitzen dau. Erreparatu azentuazio ezberdinean. Azentuak ezberdintzen du esanahia. Sin. lenían. lenían. (d). adberbioa. Lehenean, lehen bezala.   Como antes, en sus trece. Bergako errixa aldatu zalakuan nenguan baiña eleziñotan ikusi da lenian jarraitzen dabela. Sin. lengúan. léntxuan. (c). adberbioa. Lehentxoan.   Hace bastante. Or lentxuan izan zan Bergatik autopistia ein bia zeben zaratia./ Aspaldixan ez, baiña lentxuan sarri ikusten neban purua erretzen. lentxúao. (c). adberbioa. Lehenxeago. Lentxuao esan baostan eingo najuan. komentario 1
lénen, lenéna. (c). zenbatzailea. LÉLEN. Lehena, lehenengoa.   Primero. Neu naiz lenena ura erateko/ Zein da lelen medikuandako? "Lenen eguna", "lelen aldixa" eta horrelakorik ez dugu entzun. Horrelakoetan lenengo edo lelengo. LELEN eta LENEN, biak entzuten dira; agian LELEN gehiago. LELEN edo LENEN izan (aurrena izan) batik bat. Galduaz doaz biak eta gazteen artean LENENGO besterik ez da ia entzuten. Ik. urren.
lénengo, lénengua. (a). zenbatzailea. LÉLENGO. Primero. Ezta lenengo aldixa izango. Ik. lénen. leenengo arte. (d). esapidea. (Oñati) Hurrengora arte. Ondo jarraittu eta leenengo arte! komentario 1
lénguneko, léngunekua. izenlaguna. Joan den eguneko. Lenguneko pelikulia eskaxa zuan benetan.
léngunian. adberbioa. Joan den egunean. Lengunian edarra pasau jatan.
lengúsiña, lengúsiñia. (a). izena. Prima carnal. Gure lengusiñak Joxen alabak. LENG
léngusu, léngusua. (a). izena. Primo carnal. L
leofito. Ik. neófito.
lepagorri, lepagorrixak. (c). izena.
lepáluze, lepáluzia. (c). adjektiboa. LEPÓLUZE. Cuellilargo. Ant. lepámotz.
lepamotza eta lepaluzia
© Josu Okina
lepámotz, lepámotza. (c). adjektiboa. Cuellicorto. Persona o animal de cuello corto. Ant. lepáluze.
lepaorixa
© admin
lepaori, lepaorixa. (d). izena. Marta. Basapizti haragijalea. Sin. papárrori.
lepasámar, lepasamárra. (d). izena. Kokotea, kokoteko haragia.   La parte carnosa del cogote. Amak lepasamarretik eldu eta konfesatzera eruan jok./ Mutikua! lepasamarretik eltzen bostat ikusikok. Gutxi erabilia. LEPASAMARRETIK ELDU entzuten da gehienbat, eta goikoen gisako esaldietan.
lepásendo, lepásendua. (c). adjektiboa. Lepolodia.   Cogotudo. Ze moduz lepasendo, majo bizi aiz i.
lepasóka, lepasokía. (c). izena. Esku-soka. Ik. eskusóka.
lepátu. (d). aditza. Zuhaitz baten erdiko punta ebaki aldameneko adarrak hazi daitezen.   Desmochar. "Lepáatu: operación de cortar la guía del árbol, con el fin de que no crezca sino que engorde." (Izag Oñ). Lepatutakuak esate xako, altura tamaiño modu baten erdittik ebai tta geo. Orduan gorakua itxi, tta aldamenetako abarrak, eta orduan eitten da pagua. Andres. Garai batean haritza, pagoa edo artea lepatzen ziren, ikatza eta su-egurra egiteko.