Hiztegia

A | B | C | D | E | F | G | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | V | X | Z
laztásun
léka
laztásun, laztasúna. (c). izena. Aspereza.
láztu. (b). da-du aditza. Latz bihurtu. Otzakin eskuak laztu eitten die./ Illia laztu ein jatzu aspaldixan. komentario 1
lebadúra, lebaduría. (b). izena. Ik. azkárri.
léen, leéna. (d). izena. LEGEN. Legena.   Cierta mancha cutánea; sarpullido. "-Leena amen ezpan ingurutan urtetze juan sarrittan, ganauen asketan ibiltzen giñalako urtetzen zoskula esaten joskuen. Sarpullidu moduko zera, sikua baiña. "Leen zurixa: una enfermedad de la piel que se pone más blanca y se levanta. Leen baltza, leenarra: peor que la anterior y más profunda: se cura con irustarbi: txori-maatsa. Leenarra: salen manchas rojizas y cae el pelo en dichos lugares." (Izag Oñ).
legar. Ik. líar.
légatz. 1. legatz, legátza. (a). izena. Merluza. 2. legatz, legatza. (c). izena. (eufemismoa.) Mozkorra.   Borrachera. Kriston legatza arrapau giñuan Ondarruako jaixetan. Ik. atxur.
legáu. (a). da aditza. (Elgeta) Ailegatu.   Llegar. Enaiz sasoiz legau gaur lanera./ Udazkenian da, legatzen da ta, illuntzen dau goizao. Enr. Sin. aillégau.
lége, legía. (a). izena. LEGÍAN. Ley. Legiak ala dare ipinitta ta. LEGÍAN. adb. En ley, dentro de la legalidad. Itxuria eztauke legian tabernia./ Legian ezin leike ordubatetatik aurrera zabalik euki.
légez. 1. legez. (b). adberbioa. Lege-bidez.   Legalmente. Legez ezin danian inddarrez ein biar. 2. legez. Ik. lez.
legézar, legezárra. (c). izena. LEGE ZAR. Usadio zaharra.   Antigua usanza. Oinddio familixa orrek legezarreko mentalidadia dauka./ Legezarra da San Martzialera zaragi-ardaua urtero eruatia. LEGE ZAR, bi hitzetan ere bai.
legézko. 1. legezko, legezkúa. (b). izena. Legal. Laster kaka burutik bera eittia be legezkua izango da. 2. legezko, legezkúa. (b). izena. Normal, lícito, legítimo. Legezkua da koziñeruak zatirik gozuena jatia.
légo, légua. (b). izena. Fraile lego. Alargundu zanian Arantzazura joan zan lego./ Leguak ibiltzen zien eskian. Leguak eta mezakuak bereizten dira ordena gehienetan. Ik. mezáko.
légua, légua. (d). izena. Antzinako distantzia neurria.   Legua. Kastilla aldetik etorrittako señoritak, sonbrero ta guzti, ezta? da leguara ezaun izete eben etziena zerekuak. Aniz./ Leguak eta esan eitten zien, baiña zenbat danik eztakit nik, legua bat eztakit zenbat dan. Don.
legun. Ik. léun.
leídu. (a). du aditza. Leer. Leitzen oso erreza jarri nitzen ni. Oso leitze erreza ta... Esan léi-du edo le-í-du. Bitxia da Juana Joxeparen esaldia Ik. irakúrri.
leikien, leikiena. (b). izena. LEIKEN, -A. Litekeena, lezakeena.   Posible. Eztot ezetzik esaten; leikiena da ori be./ Nagi utsa da; leiken erdirik pe eztau eitten.
Leintz. izena. Debagoieneko eskualdea. (Gatzaga, Eskoriatza, Aretxabaleta, Arrasate). Bergara aldean ez da hitza ia erabiltzen.
leixo, leixua. (d). izena. (Angiozar, Eibar) Leiho estua, saietera. Ik. béntana.
leiztar, léiztarra. (c). izena. (Oñati) Leintz eskualdekoa.   "Leiztarrak: los del Valle de Leniz." (Izag Oñ)
leiztarkerixa, leiztarkerixia. (d). izena. (Oñati) "Leiztarkerixia da ori: se dice cuando se habla en Oñate a la manera de Leniz." (Izag Oñ).