Hiztegia

A | B | C | D | E | F | G | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | V | X | Z
lanerátu. (c). da aditza. Lanera heldu; lantegira, batik bat. Gaur goizian ni laneratu orduko amarrak izango zittuan.
langia
© Aitor Usobiaga
lánga, lángia. (c). izena. Langeria edo erromara batean zeharka dagoen makila lodi bakoitza.   Cada una de las traviesas que forman una cancilla. Langia apurtu ta ies ein ddau beixak. Sin. erromára-lánga. Ik. erromára.
langadúra, langaduría. (c). izena. LANGERÍXA. Egurrezko langaz edo arbola adarrez eginiko hesia.   Cercado hecho de travesaños de madera o ramas de árbol. Alanbrian lekuan langekin, ero adarrekin be bai jositta, ipintzen dien esixak, langadurak. Klem./ Bei sorgiñak langaduria saltuan pasau ta ospa. Ik. alanbradúra, erromára, eskéra, ixtúra, latési.
langílle. 1. langille, langillía. (a). izena. Trabajador. Sin. biárgiñ. 2. langille, langillía. (a). adjektiboa. Lan asko egiten duena. Langille onak prakak apurtu biar dittu belaunian, ez ipurdian. esaera. "Langile onak eserita ez du egon behar. Gaur besterik gertatzen da." (Lar Antz). Langille txarrak kaka sarri, urrin joan eta nekez etorri. (c). esaera. (Ubera) Uberan esaten den esaera.
lángintza, lángintzia. izena. 1. lángintza, lángintzia. (c). izena. Egin beharreko lana. Trabajo. Eztakit ze langintza eukikoun gaur taillerrian./ Jentia txokauta egoten zan, langintzara ta aura etorteko pozik. Hil./ Liñua. Ostian lanik eztaon denporan izengo zan ori langintziori. JJp. Sin. biargintza. 2. lángintza, lángintzia. (c). izena. (adierazkorra.) Ekintza kaltegarria.   Estropicio. Uraundixak eittu langintzak Bizkaixan./ Au da langintzia ein dabena basurdiak patatatan. Sin. biárgintza.
laníkez. 1. lanikéz, lanikéza. (c). izena. Lanik eza.   Paro, desempleo. Dagon lanikezakin ixa lotsia emoten dau sueldua kobratziak./ Egunetik egunera aundixaua da lanikeza. Sin. biarríkez. lanikéza kobráu. (d). esapidea. Cobrar el desempleo. Lanikeza kobratzen dago joan dan urtebetian. 2. lanikéz, lanikéza. (c). izena. Falta o escasez de trabajo. Eztauke lanikezik taillerrian, baiña gaizki dabitz kobratzen.
lánketa, lánketia. (d). izena. Lana, langintza.   Trabajo. Souan eztao lanketa aundirik eta basora noia garo ebaitzera./ Ze moduzko lanketia ein dozue ba baso aldian? Horrelako testuinguruetan bakarrik. Horrelako testuinguruetan bakarrik. Langintza-ren sinonimotzat jo daiteke batzuetan. Ik. -keta.
lánleku, lánlekua. (b). izena. Puesto o lugar de trabajo. Len be lanleku ona zeukan baiña obia nai itxuria./ Bakoitzak bere lanlekuan jarri daixela papel au./ Lanlekuz aldatu dau.
lanórratz, lanorrátza. (c). izena. Artile-hariz josteko orratz sendoa.
lanpar. Ik. eulánpar.
lanpardiau. aditza. (Antzuola) "Zerbaitekin zikindu. Patatak erretzeakuan su gain guztia lanpardiau dozu." (Lar Antz).
lanpardikeixa, lanpardikerixia. izena. "Zikinkeria." (Lar Antz).
lanpároi. 1. lanpároi, lanpároiak. (c). izena. Tuberculosis del ganado. Bei beltza kendu ein giñuan, lanparoiak zeuzkan da. Pluralean. Ik. lapa. 2. lanpároi, lanparóia. (c). izena. Arropako mantxa nabarmena.   Lamparón. Akordauta zare zelako lanparoiak dauzkazun soiñekuan?
lanpátza, lanpatzía. (d). izena. . Artium minus. Lampazo. Ik. lapa.
lánperna. izena.
lanpernia
© Jaione Isazelaia
lanpernia
© Asier Sarasua
1. lánperna, lánpernia. (b). izena. . Macrolepiota procera. Galamperna. Txapel handiko perretxikua, jende gehientsuak jaten duena. Sin. galanperna. 2. lanperna, lanpernak. izena. (Eibar) "Amanitas." (SB Eibetno) . 3. lánperna, lánpernia. (c). izena. Percebe.
lanpétuta. (b). adberbioa. Lanez gainezka.   Atareado. Uste dot lanpetuta dabillela ta lagaixozu bakian.
lánpian. (c). adberbioa. Lanaren morrontzapean.   Bajo la servidumbre del trabajo. Bizimodu guztia lanpian pasau ta disfrutatzeko ordua aillegatzen danian ezetarako gauza ez. Au dok markia./ Ori beti lanpian bizi izan da ba. LANPIAN BIZI, batik bat.
lantégi. LANTEI. 1. lantegi, lantegíxa. (c). izena. LANTEGI TXARRA. Lana, langintza. Politikan sartu za? Lantegi txarra artu dozu. LANTEGI TXARRA, gehienetan. 2. lantegi, lantegíxa. (d). izena. Txondor bat egiteko erabiltzen den baso zatia. Baita, egurra prestatze lana txondorra egiteko. Lenengo eitten da egurra bota, lantegixa esate ako ari. Guk esate gontxen, ba, “olako lantegi bat bota dou eta or iketza ein biou”. Mateo./ Geixenetan familixa bakoitzak, e, lanteixa esate jakon, ortaiko lau-bos bat milla killoko zer baten. Mateo. 3. lantegi, lantegíxa. (c). izena. Taller, fábrica. Gutxi erabilia. Ik. fábrika.
lantsu. (d). adjektiboa. Lan askorekin. Alperra beti lantsu. esaera. Nagiak beti lan asko.
lantzian bat. (c). LANTZÍAN BI, IRU.... Aldiko bat. De uno en uno, de dos en dos... Burrukia asi zuan da Robertok lantzian bat erexten juan./ Lantzian iru keixa sartzeittu auan. Sin. aldiko bat. lantzían béiñ. (c). adberbioa. Noizean behin, noiz edo noiz. Aber lantzian beiñ kotxia garbitzen doken. Sarri zentzuan ere entzun daiteke: Aura lantzian beiñ ikuste juat mozkortuta. Sin. noizían béiñ, nóiz ero nóiz. lantzían-lantzían. (d). adberbioa. Maiz, sarri-sarri.   A menudo. Aura lantzian-lantzian ikusten dot auan purua dabela./ Gu lantzian-lantzian joaten ga Bilbora. Ik. , sarri.