Hiztegia
krédittu. 1. krédittu, krédittua. (c). izena. Crédito. 2. krédittu, krédittua. (c). izena. Sinesgarritasuna. Credibilidad. Gure aittajunak ezotsan garixa ereittiai laga nai, kredittu guztia galduko zeban billurrez.
Lehengo zaharrek asko erabiltzen zuten hitza.
krédo, kredúa. (b). izena. La oración del Credo. Iru kredo errezatzeko denporan egosten i da arrautzia.
krétona, krétonia. (a). izena. Cretona. Tela klase bat. Koltxak-eta kretoniakin eitten zittuen. Maria.
kriáda, kriadía. (b). izena. KRIÉDA. Mirabea. Criada. Gero illuntzian Salbia. Eta Salberako etorte zien kriau ta kriada zeren danak. Sot. Azen.: kríada ere bai. Ik. mirabe.
kriadátza, kriádatzia. (c). izena. Mirabe ofizioa. El oficio de criada. Baserriko neska askok kriadatzia beste salidaik etzeukan. Ik. kriaútza, mirabe.
kriáu, kriáua. (b). izena. Morroia. Criado. Valtierrako kriau mordoxkia zan Uberan./ Leen kriauak eta kriadak soldatia eukitze juen, pagatze zotsena soldatia izete zuan. Klem./ Formal ezpaabill Gaztandolara kriau bialduko aut.
Hau izaten zen erdi brometako amenazua. Ik. morroi, -e. kriáu-kriáda, kriáu-kriáda(k). izena. Criado(s) y criada(s). Basarri askotan izaten zien kriau-kriadak. Esaldi hau esaten denean kriadu bat eta kriada bat aldi berean egoten zirela esan nahi da, normalean. Baina gehiago ere izan daitezke: Gabonetan beren etxetara joate zien kriau-kriadak.
kriaútza, kriaútzia. (c). izena. Morroi ofizioa. El oficio de criado. Kriautzia obia ero eskaxaua izaten da segun da zein etxetan dan./ Gazte-denporia kriautzan emon juan. Ik. kriadátza.
kris-kras. onomatopeia. "Ruido que hace al cerrar un cerrojo. Otsua barruan sartu baiño lehen, kris-kras itxi eben atia." (SB Eibetno).
krísis, krísisa. (b). izena. Crisis. Langabezia, batik bat. Gero ta krisis aundixaua dagola esan leike.
kriskéta, krisketía. (b). izena. KRISKET, KISKET, KISKETA, ATEKISKETA, ATEKRISKETA. Ateak ireki eta ixteko burdinazko maratilatxoa. Picaporte, y por extensión, cualquier cerradura de manillas. Krisketan poltsikua katiau ta arrataria ein neban./ Ate-kisketa gaiñeko danak dorauak. Aniz./ Konde gaztia, gizon alako..., gure klasekuakin-dda berbaik eitten etzebana, ta atekrixketia paiñeluakin eldu iñok kontatoik euki eztaixen da, olako merenge bat zuan. Don. (AA BergEus)
Bada "pestillo" zentzuan darabilenik ere.
krístal, kristála. (a). izena. Cristal. Kristala sartu jat ankan.
kristála eiñ. (b). aditza. KRISTALDU. Ura izoztu. Gaur goizian kristala eindda zeuan abergia./ Ura kristalduta dago bidian.
kristáu. 1. kristáu, kristáua. (b). izena. Cristiano. Kristau onak domekero joan bia dau mezetara.
2. kristáu, kristáua. (c). izena. Persona, individuo. Eztago bero au aguentauko daben kristaurik./ Aura eztok kristauandako lana.
Gisa honetako esaldietan. Badirudi kristau eta jentillen arteko oposizioa dagoela hitz honen erabileran. Ik. jéntill.
kríston, krístona. (a). izenlaguna. Demasa, ikaragarria, itzela. Enorme, grande, excepcional. Kriston zartaria artu juan obetik jausitta./ Erbixa ikusi najuan kristona Kalitatea adieraziz ere bai, inoiz. Kriston pelikulia dok. Sin. jesúkriston. Ik. démas, mortála. kriston pare. esapidea. Asko, ondo. I kriston pare bizi aiz./ Kriston pare jaten jok Txomiñek. krístonak esan, kristonak entzun, artu, emon, egin. (b). esapidea. ENTZUN. Decir, oir, etc., las de Dios.
krístonak eta bi. (c). esapidea. Asko, ondo. Kristonak eta bi esan zotsan etxoin eraiñ zotsalako.
kuadrádillo. 1. kuadrádillo, kuadrádillua. (c). izena. Cuadradillo. Lodian, zabalean eta luzean neurri ezagun batzuk dauzkan egurra, adibidez: 7,5 cm x 10 cm x 2,5 m. Kuadraillua, sieteymedio por dies, dosinkuenta de largo. Sebas. Kapirio, restel edo kuartoietarako erabiltzen dira.
2. kuadrádillo, kuadrádillua. (a). izena. Laminazioan, forma karratuko altzairua. Maillukia eitteko kuadradillua erosten zan.
kuádro. 1. kuádro, kuádrua. (a). izena. Cuadro (zentzu guztietan). Kuadruan sartzeko moduko dibujua ein ddau./ Ama ildda, aitta mozkorra, kuadro ederra geratu da etxian.
2. kuádro, kuádrua. (d). Cuadrado. Arri kuadrua ala borobilla baso juan Goenatxok?/ Etxe kuadro ederra dok zuena. Kuadraua da arrunta egun, baina goikoak bezalakoak entzuten zaizkie hiztun onei.