Hiztegia

A | B | C | D | E | F | G | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | V | X | Z
kama. Ik. burkáma.
kamádar, kamadárra. (c). izena. Ohearen buruko aldea ixten duen partea, zurezkoa zein burdinazkoa. Komunetik bueltan kamadarra jo najuan buruakin./ Kamadarretik txintxiliz eukitzeittu prakak. Sin. oeadar. (Lein.). komentario 1
kámailla, kámaillia. (d). izena. Camilla. Goittik bera ilddakuak kamailletan, da kantuan erak. Ben. Orain kámilla.
kamaiña. komentario 1
kamaiña
© Andres Urzelai
1. kamaiña, kamaiñia. (d). izena. Ikazkin-txabola; eraikuntza osoa, alegia. Kamaiñia da dana, txabola dana. Mart. 2. kamaiña, kamaiñia. (d). izena. Ikazkinek-eta txabolan, ohol, lasto edo hostoz egiten duten ohea. Danai txabolia esate akon, baiña ari atzekalde ari kamaiñia esate gontxen. Mateo.
kamara. Ik. gánbara.
kamilla. Ik. kámailla.
kamiñero, kamiñerúa. (c). izena. Caminero. Kamiñeruak sasixak ebaitzen dabitz. Ik. bidégiñ.
kamiñero-etxe, kamiñero-etxia. (c). izena. Casa de camineros.
kamíño, kamiñúa. (a). izena. Errepidea.   Carretera, camino.
Kamiñondo, kamiñondúa. (b). izena. Errepide alboa. Kamiñondoko souan lanerako lagun bat geixao biar izaten zan, dio lehengo esaerak. Bidekoekin berriketan denbora asko galtzen zelako, barren. Hala zioten lehengo baserritarrek.
kamioe, -i, kamioía. (a). izena. KANBIOI. Camión.
kámixa, kámixia. (d). izena. Emakumeen barruko arropa luzea, ehunezkoa izan ohi zena.   Camisa interior larga, normalmente de lino, que llevaban las mujeres. Kamixia, eskote txiki-txikixakin, kamixia, dana arizkua, batzuk fiñauak, beste batzuk bastotxuauak, dana arizkua. Hil./ Guk oiñ barruko gonia esaten jaun orri marineria esate otsen. Kamixia luziao. Aren gaiñetik, marinerian gaiñetik, eta tela bastotxuauakin einddakua; kamixia ba, gonak ibiltzen zittuen orkatilletaraiño, eta kamixia puxkat motxao. Don. Azpian barruko elastikua, haren gainean marineria (barruko gona) eta haren gainean kamixia, eta haren gainean gonia erabiltzen zuten antzinako andreek, Donatok dioenez. Ik. barrúko elástiko, góna, marínera.
kámusa, kámusia. (d). izena. Sagardotarako erabiltzen den sagar mota geza.   Cierta especie de manzana dulce que se utiliza para sidra. Esnabolak, kamusak eta boskantoiak sardaotarako erabiltzen die geixenbat. komentario 1
kania
© Jaione Isazelaia
kána, kanía. (d). izena. Kana. Metroa baino gutxixeago duen luzeera neurria (835,9 mm.).   Cana, vara; medida de longitud, prácticamente en desuso, actualmente solo utilizada en los troncos de las pruebas de hachas. Kania lenao dendarixak pe bai. Telia be kanaka saltze juen lenao, uste juat... Mugertzako Kasildak ez ete juan erabiltzen kania? Mostradore ertzian kaxkak eindda eukitzen jittuan arek, eta kana bat eta kana bi... Klem./ Gure aittajuna-zanak kordelakin neurtzen jittuan txalak. Kania ta arria ta, aittatze jittuan, sekula ezkiñuan entendidu, baiña. Klem. Kana batek 8 ontza ditu.
kanaérdi, kanaerdíxa. (d). izena. KANERDI, KANAERDIKO. Media vara. KANAERDÍKO, kanaerdikúa. Kana erdi neurtzen duena; enborra, gehienbat. Sei kanaerdiko ebai biaittu bakoitzak. Ik. kána.
kánako, kánakua. (d). Kana bat neurtzen duena. Ik. kanaérdi.
kánal. 1. kanal, kanála. (b). izena. Ubide handi samar eta ondo egina, errotarakoa, adibidez.   Canal. Boluko kanalera jausi zuan bizikleta ta guzti. Ik. erréten. 2. kanal, kanála. (c). izena. Gauza batek, zenbait labanek, adibidez, duen erretentxoa.   Canalillo de un cuchillo, por ejemplo.
kanalían. (c). adberbioa. Aberea hil eta garbitu ondoren. Pisuari buruz, batik bat.   En canal (una res). Ez, bizipixura eztot nai tratuik; obe dou kanalian ikustia./ Ikusi ein biar ze pixu daukan kanalian. kanaléra saldu. (c). esapidea. Hil-pisura saldu. Obe dozue begira baino kanalera saltzia. Ik. begíra saldu, bizipíxu, il-píxu.
kanalóe, -i, kanalóia. (c). izena. Canalón de tejado. Sin. ódixa.
kanbíxau. (a). da-du aditza. GANBÍXAU. Cambiar. Batzuek Azen. kánbixau. Sin. aldatu.