Hiztegia

A | B | C | D | E | F | G | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | V | X | Z
jolasgúra
jostórratz
jolasgúra, jolasguría. (c). izena. Jolaserako gogoa. Katu onek dauka jolasguria!
jolastu. (a). du aditza. Jugar a un juego no competitivo. Jolastukou sokasaltuan? Adinekoek gutxi erabilia. Ik. jólas.
jolín!. JOLÉ!, JOPÉ!, JOPELAS! . Ik. jodé!.
jóño!. (c). interjekzioa. (eufemismoa.) Koño!-ren eufemismoa. Parian da, geratu ta: Joño, Sabastien, joño Sabastien. Ez zindduazen ezautzen. Hil.
jórnal, jornála. (c). izena. Soldata.   Salario; antiguamente, paga de un día; ahora, de un mes. Sasoi artan durua zuan eguneko jornala./ Jornal ona irabaziko dau orrek. Sin. egun-sari. Ik. kíntzena. jornalían. (c). adberbioa. Egunean hainbesteko bat irabaziz.   Al jornal. Akordatzen aiz zela ibili giñan fabrikan jornalian?
jornaléro. komentario 1 1. jornalero, jornalerúa. (c). izena. Soldata baten truke beste baserri batean lan egiten duena, eta normalean bere etxera erretiratzen dena.   Jornalero. Markiko Tomas jornalero ibiltzen zan. 2. jornalero, jornalerúa. (c). izena. Adineko askok langile zentzuan darabil.   Asalariado, para muchas personas mayores. Eun jornalerotik gora dabitz fabrika orretan.
jornára. 1. jornara, jornaría. (c). izena. Jornada. Burdikada, normalean, baina baita astokada, bizkarkada, etab.   Se dice de cada carga que se acarrea tanto en en el carro, como en burro, como al hombro. Atzo iru jornara garo ekarri giñuzen./ Zelaittik jornariakin natorrela astua ipursaltoka asi jatan. 2. jornara, jornaría. (c). izena. Inoiz mozkorragatik ere entzun izan da. Atzo jornara edarra karriau giñuan.
jórra, jorría. (c). izena. Jorraketa lana.   Escardadura, trabajo de escarda. Laster datoz arbi-jorrak./ Jorria lan gogorra da bixkarrerako. Ik. jorráketa. jorrán. (c). JORRAKETAN. Jorraketan.  Escardando. Ama ta Julian jorran dabitz./ Patata-jorran pasau dou atsaldia. Ik. potrojórra, titijórra.
jorraixa
© Jaione Isazelaia
jórrai, jórraixa. (c). izena. Jorrarako aitzur txikia.   Escardillo, azada pequeña. Gari jorrarako kerten luziakin ibiltzen zittuan; oiñ, landarak sartzeko kerten-motza. Klem.
jorráketa, jorráketia. (c). izena. Trabajo de escarda. Laster datoz jorraketak. Jorra eta jorraketa Sin. gisa erabiltzen dira. Dena dela, hitz konposatu gisa lehena gehiago entzuten da: patata-jorra, arto-jorra, eta soilik esaten denean, bigarrena.
jorraketan
© J.L.Etxegoien
jorráketan. (c). adberbioa. Jorran.   Escardando. Jorraketan izurrau neban gerrixa. Sin. jorrán.
jorráldi, jorraldíxa. (c). izena. Jorratzen den aldi bakoitza. Artuak bi jorraldi biaittu. komentario 1
jorrátu. 1. jorratu. (b). du aditza. Ortuan edo soroan landareei aitzurra pasatu.   Escardar. Patatak jorratu biarrian dare. atzia jorratzen ibilli. (c). esapidea. Norbaitez gaizki esaten jardun. 2. jorratu. (c). du aditza. Diruak gastatu.   Gastar dinero. San Fermiñetan illabeteko sueldua jorratu giñuan./ Emuixok gure mutikuai milla pezetakua ta laster jorratuko jok.
jorrátxur, jorratxúrra. (b). izena. Jorrarako aitzur txikia. JORRATXUR TXIKIxa: Garia jorratzeko erabiltzen den aitzur txikia. komentario 1 Sin. jórrai.
Josépetako Zelái, Josépetako Zeláixa. (c). toponimoa. JOXÉPETAKO ZELAI. Josafat-eko zelaia. Tradizioak dio han bilduko garela denok azken judizio egunean. Askotan entzun dugu hau txikitan. Etxakixau urrengo Josepetako zelaixan ero nun juntauko gan. Erdi brometan gehienetan. Pinu sartuta ote dagoen zurrumurrua ere badabil.
jósi. 1. josi. (a). du aditza. Coser. potrojosixa eiñ. (c). esapidea. (Osintxu) Joskura baldarra egin. Ori don potrojosixa egin donana. 2. josi. (a). du aditza. Iltzea sartu.   Clavar. Aura, teillatuan dabillenak ra, ra, ra!, josi goittik bera, ta ia está. Martin.
joskiñ. Ik. jóstun.
joskúra, joskuría. (c). izena. Costura. Prakak joskuratik apurtu jako./ Joskuriak min emuten dost./ Oso joskura makalekuak die.
jostarratz. izena. Ik. jostórratz.
jostarri, jostarrixa. izena. "Telak markatzeko erabiltzen zen harria." (Lar Antz) komentario 1
jósteko mákina, jósteko mákinia. (b). izena. JOSTEKO MAKIÑA. Máquina de coser. Alfa eta Sigma josteko makinak.