Hiztegia
inddargárri, inddargarríxa. (c). izena. Indarra ematen duena. Revitalizador. Etorri etxera inddargarri bat artzera, oiñezkero kantsauta egongo zate ta.
inddárka, inddarkía. (d). adjektiboa. Indargea, erkina. Falto de fuerza (sobre todo aplicado a plantas). Letxuga guztiak igartu die; alako inddarka batzuk gelditzen die bizirik. Ik. érkiñ.
inddarkátu. (d). da aditza. Indargetu. Landareez, batez ere. Perder fuerza una planta. Azkenengo euri zakarrak inddarkatuta laga zittuan patatak.
inddarráldi. 1. inddarraldí, inddarraldíxa. (c). izena. Etxe batek edo norbaitek indar handia dueneko aldia. Temporada en que se tiene mucha fuerza. Rominger-ek inddarraldixa aprobetxau dau rekorra batitzeko./ Inddarraldixa dago gure basarrixan.
2. inddarraldi, inddarraldíxa. (c). izena. Indarrezko ahalegina. Intento usando la fuerza. Indarraldixa ein giñuan arrixa mobitzeko, baiña alperrik./ Bi indarraldittan bota giñuan monumentua.
inddártsu. 1. inddartsu, inddartsúa. (b). adjektiboa. De mucha fuerza. Arrijasotzaille ori inddartsua da.
2. inddartsu. (b). adberbioa. Con fuerza. Aurten patatia inddartsu dator. Ik. inddarrian s.v. inddar. Ik. inddarrían.
inddártu. (b). da aditza. Indarra hartu. Fortalecerse. Euskeria puxkat inddartu dala esan leike./ Pago gazte au ezta inddartzen.
indiáno, indianúa. (c). izena. Ameriketan denbora bat eman ondoren handik itzuli dena. Oiñ amerikanua, len indianua esaten jakuen danei. Don.
Sin. amerikáno.
índia-óillo, índia-oillúa. (d). izena. INDIETAKO OILLO. Pintada, gallina de Guinea. Nik ezautuittutenak india-oilluak. Ginea-oillua be bai. Don. Azen.: indía-óillo ere bai. Sin. ginéa-óillo.
indí-gaztaiña, indí-gaztaiñia. (c). izena. . INDÍXA GAZTÁIÑA, IRI-GAZTAIÑA. Aesculus hippocastanum. Castaño de Indias. Kanpotik ekarritakoa bada ere, asko daude, kale inguruetan batik bat, Bidebarrin, esate baterako. "Gaztaiña pilongak" ematen dituzte. Sin. enano-gaztaiña (Eib.).
infárnu, infarnúa. (b). izena. INFERNU, INPARNU, INPERNU (OS.). Infierno. Pentsamentu txarrak eukitzia neikua infarnura zuzen joateko./ Aura aguria inparnuan ezpadao eztao iñobe. Ain txarra ta ain kanallia. Mertz.
infernuak ez artu. esapidea. "Oso pertsona gaiztoari esaten zaio. Infernuak pe ez au artuko." (Lar Antz).
infarnuko auspo, infarnuko auspua. (d). izena. Eskusoinua, lagun arteko berbetan. Infarnuko auspua esaten zotsen abadiak eta. Ik. eskúko sóiñu.
Ingálaterra. (d). toponimoa. Inglaterra. Ingalaterran izandakua da ori. Hala diote adin handikoek.
Gaur Inglaterra.
ingaratu. (d). INGURATU, INGIRAU (EIB.), INGIRATU, INGERATU (OÑ., LEIN.). Eskuratu, gertatu, prestatu. Egur pilla bat eitten zanian, egurra ingaratuta dauku, zurajia ingaratuta dauku. Don./ Ingeratu adi! (Prestatu hadi, mugitu hadi)./ Sanjuanak urreratu ziran eta zine modurako makiña bat ingirau eben. (SM Zirik)
