Hiztegia

A | B | C | D | E | F | G | I | J | K | L | M | N | O | P | R | S | T | U | V | X | Z
puxetarri
rarokeríxa
puxetarri, puxetarrixa. (b). izena. (Leintz, Oñati) Lixiba harria. Sin. lixíbarri.
púxika. 1. púxika, púxikia. (c). izena. Globo. Aitta, erosidazu puxikia. Lehen txerri-puxikak ziren buruhandiek erabili ohi zituztenak. Gomazkoei ere puxika deitu izan zaie beti Bergaran, nahiz eta gaur "globua" dioen haur eta nagusi askok. 2. púxika, púxikia. (c). izena. TXIXA-PUXIKA. Mazkuria.   Vejiga. Puxikatik operau dabe. Txixá-púxika ere bai. puxikako katarro, puxikako katarrua. izena. "Cistitis. Neguan puxikako katarruakin gaizki ibiltzen naiz." (Lar Antz) 3. púxika, púxikia. (c). adjektiboa. Emakume harro samarra.   Envanecida. Politta bazan, baiña puxikia galanta.
puxká bat. (a). zenbatzailea. PUXKÁT, PIXKÁ BAT, PIXKÁT. Apur bat.   Un poco. Emoidazu diru puxka bat. Badira S ahoskatzen dutenak ere: PUSKAT, etab. Ik. apúr bat, kisí bat, pittín bat.
puxkánaka. (b). adberbioa. PIXKÁNAKA. Poquito a poco. Kandelia puxkanaka-puxkanaka gastatzen da. Sin. ápurka.
puxkat. Ik. puxká bat.
puxkatían. (b). adberbioa. PUXKÁ BATÍAN. Denbora dezentean.   Durante bastante tiempo. Oinddio puxkatian etxoin biozue, autobusan zain bazarete.
puxkéta. 1. puxketa, puxketía. (a). izena. Zatia.   Trozo, pedazo. Emoiozu ogi puxketa bat. ogi puxketian modukua izan. esapidea. Pertsona ona izan. 2. puxketa, puxketía. (c). posposizioa. (adierazkorra.) Jeneralean NESKA edo MUTIL-en atzean jarrita, ederra, bikaina. Aura azi da neska puxketia./ Zelako mutill puxketia dagola Karlos.
púzkar, puzkárra. (a). izena. ÚZKAR. Pedo. Zeiñek bota dau puzkarra. Ik. putz. . esaera. (Antzuola) (Lar Antz). puzkar bero, puzkar berua. izena. "Puzkar ixila, usain haundia eta txarra duena. Orrek botatze ittu puzkar beruak, bere onduan ezin dda eon." (Lar Antz) puzkarka. (b). adberbioa. UZKARKA. Puzkarrak botatzen. Goiz osua puzkarka daroiat.
puzkárrontzi, puzkárrontzixa. (b). adjektiboa. (adierazkorra.) Puzkartia.   Pedorrero, -a. Oin be bota dok e, puzkarrontzi. Ik. purrutéro, puzkárti.
puzkárti, puzkártixa. (c). izena. Pedorrero. Kendu emendik puzkartixoi. Ik. purrutéro, puzkárrontzi.
púztu. (a). da-du aditza. Inflar(se), hinchar(se). Puztuidazu puxikia. Erruberei buruz "inflau" gehiago. txakúrra puzten ibilli. (c). esapidea. Aurpegi zikina duten neska-mutikoei zera esan ohi zaie: Zer, txakurra puzten ibilli aiz ala? .
puzúniau. (b). aditza. (Oñati) "Enconarse. Puzuniakorra: lo que es fácil de enconarse." (Izag Oñ).
puzúnixa, puzúnixia. (d). izena. Pasmoa, zornea.   Pus. Gutxi erabilia. Sin. pasmo.
ra. 1. ra-ra. onomatopeia. Ebagitzearen onomatopeia. 2. ra. onomatopeia. "Zeozer tarraztaka edo tiraka eruatia. Hemen zestua ipiñi lurrian eta pagatxa tira ta rrra!, haraxe." (SB Eibetno)
rádixo. RÁDIO. 1. rádixo, rádixua. (a). izena. RADIO. Irratia.   Radio. Zela dauzken telebisiño, radio..., alde danetatik kasik errezao erderaz. Don. 2. rádixo, rádixua. (a). izena. RADIO. Radio de rueda. Onek bi radio eukitze zittuen bakoitzak. Piña bakoitzak bi radio. Angel.
raka-raka. onomatopeia. RIKI-RAKA. "Rascar, rallar.   Hazka egin, birrindu." (SB Eibetno)
raketista. "Raketiakin jokatzen zeben andrazko pelotarixak. Eibar inguruan mordua juan ziran jokatzera Madrid, Habana, Mexico edo Barcelonara, 1930-1965 bittartian gehixenbat." (SB Eibetno).
rámal, rámalak. (d). izena. Riendas de caballería. Kabezeria, ta ara doianak pa ramalak. Don.
raréza, rarézak. (c). izena. Arrarokeriak.   Rarezas. Iñok ikututako ogirik ez jatia-ta, olakotxe rarezak zeuzkan. Adinekoei sarri entzuten zaie. Pluralean, batik bat. Sin. rarokeríxa.
ráro, rárua. (a). adjektiboa. Raro, -a. Pertsonez zein gauzez. Gizon ori raro utsa izan da beti./ Gauza raruak pasatzen die emen. euli zurixa baiño raruaua. esapidea. "Pertsona bereziez esan ohi da.   Perro verde. Lagaixok horri bake-bakian, euli zurixa baiño raruagua dok eta." (Zuaz Deb).